Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach w wydanym niedawno wyroku z dnia 31 stycznia 2022 r. (sygn. I SA/Gl 1340/21) rozstrzygnął, czy zatrudnianie pracowników w systemie „home office” powoduje powstanie zakładu (PE) w Polsce na gruncie ustawy o CIT i polsko-duńskiej umowy przeciwko unikaniu podwójnego opodatkowania.

Spółka z siedzibą i zarządem w Danii prowadzi działalność ubezpieczeniową, specjalizując się w ubezpieczeniach podróży. Spółka działa na rynku duńskim oraz szwedzkim (poprzez oddział).

Spółka planuje zatrudnić na podstawie umowy o pracę lub umowy zlecenie osoby zamieszkałe w Polsce. Zadania wykonywane przez tych pracowników miałyby charakter administracyjny (operacyjny i finansowy back-office, wsparcie w zakresie analizy danych).

Całość swoich obowiązków pracownicy wykonywaliby w systemie „home office” (Spółka nie będzie nakładała obowiązku udostępnienia jakiejkolwiek przestrzeni, np. biurowej, a wybór i ewentualna zmiana miejsca wykonywania obowiązków pracowniczych będzie pozostawała jedynie w gestii pracowników).

Na tle powyższego stanu faktycznego Spółka zapytała we wniosku o interpretację indywidualną, czy w przypadku zatrudnienia pracowników na terytorium Polski zgodnie z przedstawionymi założeniami, dojdzie do powstania zakładu w Polsce (i tym samym Spółka będzie zobowiązana do rozliczenia CIT w Polsce).

Organ (w przeciwieństwie do stanowiska Spółki) uznał, że opisanej sytuacji dojdzie do powstania zakładu w Polsce. Zdaniem Dyrektora KIS przekazanie do dyspozycji pracowników sprzętu komputerowego wiąże się z koniecznością powstania stałej placówki w Polsce, którą może być np. mieszkanie pracownika. Dodatkowo czynności wykonywane na terenie Polski przez pracowników Spółki nie mają zdaniem Organu wyłącznie przygotowawczego i pomocniczego charakteru.

WSA w omawianym wyroku zgodził się ze stanowiskiem Spółki i uchylił zaskarżoną interpretację. Sąd zwrócił uwagę, że aby mówić o powstaniu zakładu, muszą być spełnione następujące warunki:

(i) istnienie miejsca, gdzie działalność jest prowadzona,

(ii) stały charakter takiej placówki,

(iii) wykonywanie za pośrednictwem placówki działalności gospodarczej, która nie ma przygotowawczego lub pomocniczego charakteru.

WSA co do zasady zgodził się z poglądem Organu, że zostały spełnione w/w warunki co do miejsca i stałości prowadzonej działalności, bowiem: (i) istnieje w Polsce miejsce prowadzenia działalności (wystarczy bowiem wyodrębnienie pewnej przestrzeni do własnej dyspozycji i możliwość dysponowania takim miejscem), a (ii) ta działalność ma charakter stały (Spółka zatrudnia pracowników w oparciu o umowę o pracę, przewidując nawet działalność w dłuższej perspektywie).

WSA uznał natomiast, że nie został spełniony trzeci z wymienionych warunków. W wyroku podkreślono, że Spółka prowadzi działalność ubezpieczeniową, która polega głównie na zawieraniu umów i inkasowaniu składek ubezpieczeniowych. Pracownicy w Polsce będą natomiast zajmować się czynnościami związanymi z likwidacją szkód oraz dotyczącymi księgowości i wsparcia analizy danych, a powierzone im zadania będą podlegały kontroli na terenie Danii.

W ocenie WSA zakres czynności w Polsce nie jest zatem identyczny z celem Spółki jako całości, a w rezultacie nie dojdzie do powstania zakładu w Polsce, któremu należy przypisać przychód podatkowy.

Komentowany wyrok ma istotne znaczenie w świetle obecnych trendów na rynku pracy i popularyzacji systemu „home office”. Chociaż WSA stwierdził, że w analizowanej sprawie nie doszło do powstania zakładu z uwagi na odmienny zakres zadań, to z treści wyroku wynika, że wykorzystanie pracowników pracujących w systemie „home office” skutkuje istnieniem stałej placówki, poprzez którą prowadzona jest działalność. Do powstania PE nie jest więc istotne wykorzystywanie odrębnej powierzchni np. w formie wynajętego biura.

Zagraniczni pracodawcy, którzy planują współpracować w takim trybie ze swoimi pracownikami lub podwykonawcami, powinni dokładnie przeanalizować ich warunki zatrudnienia, a w szczególności zakres wykonywanych obowiązków. Istnieje bowiem ryzyko powstania zakładu (i tym samym opodatkowania) w Polsce prowadzonej działalności. Chociaż wyrok dot. polskich przepisów, to powyższe ryzyko można odnieść również do polskich podmiotów współpracujących z cudzoziemcami pracującymi w trybie pracy zdalnej (powstanie PE za granicą).

Autorzy:

  • Wojciech Hałucha, konsultant w CRIDO
  • Tomasz Koterbski, menedżer w CRIDO