23 kwietnia Ministerstwo Finansów opublikowało drugą – tym razem oficjalną – wersję objaśnień w zakresie pierwszego pakietu „SLIM VAT”. Przypomnijmy, w styczniu MF udostępnił do konsultacji projekt objaśnień – w ich ramach CRIDO przygotowało pismo z uwagami mające aż 18 stron, o czym informowaliśmy już w jednym z wpisów na naszym blogu. Analizując treść oficjalnych objaśnień widać, że Ministerstwo odniosło się do niektórych z przedstawianych uwag. Najwięcej miejsca w objaśnieniach poświęcone jest najbardziej kontrowersyjnemu zagadnieniu – rozliczania faktur korygujących in minus. Resort odniósł się także do innych zagadnień wymagających dodatkowego doprecyzowania.

Poniżej bardziej szczegółowo przedstawiamy najważniejsze – naszym zdaniem – treści z oficjalnej wersji objaśnień do SLIM VAT, z uwzględnieniem zmian podejścia MF w stosunku do ich projektu.

Faktury korygujące in minus

  • MF bezpośrednio potwierdziło, że nowe regulacje znajdują zastosowanie również do faktur korygujących wystawianych na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej. Przy czym zmiana ta nie dotyczy transakcji udokumentowanych jedynie paragonem fiskalnym (bez żądania faktury).
  • Wyjaśniono, że w sytuacji, kiedy nabywca wie, że jest zobowiązany dokonać korekty, ale nie otrzymał jeszcze faktury korygującej, zmniejszenie podatku naliczonego powinien ująć w ewidencji JPK na podstawie dokumentu wewnętrznego oznaczonego WEW. Co istotne, MF podkreślił, że w sytuacji, gdy po dokonaniu korekty podatnik otrzyma fakturę korygującą w kolejnym okresie, nie powinien już wykazywać jej w ewidencji. Nie ma też obowiązku korygowania złożonego już JPK, by wykazać numer faktury korygującej zamiast dokumentu wewnętrznego.
  • Ministerstwo uszczegółowiło, że w sytuacji, kiedy uzgodnione warunki obniżenia podstawy opodatkowania spełniły się przed 1 stycznia 2021 r., ale faktura korygująca została wystawiona przez sprzedającego już po 31 grudnia 2020 r., rozliczenie pomniejszenia podstawy opodatkowania powinno zostać dokonane w myśl nowych zasad. W takim wypadku nabywca ma obowiązek rozliczenia korekty in minus w rozliczeniu za styczeń 2021 r. (I kwartał 2021 r.).
  • MF jasno stwierdził, że o tym, czy korektę in minus rozliczamy według starych lub nowych zasad decyduje data wystawienia pierwotnej faktury korygującej, a nie np. data wystawienia duplikatu takiej faktury.
  • W zakresie nabycia energii elektrycznej i innych świadczeń przewidzianych w art. 29a ust. 15 pkt 3 ustawy o VAT, MF wskazał, że po stronie nabywcy obowiązek zmniejszenia kwoty podatku naliczonego powstaje w rozliczeniu za okres, w którym nabywca może zapoznać się z wysokością obniżki, co w omawianym przypadku – zgodnie ze stanowiskiem MF – następuje „zazwyczaj dopiero w momencie otrzymania faktury korygującej”.
  • Ustawodawca dał możliwość stosowania w 2021 r. „starych” zasad korygowania obrotu, pod warunkiem, że kontrahenci uzgodnią to na piśmie przed wystawieniem 1. faktury korygującej w 2021 r. W projekcie objaśnień MF uznał, że kontrahenci muszą się zgodzić na stare zasady korekty w stosunku do wszystkich faktur korygujących in minus wystawionych pomiędzy nimi w czasie obowiązywania uzgodnienia. W nowym brzmieniu wynikającym z oficjalnych objaśnień resort zrezygnował jednak z tego podejścia, umożliwiając podatnikom na kreowanie jednostronnych porozumień w zakresie stosowania „starych” zasad, tzn. MF uznał za dopuszczalne jednoczesne stosowanie w 2021 r. starych zasad w przypadku faktur korygujących wystawianych przez A dla B i nowych zasad dla faktur korygujących wystawianych przez B na rzecz A.
  • W zakresie stosowania dotychczasowych zasad rozliczeń, MF ustosunkował się też do formy składania oświadczeń o wyborze starych reguł. Resort dopuścił w tym zakresie nie tylko formę dokumentu, ale także wymianę wiadomości e-mail zgodnie potwierdzających wolę używania starych zasad. Dodatkowo dopuszczona została wymiana poprzez e-mail oświadczeń podpisanych elektronicznie oraz skanów oświadczeń podpisanych odręcznie przez dostawcę.
  • Sprecyzowano (przykład 1 do korekt in minus w Objaśnieniach), że dopuszczalne jest uzgodnienie przewidujące, iż do udzielenia rabatu wymagane jest jego dodatkowe potwierdzenie między stronami, np. w postaci zaakceptowania raportu dokonanych transakcji, jeśli rabat jest uzależniony od ich wartości lub wolumenu w przyjętym okresie. W takich sytuacjach spełnienie warunków udzielenia rabatu nastąpi zdaniem MF dopiero w momencie akceptacji raportu, co pozwala na przesunięcie tego momentu w czasie.

Uzgodnienie warunków obniżenia podstawy opodatkowania oraz ich spełnienie

Ministerstwo rozwinęło też swoje uwagi w zakresie uzgodnienia z nabywcą warunków obniżenia podstawy opodatkowania, spełnienia tych warunków i zgromadzenia dokumentacji potwierdzającej ich dokonanie w nietypowych warunkach biznesowych. Wywody MF w tym zakresie są niestety mało klarowne z uwagi na liczne zastrzeżenia o ich zastosowaniu tylko do „szczególnych sytuacji”. Ze względu na powyższe, zalecane byłoby ich ostrożne wykorzystywanie w praktyce.

Ustalenia ustne – tak jak w projekcie objaśnień – zostały dopuszczone. Niemniej, MF dalej podkreśla, że ciężar dowodu związanego z udokumentowaniem podjętego ustnie uzgodnienia zawsze spoczywa na sprzedawcy. Finalne objaśnienia precyzują w tym zakresie, że przygotowanie notatki po przeprowadzeniu rozmowy telefonicznej, bez utrwalenia tej rozmowy, „może stanowić niewystarczający dowód z udokumentowania podjętego uzgodnienia ustnego”. Jako przykład wykorzystywania ustaleń ustnych resort podaje zapisywanie rozmowy na nośnikach danych, które ma zwykle miejsce przy obsłudze klienta masowego poprzez call centers.

Domniemana akceptacja uzgodnienia/spełnienia warunków korekty – Ministerstwo dopuszcza takie rozwiązanie wskazując, że może ono wystąpić w szczególnych warunkach biznesowych, gdy nie jest możliwe porozumienie się kontrahentów w inny sposób – wówczas może wystarczyć samo wystawienie faktury korygującej albo dokonanie przelewu, wzbogacone o dodatkowe adnotacje o gotowości uzgodnienia korekty na warunkach wynikających z danej faktury korygującej/zrealizowanego przelewu. Przykładem podanym przez MF jest tu wysyłanie faktury korygującej poprzez e-mail na adres skrzynki wskazanej w umowie do kontaktu między stronami, z klauzulą informacyjną, że brak sprzeciwu co do załączonej faktury korygującej w określonym terminie będzie uważany za jej akceptację.

Wystawienie i dostarczenie faktury korygującej – w sytuacji braku wcześniejszego kontaktu i innej formy uzgodnień, w celu potwierdzenia obniżenia podstawy opodatkowania można w ocenie MF oprzeć się na samej fakturze korygującej. Należy jednak wówczas pozyskać dodatkowe potwierdzenie, że nabywca ma wiedzę o obniżeniu podstawy opodatkowania, np.:

  • potwierdzenie otrzymania faktury korygującej w dowolnej formie,
  • korespondencja mailowa zawierająca klauzulę informującą o czasie na przedstawienie zastrzeżeń co do warunków korekty wynikających z załączonej faktury korygującej,
  • posiadanie dodatkowej dokumentacji potwierdzającej wysokość rabatu, np. raporty dołączone do wysyłanej korespondencji do nabywcy albo dostępne dla stron transakcji na platformie elektronicznej, przez którą strony się porozumiewają.

Dokonanie przelewu do nabywcy – MF dopuścił jako uzgodnienie warunków korekty przelew środków do nabywcy po przyznaniu mu rabatu. Za moment uzgodnienia korekty w drodze przelewu MF nakazuje uznać moment uznania zwracanej kwoty na rachunku nabywcy. Resort zaleca też dodanie w opisie przelewu jakiej korygowanej transakcji dotyczy zwracana kwota oraz zawarcie zastrzeżenia, zgodnie z którym brak odpowiedzi nabywcy w ustalonym terminie oznaczać będzie uzgodnienie/spełnienie warunków korekty.

Zwrot towarów – Ministerstwo odniosło się również do dokonania uzgodnienia poprzez zwrot towaru, wskazując, że w takim przypadku za moment jego dokonania należy przyjąć moment otrzymania zwracanej partii towarów przez sprzedawcę. Jednocześnie w przykładzie 2 do korekt in minus MF wskazał, że strony mogą ustalić takie warunki korekty, że zwrot zostanie uznany za zasadny dopiero po weryfikacji towaru przez sprzedawcę i poinformowaniu nabywcy o przyjęciu reklamacji – w takim przypadku momentem spełnienia warunków korekty będzie data potwierdzenia reklamacji przez sprzedawcę.

Wygaszenie zobowiązania z mocy prawa – Resort ustosunkował się też do sytuacji, gdy przepisy prawa doprowadzają do wygaszenia zobowiązania (zwolnienie jednej strony z obowiązku świadczenia przy jednoczesnym zwolnieniu drugiej z obowiązku zapłaty), które zostało już zafakturowane. Problem ten dotyczy przede wszystkim rozliczeń najemców i wynajmujących w związku ze szczególnymi przepisami wprowadzonymi w związku z COVID-19. Jak podkreślił MF, zasadne jest domniemanie, że wejście w życie takich przepisów stanowi fakt znany stronom i spowodowaną nimi korektę podstawy opodatkowania należy traktować analogicznie do podjęcia przez strony umowy samodzielnych uzgodnień w tym zakresie.

Faktury korygujące in plus

W przypadku korekt in plus, Ministerstwo doprecyzowało, w świetle zgłaszanych uwag, że nie zachodzi potrzeba dokonywania korekty wstecznej w przypadku, gdy korekta jest co prawda możliwa do przewidzenia już w momencie dokonania sprzedaży (bo przewiduje ją „mechanizm transakcji” – czyli ustalenia umowne), ale jej wystąpienie jest zależne od spełnienia dodatkowych warunków ustalonych przez strony. W takim przypadku Ministerstwo potwierdza konieczność ujęcia korekty in plus dopiero w okresie, w którym ziszczą się te dodatkowe warunki (tj. na bieżąco). Podejście Ministerstwa jest więc korzystne dla podatników, czego nie można powiedzieć o najnowszych interpretacjach wydawanych przez DKIS, o czym również pisaliśmy na naszym blogu.

Warto w tym zakresie zwrócić uwagę na odmienność ujmowania korekt in plus i in minus, którą ilustruje nowy przykład 3 do korekt in plus. W analizowanym przypadku wartość wynagrodzenia za wykonaną usługę marketingową wzrosła z uwagi na osiągnięcie u nabywcy usługi w 1. półroczu umówionego wolumenu sprzedaży towarów. Przekazanie raportów o sprzedaży potwierdzających spełnienie warunku wolumenu oraz wystawienie faktury korygującej in plus przez wykonawcę usług marketingowych nastąpiło w lipcu, jednak Ministerstwo nakazuje ujęcie takiej korekty w rozliczeniu za czerwiec, tj. z upływem okresu, dla którego ziściły się warunki korekty. Warto pamiętać, że dla korekt in plus – w odróżnieniu od tych obniżających – moment wystawienia faktury korygującej nie ma bowiem znaczenia z perspektywy momentu jej ujęcia.

Pozostałe zagadnienia

Ministerstwo odniosło się też do innych kwestii budzących wątpliwości na gruncie projektu objaśnień i w praktyce stosowania przepisów o SLIM VAT:

  • MF rozstrzygnął kwestię możliwości stosowania nowych, korzystniejszych dla podatników przepisów SLIM VAT w przypadkach, gdy zdarzenia, których te przepisy dotyczą „rozpoczęły się” przed 1 stycznia 2021 r. – MF potwierdził w tym zakresie:
  • prawo do odliczenia VAT naliczonego w miesiącu otrzymania faktury i 3 kolejnych miesiącach (a nie dwóch – jak przewidywała wcześniejsza regulacja) dla faktur wystawionych pod koniec 2020 r., z których odliczenia nie dokonano przed 1 stycznia 2021 r.,
  • stosowanie sześciomiesięcznego okresu na wywóz towarów przy zachowaniu stawki 0% VAT do opodatkowania zaliczki na poczet eksportu także do zaliczek otrzymanych przed 1 stycznia 2021 r., jeśli termin wywozu towaru nie upłynął jeszcze w 2020 r.;
  • możliwość dokonywania kompensaty szerszego katalogu wierzytelności bez stosowania mechanizmu podzielonej płatności także do wierzytelności powstałych przed 1 stycznia 2021 r., o ile potrącenie następuje już w 2021 r.
  • Ministerstwo bezpośrednio wskazało, że wybór określonej metody przeliczania kursów walutowych dla VAT nie będzie podlegał raportowaniu MDR, gdyż nie będzie spełniał przesłanki do uznania go za uzgodnienie / schemat podatkowy.

Najbliższe wydarzenia

Szkolenia: 

>> Strefowo kompleksowo, czyli wszystko o działalności na terenie SSE i PSI | 18 maja

>> Ceny transferowe – rozjaśniamy mroki regulacji dotyczących TP | 19 maja

>> Zmiany związane ze SLIM VAT - faktury korygujące | 26 maja

>> SLIM VAT - zmiany inne niż dotyczące faktur. Zmiany w JPK_VAT. SLIM VAT 2 | 31 maja

Webinary:
>> Transfer pricing scrutiny in Poland – stairway to tax haven or highway to compliance hell? | 15 czerwca  

WARTO DOCZYTAĆ: