Od 1 stycznia 2016 r. w Ordynacji podatkowej obowiązuje zasada rozstrzygania niedających się usunąć wątpliwości na korzyść podatnika – in dubio pro tributario. Z pewnością jej wprowadzenie do polskiego porządku prawnego stanowiło korzystną zmianę dla wszystkich przedsiębiorców. Problem jednak leży w tym, że jak niedawno ujawnił Minister Finansów w odpowiedzi na interpelację poselską[1], zasada ta od początku jej obowiązywania do 31 lipca 2018 r. została zastosowana przez organy skarbowe na rzecz przedsiębiorców jedynie w 38 decyzjach oraz w 3 interpretacjach indywidulanych.

Warto się w tym miejscu zastanowić, gdzie leżą przyczyny takiego stanu rzeczy? Tym bardziej jest to uzasadnione, że wprowadzeniu omawianej zasady towarzyszyły wielkie nadzieje i oczekiwania ze strony wszystkich podatników.

Niestety, wydaje się, że wszystkie obawy związane z wprowadzeniem omawianej zasady znalazły swoje potwierdzenie. Organy administracji skarbowej mają bowiem obowiązek zastosować omawianą regułę jedynie w sytuacji, gdy stwierdzą, że w danej sprawie istnieją wątpliwości co do treści przepisów prawa podatkowego, których nie da się ostatecznie rozstrzygnąć w procesie wykładni oraz możliwe są co najmniej dwa sposoby rozumienia danego przepisu. Dopiero w takiej sytuacji, organ podatkowy ma obowiązek zastosować taką wykładnie przepisu, która jest bardziej korzystna dla podatnika.

Patrząc na liczbę spraw przedsiębiorców, w których organy skarbowe zastosowały omawianą zasadę na przestrzeni prawie 3 lat wydaje się uprawnione stwierdzenie, że nie spełnia ona swojej roli w praktyce.

Zauważył to również Trybunał Konstytucyjny, który w wyroku z dnia 15 grudnia 2017 r.[2] stanowczo podkreślił, że niedopuszczalna jest subiektywna interpretacja zasady in dubio pro tributario, zgodnie z którą o jej zastosowaniu decyduje fakt wystąpienia wątpliwości jedynie po stronie organu podatkowego a nie obiektywne wątpliwości co do normatywnej treści danego przepisu. Trybunał przypomniał również, że przestrzeganie tej zasady przez organy podatkowe jest warunkiem koniecznym zapewnienia podatnikom niezbędnego poziomu bezpieczeństwa w ich relacjach z organami podatkowymi.

Wobec powyższego pozostaje mieć tylko nadzieję, że sądy administracyjne rozpoznające skargi na decyzje organów podatkowych nie będą zapominały o obowiązywaniu zasady in dubio pro tributario i będą ją brały pod uwagę przy wydawaniu rozstrzygnięć w sprawach przedsiębiorców.

[1] Odpowiedź MF z dnia 18 września 2018 r. na interpelację nr 25459 z dnia 29 sierpnia 2018 r. Posłów na Sejm RP Pani Izabeli Leszczyny i Pani Bożeny Szydłowskiej w sprawie zastosowania klauzuli in dubio pro tributario

[2] Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 13 grudnia 2017 sygn. akt SK 48.15 OTK ZU A/2018, poz. 2