Kwestia opodatkowania podatkiem od nieruchomości różnego rodzaju zbiorników sprawia trudności zarówno podatnikom, jak i samorządom. O skali problemu może świadczyć fakt, że w NSA na rozstrzygnięcie oczekuje ok. 200 spraw dotyczących opodatkowania PON takich obiektów. Na rozprawie w dniu 13 lipca 2021 r. dotyczącej opodatkowania silosów (sprawa o sygn. akt III FSK 1611/21) skład orzekający postanowił skierować pytanie o opodatkowanie takich obiektów do poszerzonego składu 7 sędziów NSA. Czy oznacza to, że problemy związane z opodatkowaniem zbiorników zostaną zażegnane?

Przedmiot uchwały

Spór w sprawie, którą NSA skierował na uchwałę dotyczył opodatkowania silosów cementu i klinkieru. W ocenie organów podatkowych należało uznać je za budowle na potrzeby opodatkowania podatkiem od nieruchomości, za czym przemawiały między innymi szczególne cechy użytkowe i techniczne silosów. Z tym stanowiskiem nie zgodził się podatnik wskazując, że sporne obiekty posiadają wszystkie cztery cechy pozwalające sklasyfikować je jako budynki dla potrzeb opodatkowania tzn. są trwale związane z gruntem, posiadają fundament i dach oraz są wydzielone z przestrzeni za pomocą przegród budowlanych.

Rozpoznając skargę kasacyjną w tej sprawie, skład orzekający NSA stwierdził, że problemem okazało się przede wszystkim jednoznaczne zakwalifikowanie spornych obiektów na gruncie podatku od nieruchomości - do kategorii budynków (jak twierdzi podatnik) lub budowli (jak twierdzą organy podatkowe).

Jak zostało wskazane na rozprawie, obiektywnie te silosy faktycznie są zbiornikami na gruncie Prawa budowlanego (do którego odsyła UPOL). Mają jednak również cechy budynku w rozumieniu UPOL.

W związku z tym, sąd sformułował następujące pytanie mające być przedmiotem rozstrzygnięcia poszerzonego składu:

Czy obiekt budowlany, będący budowlą w rozumieniu art. 3 pkt 3 ustawy - Prawo budowlane w zw. z art. 1a ust. 1 pkt 2 UPOL, może być dla celów opodatkowania podatkiem od nieruchomości uznany za budynek w rozumieniu art. 1a ust. 1 pkt 1 UPOL?

Wpływ wyroku TK z 13 grudnia 2017 r.

W ocenie NSA konieczne jest również zbadanie czy klasyfikacja silosów jako budowli na potrzeby ich opodatkowania jest zgodna z orzecznictwem Trybunału Konstytucyjnego, szczególnie z wyrokiem z 13 grudnia 2017 r. w sprawie o sygn. SK 48/15. W wyroku tym Trybunał przesądził, że dla potrzeb podatku od nieruchomości obiekty spełniające kryteria bycia budynkiem (wydzielone z przestrzeni za pomocą przegród budowlanych, posiadające fundament i dach oraz trwale związane z gruntem) należy w pierwszej kolejności uznać za budynki. Silosy na cement (ale i wiele innych rodzajów silosów) spełniają ww. kryteria.

Jednocześnie ich cechy techniczne świadczą także o tym, że silosy są zbiornikiem, a zbiorniki (w pewnym uogólnieniu) stanowią budowle dla potrzeb PON. Jest to o tyle istotne, że w tym samym wyroku Trybunał zastrzegł, że nie jest wykluczonym, aby ustawodawca w przepisie specjalnym uznał określone obiekty za budowle mimo tego, że spełniają one kryteria bycia budynkiem. Problem jest zatem złożony.

Zgodnie ze wstępnymi informacjami podawanymi przez NSA, podjęcia uchwały możemy spodziewać się najprawdopodobniej w październiku br. Do tego czasu inne podobne sprawy będą zapewne zawieszane przez składy orzekające.

Uchwała NSA a inne sprawy dotyczące opodatkowania zbiorników

Obecnie powstaje więc pytanie, czy uchwała NSA – w tak zarysowanym stanie faktycznym i przy tak zadanym pytaniu – będzie dotyczyła wszystkich spraw, które związane są z opodatkowaniem różnego rodzaju zbiorników?

Najprawdopodobniej nie, ponieważ nie wszystkie zbiorniki posiadają cechy analogiczne do tych wskazanych w sprawie silosy na cement (czyli cechy budynku). Wiele nowoczesnych zbiorników nie posiada „dachu” a np. jedynie kopułę czy też własnych fundamentów. Część z nich w ogóle nie ma elementów, które mogłyby być uznane za dach lub ściany, przykładowo niektóre zbudowane są jako cylindryczne walce ze stali, posadowione na wspornikach.

Obiekty tego rodzaju – przynajmniej chwilowo - pozostaną zatem poza zakresem zainteresowania uchwały NSA. Wskazówką przy ich opodatkowaniu będą jedynie wcześniejszej orzeczenia tego sądu, skłaniające do uznania, że należy je opodatkowywać jako budowle.