26 kwietnia od 2001 r. jest światowym dniem IP,  święto ustanowiła Światowa Organizacja Własności Intelektualnej. Z tej okazji wyjaśniamy dlaczego warto chronić własność intelektualną i podpowiadamy w jaki sposób  pozyskać wsparcie finansowe na jej ochronę i jakie korzyści dodatkowe możemy uzyskać w przypadku posiadania tego typu praw.

Dlaczego i jak chronić IP?

W przypadku spółek technologicznych czy też posiadających innowacyjne produkty i technologie, właściwe zabezpieczenie posiadanych rozwiązań oraz wiedzy może mieć istotne znaczenie dla prowadzonej działalności. Prawa własności intelektualnej stanowią w takiej sytuacji podstawową formę ochrony interesów ich właściciela, które zapewniają mu monopol na korzystanie z chronionego rozwiązania oraz dysponowania nim w obrocie. Brak właściwej ochrony może skutkować przejęciem czy też naśladowaniem innowacyjnego rozwiązania przez podmiot konkurencyjny.

Budowanie właściwej strategii ochrony wypracowanej własności intelektualnej, zwłaszcza gdy była poprzedzona wieloletnim czy kosztownym procesem badawczym, może okazać się bardzo istotne dla przedsiębiorstwa, w celu  uzyskania oczekiwanych zysków.  Prawa własności intelektualnej stanowią bowiem samodzielny przedmiot obrotu, który pozwala na czerpanie korzyści wynikających z tego tytułu np. poprzez produkcję i sprzedaż gotowego wyrobu, a także udzielenie licencji podmiotom trzecim, co może stanowić źródło cyklicznych przychodów. W dobie nieustającej konkurencji rynkowej to właśnie posiadanie wyłączności na dane rozwiązanie, wynikające z bycia pierwszym na rynku, determinuje szansę powodzenia rozwoju danego biznesu.

Mimo powyższych korzyści, niektóre firmy nie decydują się na uzyskanie ochrony, gdyż to wiąże się z ujawnieniem rozwiązania, a w efekcie z możliwością korzystania z rozwiązania przez podmioty trzecie po wygaśnięciu ochrony (w przypadku np. patentu po 20 latach), gdyż dany wynalazek wchodzi wówczas do „domeny publicznej". Z tego względu pewna część podmiotów woli chronić swoje innowacje jako tajemnicę przedsiębiorstwa. Wiąże się to jednak z dużym ryzykiem wynikającym z braku pewności posiadanych praw, których skuteczność z reguły weryfikowana jest dopiero w razie sporu sądowego, kiedy może być już za późno. W przeciwieństwie bowiem do praw własności intelektualnej, tajemnica przedsiębiorstwa nie wiąże się z posiadaniem jakiegokolwiek certyfikatu, czy wpisu w rejestrze, gdzie można by zweryfikować datę zgłoszenia, czy podmiot aktualnie uprawniony, a w czasie procesu zgłoszeniowego uzyskać potwierdzenie ekspertów, iż nasze rozwiązanie może stanowić przedmiot odpowiedniej ochrony. W związku z powyższym szczególnie warto - z pomocą doświadczonych ekspertów, prawników i rzeczników patentowych – określić właściwą i adekwatną strategię ochrony dla własnego przedsiębiorstwa z uwzględnieniem specyfiki branży w której przedsiębiorstwo działa. Przykładowo bowiem w przypadku branży informatycznej obawy o ujawnienie rozwiązania po 20 latach są całkowicie niezasadne biorąc pod uwagę tempo rozwoju, a z kolei w branży farmaceutycznej, biotechnologicznej, czy np. spożywczej 20 lat może być zbyt krótkim okresem ochrony by uzyskać efektywne zyski z komercjalizacji produktu.

Ochrona IP jest bardzo istotna również dla startupów. Może się ona przełożyć na wartość rynkową oferowanych rozwiązań. Inwestorzy podejmując decyzję o zainwestowaniu w daną spółkę często bowiem jako istotny element transakcji traktują właściwe zabezpieczenie posiadanych praw, gdyż prognozuje to duże szansę na komercjalizację rozwiązania stworzonego przez start-up.

Wsparcie na ochronę własności przemysłowej

Uzyskanie odpowiedniej ochrony IP może kojarzyć się z dużymi kosztami. Jednak istnieje możliwość pozyskania dofinansowania na jej uzyskanie dla firm z sektora małych i średnich przedsiębiorstw (MŚP). W ramach Programu Operacyjnego Inteligentny Rozwój trwa konkurs 2.3.4. Ochrona własności przemysłowej, który organizuje Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości. Wnioski o dofinansowanie można składać do 14 czerwca br.

W ramach konkursu można dofinansować nie tylko same koszty uzyskania ochrony wynalazku, wzoru użytkowego lub wzoru przemysłowego (tłumaczenia, opłaty urzędowe, koszty pełnomocnictwa itp.), ale istnieje też dodatkowa możliwość dofinansowania np. wyceny naszej technologii, co może być istotne dla jej wdrożenia na rynek czy sprzedaży inwestorom. Można również dofinansować analizę perspektyw rynkowych, czyli sprawdzić jakie jest zapotrzebowanie na nasze rozwiązanie, a także analizę rzecznika patentowego (wykonaną przed złożeniem wniosku) czy nasze rozwiązanie może uzyskać ochronę.

Firmy, które złożą wnioski mogą uzyskać wsparcie na poziomie maksymalnie 50% kosztów kwalifikowanych, minimalna wymagana wartość tych kosztów to 10 tys. PLN, maksymalna to 1 mln PLN.

Co ważne dofinansowanie może być udzielone na przeprowadzenie procesu uzyskania ochrony prawa własności przemysłowej w trybie krajowym, regionalnym, unijnym lub międzynarodowym, z wyłączeniem zgłoszenia do Urzędu Patentowego RP w celu uzyskania ochrony wyłącznie na terytorium Polski i jej realizacji.

Jeżeli prowadzimy w sposób systematyczny prace badawczo-rozwojowe, to koszty związane z uzyskaniem ochrony patentowej stanowią również koszt kwalifikowany do ulgi B+R. Niezależnie od wielkości przedsiębiorstwa w przypadku korzystania z ulgi, możemy zaliczyć te koszty drugi raz do kosztów uzyskania przychodów, co w konsekwencji pozwoli nam uzyskać 19% korzyść.

Dodatkowe korzyści z ochrony IP

Jeżeli chronimy rozwiązanie, które jest wynikiem naszych prac badawczych, możemy również pomyśleć o zastosowaniu IP BOX (Innovation Box). Mechanizm ten, wprowadzony w styczniu bieżącego roku, umożliwia zastosowanie preferencyjnej stawki podatku dochodowego w wysokości 5% dla określonych strumieni dochodów pochodzących z kwalifikowanego IP.

Z okazji Dnia IP warto więc zainicjować budowanie i wdrażanie strategii ochrony IP mając na uwadze potencjalne korzyści biznesowe i podatkowe, jakie właściwie chroniona własność intelektualna  może nam przynieść.