Opublikowane 15 lipca przez Ministerstwo Finansów objaśnienia dotyczące tzw. IP Box wnoszą także wiele nowego do rozumienia czym jest tak naprawdę działalność badawczo-rozwojowa.

Kiedy działania firmy mogą zostać uznane za prace B+R?

Dotychczas przedsiębiorcy byli zdani na siebie w rozstrzyganiu, czy podejmowane przez nich działania mają szansę być uznane za badawczo-rozwojowe, tj. czy są zgodne z zapisem art. 4a pkt 26 Ustawy o CIT. Zapisy tego punktu wskazują, że działalność badawczo-rozwojowa „oznacza działalność twórczą obejmującą badania naukowe lub prace rozwojowe, podejmowaną w sposób systematyczny w celu zwiększenia zasobów wiedzy oraz wykorzystania zasobów wiedzy do tworzenia nowych zastosowań”.

Czym są badania naukowe i prace rozwojowe przedsiębiorca mógł dowiedzieć się z zapisów Ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce. Jednak nawet jeśli działania firmy wpisywały się w definicje tam przedstawione, nie oznaczało to jeszcze, że są to działania „podejmowane w sposób systematyczny”. O ile bowiem z samych definicji badań aplikacyjnych, czy prac rozwojowych wynika wprost, że muszą to być czynności nakierowane na zdobywanie nowej wiedzy lub łączenie, kształtowanie i wykorzystywanie dostępnej aktualnie wiedzy (czyli zasadniczo czynności o ewidentnym charakterze twórczym), o tyle systematyczność prowadzenia tego typu prac wcale nie jest uwarunkowana w ich definicjach.Innymi słowy – kwestia systematyczności została dodana na poziomie Ustawy o CIT (analogicznie Ustawy o PIT) i zawęziła możliwość korzystania z Ulgi B+R wyłącznie do tych podmiotów, które ponad to, że wykonują czynności, które można rozpoznać jako badania aplikacyjne czy prace rozwojowej, to dodatkowo wykonują je „w sposób systematyczny”.

Przykłady interpretacji Dyrektora KIS w sprawie systematyczności prac B+R

Jak już wspomniano, przedsiębiorców pozostawiono bez szczegółowego wyjaśnienia czymże jest ten systematyczny sposób, stąd też naturalnym krokiem firm było zwracanie się do Dyrektora KIS z wnioskami o indywidualną interpretację podatkową. W swoich odpowiedziach natomiast Dyrektor KIS wielokrotnie wskazywał, że systematyczność utożsamia z ciągłością. Innymi słowy, że "systematyczność" (jako jedną z cech procesu B+R) należy rozumieć m.in. jako konieczność prowadzenia prac B+R w sposób ciągły a nie incydentalny. Poniżej kilka przykładów.

W interpretacji 0111-KDIB1-3.4010.538.2018.2.APO organ wskazywał:

"Po drugie, z art. 4a pkt 26 updop wynika, że działalność badawczo-rozwojowa musi być podejmowana w systematyczny sposób, czyli bieżące prowadzenie prac badawczo-rozwojowych podjętych w przyszłości, jak i rozpoczęcie działań badawczo-rozwojowych przy jednoczesnym założeniu, że podatnik w przyszłości będzie dalej podejmował i realizował prace tego rodzaju. Przesłankę tę należy zatem rozumieć jako zakaz obejmowania ulgą incydentalnych działań podatnika".

Analogicznego uzasadnienia użył organ w przypadku interpretacji 0113-KDIPT2-3.4011.167.2019.3.PR.

Z kolei w interpretacji 0115-KDIT3.4011.202.2019.2.MR wnioskodawca, w swoim rozumieniu "systematyczności", powoływał się wprost na cytat z przytoczonej na początku interpretacji, a organ w pełni zgodził się z takim rozumieniem wnioskodawcy. W interpretacji 0111-KDIB1-3.4010.364.2017.1.MST z kolei wnioskodawca wskazał:

"Działalność badawczo-rozwojowa musi być podejmowana w systematyczny sposób. W opinii Wnioskodawcy, przesłanka ta oznacza wyłączenie czynności incydentalnych podatnika i konieczność poszukiwania takich przejawów jego aktywności, które prowadzone są w uporządkowany oraz regularny sposób."

Ponownie organ zgodził się z takim rozumieniem Wnioskodawcy.

Na koniec jeszcze jeden przykład, który potwierdza powyższą linię interpretacyjną i który dodatkowo został potwierdzony także na poziomie WSA (interpretacja indywidualna: 0114-KDIP2-1.4010.203.2018.1.JS).

Wnioskodawca zapytał Dyrektora KIS o nieco odmienną kwestię – otóż firma chciała wiedzieć, czy działalność Spółki w zakresie prac nad innowacyjnymi systemami informatycznymi spełnia definicję działalności badawczo-rozwojowej, która uprawnia do skorzystania z Ulgi B+R, mimo planowanego uzyskiwania przychodów z wypracowanych rozwiązań. Problemem przedsiębiorcy były zatem planowane do uzyskania w przyszłości przychody z komercjalizacji systemów informatycznych. Tymczasem Dyrektor KIS wskazał przedsiębiorcy, że prace badawczo-rozwojowe, aby mogły zostać objęte Ulgą B+R muszą m.in. być prowadzone w sposób systematyczny, czyli innymi słowy „przy jednoczesnym założeniu, że podatnik w przyszłości będzie dalej podejmował i realizował prace tego rodzaju”. W tym miejscu organ zwrócił też uwagę na fragment stanu faktycznego, w którym przedsiębiorca wskazał, że projekt realizowany był i będzie w ściśle określonych ramach czasowych – od drugiego kwartału 2017 r. do czwartego kwartału 2020. Stąd z kolei organ wysnuł wniosek, że działania przedsiębiorcy należy uznać za incydentalne. Tym samym organ uznał, że przedsiębiorca tak naprawdę nie podejmuje działań, które obejmowałyby czynności zawarte w treści art. 4a pkt 26ustawy o CIT, a zatem Ulga B+R mu nie przysługuje i dalsze rozważania w kwestii wątpliwości przedsiębiorcy są bezprzedmiotowe.

Firma zaskarżyła decyzję Dyrektora KIS do WSA w Warszawie (sygnatura sprawy: III SA/Wa 2257/18). Sąd na posiedzeniu 19 czerwca b.r. oddalił skargę przedsiębiorcy, uzgadniając ustnie (uzasadnienie pisemne nie zostało jeszcze opublikowane), że kluczowe dla rozstrzygnięcia sprawy było właśnie to czy działalność podatnika spełnia przesłankę podejmowania prac badawczo-rozwojowych w sposób systematyczny. Z kolei, przez podejmowanie działalności w sposób systematyczny należy rozumieć, że jest to bieżące prowadzenie działalności badawczo-rozwojowej oraz rozpoczynanie takich działań przy założeniu, że podatnik również w przyszłości będzie podejmował i realizował tego rodzaju działania. Sąd użył też sformułowania, że przesłankę prowadzenia działalności w sposób systematyczny należy rozumieć „jako zakaz obejmowania Ulgą B+R incydentalnych działań podatnika”. Sąd zgodził się, że organ zasadnie uznał, że określenie konkretnego czasu realizacji działań B+R, bez dodatkowego wskazania, że działania te będą kontynuowane w przyszłości, oznacza, że przesłanka systematyczności nie jest spełniona.

Co zmieniają nowe objaśnienia do IP Box?

Widać zatem dość jasno, że dotychczasowe rozumienie systematyczności wprost oznaczało zwyczajnie ciągłość prowadzenia prac B+R. Tymczasem w opublikowanych przez Ministerstwo Finansów objaśnieniach pojawia się informacja, że:

"spełnienie kryterium „systematyczności” danej działalności nie jest uzależnione od ciągłości tej działalności, w tym od określonego czasu przez jaki działalność taka ma być prowadzona, ani też od istnienia planu, co do prowadzenia przez podatnika podobnej działalność w przyszłości. Wystarczające jest, aby podatnik zaplanował i przeprowadził chociażby jeden projekt badawczo-rozwojowy, przyjmując dla niego określone cele do osiągnięcia, harmonogram i zasoby. Taka działalność może być uznana za działalność systematyczną, tj. prowadzoną w sposób metodyczny, zaplanowany i uporządkowany. Nie ma również wymogu ciągłego lub długotrwałego prowadzenia działalności przez podatnika, by uznać daną działalność za działalność spełniającą kryterium systematyczności, albo też by podatnik musiał planować tego rodzaju działalność na przyszłość. Podobnie, nie ma wymogu, aby podatnik otworzył działalność na przykład na okres trzech miesięcy lub nawet jednego miesiąca lub jednego tygodnia lub jednego dnia w celu przeprowadzenia określonego projektu badawczo-rozwojowego, jeżeli takie działania są uzasadnione charakterem i planowanym rezultatem działalności badawczo-rozwojowej. W każdym z powyższych przypadków zostanie bowiem spełnione kryterium systematyczności działalności prowadzonej przez podatnika."

Takie podejście w rozumieniu sformułowania "systematyczność prowadzenia prac badawczo-rozwojowych" jest całkowicie odmienne od dotychczasowej linii interpretacyjnej i może w istotny sposób zmienić rozumienie całej definicji działalności badawczo-rozwojowej. Przedsiębiorcom, którzy chcą korzystać z Ulgi B+R rekomendujemy, by nadal występowali o indywidualne interpretacje podatkowe, przy czym w swojej argumentacji powinni się powoływać na opublikowane Objaśnienia.  Dopiero bowiem pozyskanie takiej interpretacji da im możliwie wysoką ochronę.

Zobacz również: Ulga B+R