4 października 2024 r. Trybunał Sprawiedliwości UE wydał wyrok w sprawie C-171/23, dotyczący nadużycia prawa przy korzystaniu ze zwolnienia podmiotowego z VAT dla małych przedsiębiorców.

Chorwacki sąd zapytał TSUE, czy można odmówić prawa do zwolnienia, jeśli utworzenie nowej spółki miało na celu obejście limitu obrotów. Trybunał orzekł, że jeżeli utworzenie spółki stanowi nadużycie mające na celu utrzymanie zwolnienia z VAT, dyrektywa wymaga odmowy tego zwolnienia, nawet przy braku szczegółowych przepisów krajowych.

(Dalsza część artykułu pod materiałem wideo)

Zobacz film: Transakcje łańcuchowe – zasady rozliczania

Rozliczanie transakcji łańcuchowych to jedno z bardziej skomplikowanych zagadnień w obszarze VAT. Zapraszamy na film wyjaśniający kompleksowo zasady tych rozliczeń.

TSUE przypomniał, że nadużycie prawa wymaga spełnienia dwóch przesłanek: uzyskania korzyści sprzecznej z celem przepisów oraz wykazania, że głównym celem działania było uzyskanie tej korzyści.

W sprawie chodziło o zwolnienie z art. 287 pkt 19 dyrektywy VAT (próg dla Chorwacji: 35 000 euro, później 45 000 euro). Trybunał wskazał, że celem zwolnienia jest wspieranie małych firm. Jeśli spółkę utworzono tylko dla utrzymania zwolnienia dla działalności przekraczającej limit, byłoby to sprzeczne z celem przepisów.

TSUE podkreślił, że zakaz nadużycia prawa to ogólna zasada prawa UE, stosowana bezpośrednio nawet bez szczegółowych przepisów krajowych. W razie stwierdzenia nadużycia, transakcje należy przedefiniować, odtwarzając sytuację bez nadużycia. Oznacza to, że spółka powinna podlegać opodatkowaniu VAT tak, jakby nie doszło do jej wyodrębnienia, zachowując jednocześnie prawo do odliczenia VAT.

Wyrok potwierdza, że organy mogą kwestionować prawo do zwolnienia przy sztucznym podziale działalności, nawet gdy formalnie spełniono warunki. Dla podatników oznacza to konieczność ostrożności przy restrukturyzacjach mających na celu utrzymanie zwolnienia. Kluczowe jest wykazanie uzasadnienia gospodarczego wykraczającego poza korzyści podatkowe.

Orzeczenie to ma istotne znaczenie praktyczne. Wpisuje się ono w szerszy trend zwalczania nadużyć prawa podatkowego w UE. Można oczekiwać, że w najbliższych latach organy podatkowe będą coraz częściej kwestionować sztuczne struktury biznesowe tworzone wyłącznie w celach podatkowych.

Podatnicy planujący restrukturyzacje lub podziały działalności powinni dokładnie analizować ich uzasadnienie gospodarcze. W przypadku wątpliwości warto rozważyć uzyskanie interpretacji indywidualnej lub opinii zabezpieczającej. Kluczowe jest, aby działania restrukturyzacyjne miały rzeczywiste uzasadnienie biznesowe, wykraczające poza aspekty podatkowe.

Zapoznaj się z pełną ofertą: Doradztwo VAT