W ostatnich dniach niemal każdy z nas, niezależnie czy indywidualnie, czy w ramach organizacji, których jesteśmy częścią, zaangażował się w niesie pomocy dla obywateli Ukrainy uciekających ze swojej ojczyzny. W takich momentach prawo i zgodność z przepisami schodzi na dalszy plan. Niemniej jednak warto pamiętać, że już dzisiaj przepisy wspierają dobroczynność, a nad kolejnymi ułatwieniami pracuje Ministerstwo Finansów.

Mowa tu w szczególności o odliczeniu od podatku dochodowego wartości darowizn (pieniężnych oraz rzeczowych) przekazywanych na rzecz organizacji pożytku publicznego (OPP), działających na terenie UE oraz EOG. Wartość darowizny odlicza się od podstawy opodatkowania (dochodu). W przypadku osób fizycznych odliczenie może wynieść maksymalnie do 6 proc. dochodu. W przypadku podatników CIT – do 10 proc. dochodu.

MF ogłosił, że trwają prace nad przepisami, które będą miały na celu udzielenie preferencji podatkowych dla szerszego rodzaju form pomocy. Mowa tu m.in. o:

- zwolnieniu z podatku od spadku i darowizn dla obywateli Ukrainy przebywających na terytorium Polski w przypadku nabycia tytułem darowizny lub polecenia darczyńcy własności rzeczy lub praw majątkowych na okres od 24 lutego do 31 grudnia 2022 r. Obecnie zwolnione są darowizny, o ile wartość świadczenia nie przekracza 4 902 zł w ciągu 5 lat;

- zwolnieniu z PIT wszelkich świadczeń uzyskiwanych przez obywateli Ukrainy przebywających na terytorium Polski otrzymywanych od osób fizycznych oraz firm. Mowa tu np. o nieodpłatnym udostępnieniu lokalu mieszkalnego, zapewnieniu żywności, sfinansowaniu leczenia, czy też opłaceniu nauki i kursów pozwalających na zmianę kwalifikacji zawodowych. Obecnie nieopodatkowane są wyłącznie świadczenia udzielone przez organizacje pożytku publicznego;

- możliwości zaliczeniu w koszty uzyskania przychodów w PIT oraz CIT wydatków na wytworzenie lub ceny nabycia rzeczy i praw będących przedmiotem darowizny w okresie od 24 lutego do 31 grudnia 2022 r. na cele związane z przeciwdziałaniem skutkom działań wojennych na terytorium Ukrainy przekazywane:

  • organizacjom pozarządowym (również z Ukrainy),
  • jednostkom samorządu terytorialnego,
  • Rządowej Agencji Rezerw Strategicznych,
  • podmiotom wykonującym działalność leczniczą oraz z zakresu ratownictwa medycznego na terytorium Polski i Ukrainy.

Powyższy katalog powinien zostać rozszerzony o zerową stawkę VAT dla dostawy towarów przekazywanych w formie darowizny – przynajmniej tak deklaruje Ministerstwo Finansów. Wydaje się, że taki sam efekt (tj. brak opodatkowania) jest już dzisiaj możliwy na podstawie obecnych przepisów w odniesieniu do nieodpłatnych usług (zakwaterowania, telekomunikacyjnych, itp.). Warto, aby w ramach trwających prac legislacyjnych znalazło się także miejsce na objaśnienia w odniesieniu do kwestii, które są możliwe, ale mogą budzić jakieś wątpliwości.