W kolejnym wpisie z cyklu, po omówieniu cash-poolingu, pożyczek i gwarancji, zajmiemy się zagadnieniem zwrotu z transakcji równego stopie wolnej od ryzyka. Wytyczne Finansowe dają kilka wskazówek jak taki zwrot liczyć i kiedy należy go stosować.

Czym jest stopa wolna od ryzyka?

Zgodnie z definicją zawartą w Wytycznych Finansowych zwrot z transakcji liczony jako stopa wolna od ryzyka to hipotetyczny zwrot, który byłby oczekiwany z inwestycji bez ryzyka. Za inwestycję bez ryzyka można przyjąć obligacje skarbowe, które są dostępne na rynku spółki, która oczekuje zwrotu z inwestycji. Obligacje takie powinny być wyemitowane w tej samej walucie, w podobnym czasie i na podobny okres w stosunku do inwestycji spółki. Istotne jest, aby zwrot oparty na stopie wolnej od ryzyka odnosił się do najniższej, dostępnej na rynku danej porównawczej, czyli był najniższy możliwy dla określonej sytuacji.

Kiedy pożyczkodawca ma oczekiwać tylko zwrotu równego stopie wolnej od ryzyka?...

Wytyczne Finansowe wskazują, że podmioty, które nie mają zdolności do i nie pełnią żadnych funkcji decyzyjnych związanych z udostępnianiem finansowania, ani nie mają kontroli nad ryzykami związanymi z inwestowaniem środków finansowych, powinny otrzymywać tylko zwrot w wysokości stopy wolnej od ryzyka.

W praktyce spółka udzielająca finansowanie, która nie ma wystarczających zasobów ludzkich czy finansowych do podejmowania decyzji i ryzyka związanego z udzieleniem finansowania, nie powinna dostawać wynagrodzenia (oprocentowania, marży, spreadu) wyższego niż minimalne, np. określone w oparciu o oprocentowanie obligacji skarbowych.

Ważne jest, jak wskazują Wytyczne Finansowe, że oczywiście pożyczkobiorca otrzymujący finansowanie od takiej spółki powinien płacić za nie rynkowy poziom oprocentowania. Gdzie w takim razie powinna trafiać różnica? Do podmiotu, który kontroluje to finansowanie, ponosi za nie odpowiedzialność i ryzyko.

… a kiedy może też oczekiwać zwrotu równego stopie skorygowanej o ryzyko?

Podmiot udzielający finansowania, który ma zasoby (ludzkie i finansowe) do kontroli przedmiotowej transakcji i samodzielnie podejmuje decyzję i ryzyko związane z udzielaniem finansowania powinien oczekiwać zwrotu wyższego, niż tylko stopa wolna od ryzyka – zwrotu opartego na stopie skorygowanej ryzykiem. Taką stopę zwrotu można liczyć na wiele sposobów, jak wskazują Wytyczne Finansowe – jako sumę stopy wolnej od ryzyka i premii za ryzyko lub poprzez odniesienie się do porównywalnych instrumentów rynkowych – pożyczki, obligacje.

Istotne jest, że rynkowy zwrot z transakcji wyrażony jako stopa skorygowana o ryzyko, może być należny nie tylko podmiotowi finansującemu w transakcji udzielania np. pożyczek. Należy pamiętać, że również w innych transakcjach pomiędzy podmiotami powiązanymi, np. w transakcjach dotyczących wartości niematerialnych, gdzie jeden podmiot odpowiada wyłącznie za finansowanie prac badawczych związanych z rozwinięciem określonego IP, ale nie równolegle zdolności i zasobów, ani mocy decyzyjnej do kontrolowania, zarządzania i ponoszenia ryzyka związanego z powodzeniem takich prac badawczych, powinien otrzymywać zwrot nie wyższy, niż jak za finansowania liczony wg. stopy ważonej ryzykiem.

Konkluzje

W przypadku transakcji, w której udzielane jest finansowanie należy upewnić się, czy podmiot udzielający finansowanie ma pełne prawo do rynkowego zwrotu (oprocentowania) z transakcji, czy jedynie do stopy wolnej od ryzyka, a rezydualny zwrot (marża, spread) powinien trafić do podmiotu posiadającego kontrolę.

W transakcjach innych niż transakcje finansowe, należy upewnić się, czy podmiot, który otrzymuje wynagrodzenie za usługę, towar, udostępnienie własności intelektualnej nie jest jedynie podmiotem finansującym, a wynagrodzenie rezydualne powinno trafiać do innego podmiotu, sprawującego kontrolę, podejmującego decyzje i ryzyka biznesowe związane z transakcją.

O transakcjach finansowych w dobie pandemii, a także o innych wyzwaniach związanych z cenami transferowymi, w tym trudnym okresie, będziemy mówić podczas webinarium 6 maja 2020 r., na które serdecznie zapraszamy.

WARTO DOCZYTAĆ: