23 sierpnia 2019 r. Ministerstwo Finansów przedstawiło projekt ustawy o zmianie ustawy o podatku od osób prawnych, ustawy o wymianie informacji z innymi państwami oraz niektórych innych ustaw.

Projekt wdraża przepisy prawa Unii Europejskiej (dalej: „UE”), a mianowicie stanowi:

  • implementację dyrektywy Rady (UE) 2017/952 z dnia 29 maja 2017 r. zmieniającej dyrektywę (UE) 2016/1164 w zakresie rozbieżności w kwalifikacji struktur hybrydowych dotyczących państw trzecich (dalej: „dyrektywa ATAD 2”); oraz
  • dopełnienie transpozycji dyrektywy Rady (UE) 2018/8222 z dnia 25 maja 2018 r. zmieniającej dyrektywę 2011/16UE w zakresie obowiązkowej automatycznej wymiany informacji w dziedzinie opodatkowania w odniesieniu do podlegających zgłoszeniu uzgodnień transgranicznych (dalej: „dyrektywa MDR”).

Projekt znajduje się dopiero na etapie konsultacji, niemniej już teraz przedstawiamy podsumowanie kluczowych zmian.

MDR… czyli historia o tym jak skomplikować bardziej skomplikowaną regulację (pierwsze przemyślenia po lekturze proponowanych zmian)

Z założenia zmiany w zakresie MDR związane są z obowiązkiem współpracy z organami podatkowymi innych państw członkowskich w zakresie wymiany informacji podatkowej o transgranicznych schematach podatkowych. Korzystając jednak z okazji, ustawodawca zdecydował się wprowadzić kilka modyfikacji przepisów już istniejących.

Główna zmiana dotyczy wprowadzenia dodatkowego numeru zgłoszenia schematu podatkowego (dalej: „NZSPT”) oraz doprecyzowanie przepisów związanych z nadawaniem potwierdzenia nadania NSP. Nadanie tych numerów ma znacznie przyśpieszyć wymianę informacji pomiędzy państwami członkowskimi UE. Dodatkowo ma to zapewnić większą ochronę danych osobowych osób fizycznych ujętych w zgłoszeniach. Zwracamy uwagę, że przepisy dotyczące transgranicznego raportowania schematów podatkowych będą włączone do ustawy o wymianie informacji podatkowych z innymi państwami a nie Ordynacji Podatkowej.

Co ważne, proponuje się również, aby Szef KAS mógł zgłosić się do podmiotu przekazującego informacje o uzupełnienie lub wyjaśnienie wątpliwości co do ich treści zarówno przed jak i po nadaniu NSP. Zgodnie z uzasadnieniem, ma to na celu ograniczenie wątpliwości odnośnie możliwości sprawnego gromadzenia danych a także wykluczenie ryzyka wystąpienia rozbieżności pomiędzy poszczególnymi wersjami składanych informacji. Wydaje się jednak, że jest to forma „rozwiązania” problemu pojawiąjących się zatorów w nadawaniu NSP – od nowelizacji proces będzie mógł przebiegać „taśmowo” bez jakiejkolwiek weryfikacji poprawności złożonego dokumentu.

Duże wyzwanie przed wspomagającymi. Najbardziej istotną z proponowanych zmian jest bowiem obowiązek retroaktywnego przekazywania informacji o schematach podatkowych przez wspomagającego (od 1 stycznia 2019 r. obowiązek retroaktywnego raportowania dotyczył wyłącznie promotora lub korzystającego). Obowiązek ten powstawać będzie jedynie w odniesieniu do tych schematów podatkowych, które pomimo konieczności ich zaraportowania, nie zostały przez te właściwe podmioty zaraportowane. Wprowadzenie takiej regulacji jest o tyle wątpliwe, że definicja wspomagającego jest bardzo szeroka (m.in. banki, notariusze, biegli rewidenci itp.). Wiele podmiotów, które wpisują się w tę definicję może zostać zobowiązanych do przeprowadzenia szeregu czasochłonnych weryfikacji transakcji, w których mogły uczestniczyć, a które wpisują się w definicję schematu podatkowego i nie zostały zaraportowane. Pocieszający jest jedynie fakt, że wskazane raportowanie dotyczyć ma wyłącznie schematów podatkowych transgranicznych.

Dodatkowo nowelizacją wprowadzone zostaną zmiany w wykazie krajów i terytorium stosujących szkodliwą konkurencję podatkową (rozporządzenie Ministra Finansów). Ta wydawać by się mogło techniczna zmiana będzie miała jednak istotny wpływ na zakres raportowania z jednej ze szczególnych cech rozpoznawczych (płatności na rzecz podmiotów powiązanych zlokalizowanych we wskazanych krajach). Zmiana wykazu będzie miała charakter retroaktywny, a podmioty (odpowiednio promotorzy, korzystający, współpromotorzy) powinni ponownie zweryfikować ryzyko spełnienia wskazanej przesłanki od 25 czerwca 2018 r. Jest to niestety kolejny zabieg, który przerzuca odpowiedzialność za niedociągnięcia w zakresie implementacji dyrektywy DAC 6 na podatników.

I jeszcze garść drobnych uszczypliwości…

Zgodnie z nowymi przepisami, w informacji o schematach podatkowych transgranicznych koniecznym będzie wskazanie wszystkich podmiotów powiązanych z korzystającym - jeżeli przepis w swoim brzmieniu nie ulegnie stosownej korekcie warto pomyśleć o uzupełnieniu zasobów kadrowych bowiem w przypadku grup kapitałowych uzupełnienie tych danych może ciągnąć się tygodniami.

W informacji o schematach podatkowych transgranicznych wskazuje się promotora lub wspomagającego i korzystającego. Czytając literalnie, jeżeli zostanie wskazany promotor nie powinno być już obowiązku wskazania wspomagającego i korzystającego (lub na odwrót). Pozostaje pytanie czy to podmioty same wybierają pożądaną konfigurację, możliwe, że odpowiedź zostanie wskazana w planowanych Objaśnieniach.

Istotne zmiany dla struktur z zaangażowanym kapitałem inwestorów z państw trzecich

Zasadniczym celem projektowanej ustawy jest kontynuacja wprowadzania do polskich przepisów podatkowych postanowień w zakresie rozbieżności w kwalifikacji struktur hybrydowych rozszerzając zakres obowiązywania na rozbieżności dotyczące państw trzecich (pierwotne regulacje dyrektywy ATAD dotyczące rozbieżności w kwalifikacji struktur hybrydowych w ograniczały się tylko do tych istniejących w obrębie UE).

Generalnie przepisy te mają przeciwdziałać rozbieżnościom w kwalifikacji struktur hybrydowych wykorzystywanych przez międzynarodowe korporacje do stosowania agresywnej optymalizacji podatkowej. Rozbieżności w kwalifikacji struktur hybrydowych występują, gdy państwa odmiennie kwalifikują różnego rodzaju dochody lub podmioty (np. kwestie rezydencji podatkowej lub stałych zakładów). To w efekcie może prowadzić do powstania tzw.:

  • podwójnego odliczenia (ang. double deduction; tj. sytuacji, w której płatności zostaną podwójnie zaliczone do kosztów podatkowych w więcej niż jednej jurysdykcji);
  • odliczenia bez ujęcia w przychodzie (ang. deduction/no inclusion; tj. sytuacji, w której nastąpi rozliczenie kosztów podatkowych w jednej jurysdykcji przy jednoczesnym braku rozpoznania przychodów u drugiej strony transakcji w innej jurysdykcji).

W konsekwencji proponowane przepisy wskazują jakich płatności nie można zaliczyć do kosztów podatkowych lub nakazują wręcz rozliczenie przychodu z tytułu niektórych płatności.

Te skomplikowane regulacje w praktyce mogą mieć istotne znaczenia dla inwestorów z krajów trzecich uzyskujących dochody na terytorium UE jak również dla podmiotów z siedzibą w UE dokapitalizowanych przez tych inwestorów.

Notional Interest Deduction pod małą klauzulą obejścia prawa

Dodatkową propozycją zmiany mającą na celu przeciwdziałanie unikaniu opodatkowani jest wprowadzenie klauzuli przeciwko unikaniu opodatkowania poprzez ograniczenie prawa do podwyższania kosztów podatkowych o hipotetyczne koszty pozyskania kapitału zewnętrznego do sytuacji uzasadnionych ekonomicznie (wprowadzony od 2019 mechanizm notional interest deduction). W związku z obowiązywaniem ogólnej klauzuli przeciwko unikaniu opodatkowania (przepisy Ordynacji Podatkowej), dyskusyjny jest sens wprowadzania dodatkowych de facto dublujących się obostrzeń przy każdych regulacjach dających podatnikom określoną korzyść podatkową. Czytając projekt przepisów, nasuwa się myśl, że brakuje jeszcze zdania, że przed każdym odliczaniem takich kosztów, podatnik powinien się zastanowić czy czynność nie podlega obowiązkom raportowania MDR.

Większość zmian wynikających z omawianego projektu ma wejść w życie 1 stycznia 2020 r., ale są i takie które wejdą w życie już dzień po ogłoszeniu ustawy.