5 kwietnia 2024 r. Ministerstwo Rozwoju i Technologii (dalej: “MRiT”) opublikowało projekt ustawy o zmianie niektórych ustaw w celu deregulacji prawa gospodarczego i administracyjnego oraz doskonalenia zasad opracowywania prawa gospodarczego (dalej: „Projekt ustawy deregulacyjnej”, „Projekt”). W projekcie zawarto m.in. propozycję wprowadzenia pozytywnych, z punktu widzenia podatnika podatku dochodowego od osób prawnych (bo niestety dla podatników podatku dochodowego od osób fizycznych takie rozwiązanie nie zostało póki co przewidziane), zmian w przepisach dotyczących ulgi badawczo-rozwojowej (dalej: „ulga B+R”).

Zmiany otwierają przede wszystkim furtkę dla rozliczeń w uldze B+R wynagrodzeń osób pracujących na podstawie kontraktów B2B. Zmiana zainteresuje więc przede wszystkim branżę IT, której działalność w dużej mierze bazuje na tego typu kontraktach. Niemniej to nie wszystkie pozytywne konsekwencje proponowanych zmian. Przyjęcie ustawy mogłoby znacząco przyczynić się do dalszego wzrostu zainteresowania przedsiębiorstw korzystaniem z ulg podatkowych.

Korzystne zmiany w zakresie usług doradczych

Obecnie, zgodnie z przepisami art.. 18d ust. 2 pkt 3 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (dalej: "ustawa o CIT”), koszty kwalifikowane dla ulgi B+R obejmują m.in. „ekspertyzy, opinie, usługi doradcze i usługi równorzędne, świadczone lub wykonywane na podstawie umowy przez podmiot, o którym mowa w art. 7 ust. 1 pkt 1, 2 i 4-8 ustawy z dnia 20 lipca 2018 r. - Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce, a także nabycie od takiego podmiotu wyników prowadzonych przez niego badań naukowych, na potrzeby działalności badawczo-rozwojowej”. Innymi słowy, na chwilę obecną, w myśl ogólnej zasady, wydatki na usługi zewnętrzne mogą być uznane za koszty kwalifikowalne ulgi B+R pod warunkiem, że są świadczone przez jednostki naukowe lub uczelnie wyższe (ewentualnie podmioty mające status ministerialny Centrum Badawczo-Rozwojowego, dalej: „status CBR”).

Inaczej sprawa się ma w przypadku podatników posiadających jednocześnie status CBR. Tacy podatnicy mogą w ramach ulgi B+R rozliczyć „koszty ekspertyz, opinii, usług doradczych i usług równorzędnych, badań wykonywanych na podstawie umowy, wiedzy technicznej i patentów lub licencji na chroniony wynalazek, uzyskanych od podmiotów innych niż wymienione w ust. 2 pkt 3 na warunkach rynkowych i wykorzystywanych wyłącznie na potrzeby prowadzonej działalności badawczo-rozwojowej”. A zatem, na chwilę obecną, tylko podmioty posiadające status CBR mogą nabywać zewnętrzne usługi związane z działalnością badawczo-rozwojową od innych podmiotów niż jednostki naukowe lub uczelnie wyższe.

Wspomniany Projekt ustawy regulacyjnej zakłada wyeliminowanie wymogu korzystania z usług jednostek naukowych i uczelni wyższych przez zwykłych podatników (nieposiadających ministerialnego statusu CBR) jako warunku kwalifikowalności takich kosztów kwalifikowanych do ulgi B+R. Zgodnie z nowym brzmieniem art 18d ust. 2 pkt 3 ustawy o CIT za koszt kwalifikowany będzie można uznać: „ekspertyzy, opinie, usługi doradcze i usługi równorzędne, świadczone lub wykonywane na podstawie zawartej umowy, a także nabycie wyników prowadzonych badań naukowych, na potrzeby działalności badawczo-rozwojowej". Zmiana ta umożliwiłaby przede wszystkim rozliczenie kosztów poniesionych w ramach prowadzonej działalności badawczo-rozwojowej o usługi, ekspertyzy, opinie, usługi doradcze oraz usługi równorzędnie od jakiegokolwiek innego podmiotu gospodarczego (czyli potencjalnie innej spółki wykonującej na zlecenie działalność badawczo-rozwojową i kontaktorów B2B).

Projekt ustawy ma być odpowiedzią na potrzeby rynku. Jak zostało wskazane w jego uzasadnieniu proponowane zmiany “spowodują większą elastyczność w zakresie prowadzenia działalności badawczo-rozwojowej". Według MRiT specjalistyczne ekspertyzy, opinie oraz usługi doradcze często powierzane są wysoko wykwalifikowanym podmiotom, które dysponują dużym doświadczeniem, ale nie są formalnie uznawane za jednostki naukowe.

Na obecnym etapie prac legislacyjnych opisane zmiany zostały przewidziane niestety jedynie dla podatników podatku dochodowego od osób prawnych.

Oczywiście można już na tę chwilę dostrzec problemy związane z tak zaproponowanym brzmieniem przepisów, np. wskazana zmiana będzie miła kluczowe znaczenie dla rozliczania w uldze B+R przez podmioty działające w branży IT kosztów kontraktorów wykonujących działalność badawczo-rozwojową w oparciu o kontrakty B2B. Z uwagi na to, że w kontraktach kontraktorzy często mają określony różny zakres działalności (tj. nie tylko działalność badawczo-rozwojowa) warto byłoby, jak w przypadku pracowników czy współpracowników (zatrudnionych w oparciu o umowę zlecenia/umowę o działo) określić zasady kalkulacji ich zaangażowania w działalność badawczo-rozwojową, która przekładałaby się na konkretną wartość ich kontraktu możliwą do rozliczenia w uldze B+R (a wiec do rozważenia jest wyodrębnienie kosztów kontraktorów B2B jako odrębnego kosztu kwalifikowanego traktowanego na równi z wynagrodzeniami pracowników, bądź współpracowników przy jednoczesnym pozostawieniu zapisu w proponowanej formie w zakresie nabycia usług badawczo-rozwojowych od innych spółek).

Niemniej, wskazaną propozycję zmian należy ocenić bardzo pozytywnie. Ta zmiana może przyczynić się do znaczącego wzrostu zainteresowania ulgami podatkowymi (które na chwilę obecną jest niskie, o czym pisaliśmy w opublikowanym niedawno Raporcie o statusie ulg podatkowych w Polsce).

Rozszerzenie katalogu kosztów kwalifikowanych

To nie koniec zmian w zakresie korzystania z ulgi B+R. Oprócz powyższego, w ramach tego samego Projektu ustawy deregulacyjnej, MRiT zaproponowało możliwość odliczenia w ramach ulgi B+R kosztów dotyczących:

  • przeglądów, konserwacji oraz kalibracji aparatury naukowo-badawczej wykorzystywanej wyłącznie w prowadzonej działalności badawczo-rozwojowej,
  • specjalistycznego transportu towarów wykorzystywanych wyłącznie w prowadzonej działalności badawczo-rozwojowej,

- jeżeli korzystanie to nie wynika z umowy zawartej z podmiotem powiązanym.

Niniejsze propozycje zmian także kierowane są wyłącznie do podatników podatku dochodowego od osób prawnych.

Zwolnienie z akcyzy

Ostatnia zmiana, chociaż nie bezpośrednio związana z ulgą B+R, będzie miała również wpływ na potencjalnych beneficjentów tej ulgi. Zgodnie z projektem ustawy podmioty posiadające status CBR będą objęte preferencją w postaci zwolnienia z akcyzy na samochody osobowe wykorzystywane do prowadzenia działalności badawczo-rozwojowej. Zwolnienie będzie obowiązywać podczas używania samochodu osobowego do celów badawczych w działalności badawczo-rozwojowej, jednakże nie dłużej niż do wygaśnięcia lub uchylenia decyzji o profesjonalnej rejestracji pojazdów, o której mowa w prawie o ruchu drogowym.

W celu skorzystania z tego zwolnienia, konieczne będzie złożenie wniosku do właściwego naczelnika urzędu skarbowego w terminie 7 dni od daty wydania decyzji o profesjonalnej rejestracji pojazdów. Wniosek  będzie musiał być poparty dokumentem potwierdzającym status centrum badawczo-rozwojowego oraz decyzją o rejestracji pojazdu.

Podsumowanie

Podsumowując, projekt MRiT wprowadza wiele pozytywnych dla podatników rozwiązań w zakresie korzystania z ulgi B+R. Należy mieć jednak na uwadze, że Projekt jest obecnie w fazie konsultacji, a jego wprowadzenie planowane jest dopiero od początku 2025 r., zatem zawarte w nim propozycje mogą jeszcze ulec zmianie. Niemniej, przyjęcie Projektu mogłoby znacząco wpłynąć na wzrost korzyści płynących ze stosowania ulg podatkowych i zwiększenie zainteresowania samą ulgą B+R (która może dawać ogromne korzyści, a jeszcze tak rzadko jest stosowana).