W ostatnich latach można dostrzec wyraźny wzrost liczby przedsiębiorstw typu start-up pracujących nad innowacyjnymi rozwiązaniami (produkty / usługi / technologie), jako odpowiedź na obecne globalne wyzwania społeczno-gospodarcze.

Zapewnienie stabilnego rozwoju przedsiębiorstw we wczesnych fazach, przede wszystkim wymaga dużych nakładów finansowych, których możliwość pozyskania z tradycyjnych źródeł jak np. kredyt komercyjny, z uwagi na wysokie ryzyko niepowodzenia jest bardzo ograniczona. Dlatego główne źródło finansowania w początkowym etapie stanowią często środki własne założycieli połączone z różnymi formami croudfundingu. Środki te jednak rzadko wystarczą na pokrycie nakładów koniecznych do pełnego rozwoju innowacji. W związku z tym, przedsiębiorstwa poszukują innych form wsparcia np. w formie dotacji. Jedną z możliwości jest pozyskanie wsparcia z programów bezpośrednio zarządzanych przez Komisję Europejską.

Komisja Europejska po raz pierwszy wyszła naprzeciw potrzebom wsparcia start-ups w 2014 r., finansując projekty o wysokim potencjale wzrostu w ramach programu SME Instrument. Na bazie zebranych doświadczeń, SME Instrument został zastąpiony pilotażowym konkursem EIC Accelerator Pilot. W latach 2014-2019 wsparcie finansowe z SME Instrument, a następnie EIC Accelerator miało formę dotacji z maksymalnym wsparciem w wysokości 2,5 mln euro. W 2020 r. wprowadzona została nowa forma, tzw. "blended finance", łącząca wsparcie w postaci dotacji z inwestycją kapitałową o wartości do 15 mln euro. W ramach powyższych programów w latach 2014-2020 wsparcie otrzymało ponad 5 tys. innowacyjnych podmiotów MSP na łączną kwotę prawie 13 mld euro.

W marcu 2021 r. wraz z nową perspektywą finansową UE – Horyzont Europa powołana została Europejska Rada Innowacji (EIC - European Innovation Council), dedykowana do kompleksowego wsparcia przedsiębiorstw na różnych etapach rozwoju. Łączny budżet EIC to ponad 10 mld euro, dedykowany finansowaniu trzech głównych programów:

  • EIC Pathfinder – wsparcie dla bardzo wczesnych etapów badań podstawowych w obszarze rozwiązań deep-tech, w zakresie TRL 1-4;
  • EIC Transition – wsparcie rozwoju projektów w od TRL 4 do TRL 5/6 poprzez wykorzystanie prototypów, modeli, testów walidacyjnych);
  • EIC Accelerator – wsparcie na rozwój i skalowanie technologii, od TRL 5/6 do TRL 9.

Programem, który cieszy się największą popularnością jest EIC Accelerator. Do głównych czynników wpływających na wysoką atrakcyjność konkursu, jest możliwość wsparcia rozwiązań na wysokim poziomie gotowości technicznej, a także możliwość samodzielnego aplikowania o wsparcie.

EIC Accelerator - Statystyki

W listopadzie 2021 r. Europejska Rada Innowacji opublikowała raport pod tytułem EIC Impact Report 2021 przedstawiający wyniki oraz wpływ poszczególnych programów. Poniżej przedstawiamy podsumowanie wyników, skupiając się na wnioskach z EIC Accelerator, wskazując na kluczowe komponenty projektów, które odniosły sukces w konkursie.

O wsparcie w ramach EIC Accelerator podmioty, z których ponad połowa działa na rynku mniej niż 6 lat, a zdecydowana większość zatrudnia mniej niż 50 pracowników.

Bez wątpienia duży wpływ na poziom finansowania przedsiębiorstw w EIC Accelerator miało wprowadzenie komponentu inwestycyjnego, który umożliwił zwiększenie kwoty wsparcia o 15 mln euro. Przedsiębiorstwa wsparte w ramach EIC Accelerator pozyskały łącznie 9,6 mld euro w formie inwestycji kapitałowych. Kwota ta stanowi niemal trzykrotność kwoty finansowania grantowego, które wyniosło 3,8 mld euro. Należy oczekiwać, że w kolejnych latach coraz więcej przedsiębiorstw zdecyduje się skorzystać ze wspomnianego komponentu kapitałowego, a sumaryczna kwota wsparcia wzrośnie.

O dużej przełomowości rynkowej i atrakcyjności biznesowej rozwiązań proponowanych przez wnioskodawców w EIC Accelerator może świadczyć fakt, że wśród podmiotów finansowanych w ramach EIC Accelerator znajduje się obecnie aż 91 „centaurów” (spółek o wycenie powyżej 100 mln euro) oraz 2 „jednorożce” (spółki o wycenie powyżej 1 mld EUR).

Realizacja nowatorskich oraz przełomowych pomysłów odpowiadających na wyzwania społeczno-gospodarcze, to podstawa dla planujących aplikowanie do EIC Accelerator. Potwierdza to poniższy zakres tematów, w ramach których najczęściej przyznawane było dofinansowanie. Grafiki przedstawiają liczbę projektów dofinansowanych w ramach EIC Accelerator w wybranych tematach.

 

Należy jednak pamiętać, iż konkurencja w konkursie jest duża, o czym świadczy współczynnik sukcesu składanych aplikacji. W 2021 r. spośród 1800 złożonych „pełnych wniosków” w EIC Accelerator, do rozmów z ekspertami zaproszonych zostało 330 przedsiębiorstw, z których tylko 164 zostało wybranych do dofinansowania.  Zatem rekomendowane do wsparcia są jedynie podmioty proponujące innowacje przełomowe.

Polska na tle Europy

Najliczniejszą grupę przedsiębiorstw, które skorzystały z finansowania w ramach EIC Accelerator w latach 2014-2021 stanowią podmioty z Hiszpanii (191), Wielkiej Brytanii (151) oraz Francji (132).

W przypadku Polski jedynie 18 przedsiębiorstwom udało się pozyskać dofinansowanie w ramach EIC Accelerator. Należy wspomnieć, iż w październikowym naborze, w 2021 r. jedynie dwa polskie przedsiębiorstwa zostały wybrane do finansowania.

Małe zainteresowanie polskich spółek instrumentem EIC Accelerator może wynikać z wysokiej konkurencyjności programu na poziomie spółek europejskich oraz wysokimi wymaganiami w zakresie przełomowości proponowanego rozwiązania. Należy jednak zwrócić uwagę, że otrzymanie finansowania w ramach EIC Accelerator stanowi duże osiągnięcie w skali międzynarodowej oraz pozwala na budowanie rozpoznawalności spółki na rynkach międzynarodowych. Do skorzystania z programu bez wątpienia może zachęcać także możliwość pozyskania inwestorów zainteresowanych finansowaniem przełomowych innowacji, których środki pozwolą na dynamiczny rozwój oraz skalowanie rozwijanych technologii.