4 maja 2023 roku została opublikowana ciekawa interpretacja indywidualna (sygn. 0111-KDIB1-3.4010.134.2023.2.PC), która rzuca światło na podejście polskich organów podatkowych do analizy rozliczeń w ramach systemu zarządzania płynnością finansową (tzw. cash-pooling).

Stan faktyczny (zdarzenie przyszłe)

Podmioty z Grupy kapitałowej zamierzają przystąpić do systemu cash-poolingu z niepowiązanym Bankiem. W stanie faktycznym wskazano m.in. że nie jest wykluczone, iż w ramach zabezpieczenia pełnej spłaty limitu zadłużenia udzielonego dowolnemu Uczestnikowi systemu każdy z Uczestników udzieli nieodwołalnego poręczenia Bankowi spłaty wykorzystanej kwoty limitu zadłużenia przez innych Uczestników. Bank będzie mógł zatem wykorzystać udzielone poręczenie w celu natychmiastowej spłaty wykorzystanego limitu. Z interpretacji wynika, że Grupa nie planuje ustalenia wynagrodzenia dla poszczególnych Uczestników z tytułu udzielenia poręczeń.

W tym stanie faktycznym zadano m.in. następujące pytania:

  1. Czy w związku z uczestnictwem w systemie cash-poolingu po stronie Uczestników wystąpi przychód z tytułu nieodpłatnych lub częściowo odpłatnych świadczeń?

- w ocenie Zainteresowanych: NIE.

  1. Czy w związku z wzajemnym udzieleniem poręczeń przez Uczestników po stronie Uczestników powstanie przychód z nieodpłatnego, bądź częściowo odpłatnego świadczenia?

– w ocenie Zainteresowanych: NIE.

Odnośnie do powyższych pytań DKIS zgodził się ze stanowiskiem przedstawionym we wniosku i odstąpił od uzasadnienia prawnego.

Korzyści wynikające z istoty cash-poolingu a nieodpłatne świadczenie

Zgodnie z interpretacją występujące u Uczestników korzyści wynikające z uczestnictwa w Systemie, tj. wyższe przychody w postaci odsetek (w przypadku nadwyżek finansowych) lub niższe koszty finansowania (w przypadku niedoborów finansowych) nie prowadzą do powstania po stronie Uczestników przychodów z tytułu nieodpłatnego świadczenia. Tego typu korzyści wynikają bowiem z samej istoty cash-poolingu (której celem jest obniżanie kosztów działalności finansowej i uzyskiwanie korzyści z nadwyżek kapitału) i znajdują swoje uzasadnienie ekonomiczne.

Poręczenia wzajemne w cash-poolingu a nieodpłatne świadczenie

W omawianej sprawie, zdaniem Zainteresowanych, udzielenie poręczeń przez danego Uczestnika wszystkim pozostałym Uczestnikom Systemu ma charakter zarówno wzajemny, jak i ekwiwalentny, a wobec tego nie dojdzie do powstania przychodu z tytułu nieodpłatnego świadczenia. Wzajemność poręczeń w analizowanym przypadku polega na tym, iż każdy z Uczestników poręcza spłatę zadłużenia pozostałych Uczestników. Ekwiwalentność odnosi się natomiast do niepobierania przez poszczególnych Uczestników wynagrodzenia z tytułu udzielonego poręczenia, przy jednoczesnym uzyskiwaniu w zamian takiego samego zabezpieczenia od pozostałych Uczestników przystępujących do Systemu.

Warto zwrócić uwagę na brak wynagrodzenia z tytułu poręczeń w omawianej sprawie i przedstawioną argumentację za wzajemnością oraz ekwiwalentnością. Należy przy tym pamiętać, że interpretacja została wydana w konkretnym stanie faktycznym. W praktyce potencjalną odpłatność z tytułu poręczeń wzajemnych w systemie cash-poolingu warto rozpatrzeć w szczególności w kontekście, czy (i) ustanowienie poręczenia / gwarancji stanowi jedynie „formalne” potwierdzenie spłaty zobowiązań wymagane przez bank, czy też (ii) korzystający z poręczeń mogą oczekiwać wymiernych korzyści z tytułu poręczenia (np. w sytuacji, gdy ich sytuacja kredytowa wskazuje na niewielką zdolność do pokrycia zobowiązań i sytuacja ta utrzymuje się w czasie).

Kwestia ta została poruszona szerzej w Wytycznych finansowych z 2020 roku, o czym pisaliśmy jakiś czas temu na naszym blogu: Cykl | Wytyczne OECD dla Transakcji Finansowych – #1 Cash pooling.

Wnioski

Systemy typu cash-pooling występują powszechnie w grupach kapitałowych (i tylko w nich). Z tego względu, przeprowadzenie analizy cen transferowych celem weryfikacji rynkowości warunków rozliczeń w tego typu przypadkach może rodzić spore trudności. Szczególnie skomplikowane mogą być sytuacje, w których rola lidera systemu obejmuje bardziej zaawansowane funkcje, uczestnicy znajdują się permanentnie na pozycjach dodatnich/ujemnych, lub, jak w analizowanej sprawie, w systemie pojawia się element poręczeń wzajemnych. Każdorazowo należy zatem przeanalizować okoliczności konkretnego przypadku, celem ustalenia warunków transakcji zgodnie z zasadą arm’s length i ograniczenia ryzyk, w tym ryzyka powstania przychodu z tytułu nieodpłatnego lub częściowo odpłatnego świadczenia.