Coraz więcej pracodawców decyduje się na wprowadzenie pracy zdalnej wśród swoich pracowników. Zostały zamknięte uniwersytety, szkoły i przedszkola, ograniczana jest działalność branży gastronomicznej, rozrywkowej oraz funkcjonowanie galerii handlowych. Ustawodawca stara się nadążyć za dynamicznie zmieniającą się sytuacją społeczno-ekonomiczną, czego przykładem jest projekt zmiany ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych, który 13 marca br.  był przedmiotem obrad Senatu.

Wypłata wynagrodzenia w sytuacji zawieszenia działalności zakładu bądź w trakcie kwarantanny oraz wydłużenia dodatkowego urlopu opiekuńczego to tylko niektóre ze zmian, które w piątek przyjął Senat. Decyzję o przedstawieniu Sejmowi projektu nowelizacji ustawy o COVID-19 podjęli na wspólnym posiedzeniu senatorowie z Komisji Ustawodawczej i Komisji Zdrowia. Za przyjęciem projektu głosowało 47 senatorów, 34 było przeciw, 1 wstrzymał się od głosu.

Home office to nie czas wolny

Projekt rozszerza regulacje dotyczące zasad wykonywania pracy zdalnej. Między innymi wskazuje, że pracodawca polecając pracownikowi wykonywanie tej formy pracy zobowiązany jest uzgodnić z nim czas i miejsce oraz sposób jej wykonywania, uwzględniając stopień zagrożenia COVID-19 na danym obszarze.

Co więcej, pracodawca będzie miał prawo kontrolować wykonywanie pracy zdalnej oraz jej efekty. Sama organizacja i porządek pracy na odległość mogą zostać ustalone w regulaminie pracy albo w poleceniu o powierzeniu pracownikowi wykonywania pracy zdalnej.

Pracodawca zapyta gdzie byliśmy na wakacjach

Wiele wątpliwości wśród pracodawców rodzi możliwość skierowania pracownika na badania lekarskie w sytuacji, gdy ten wrócił z wakacji we Włoszech. Projekt jednoznacznie wskazuje, że pracodawca ma prawo wiedzieć, czy jego podwładny był w ostatnim czasie w miejscu szczególnie zagrożonym COVID-19. Po uzyskaniu takiej informacji, pracodawca może żądać, aby pracownik udał się na obowiązkowe badania lekarskie.

Pracodawca ma także prawo skontrolować stan zdrowia pracownika przed dopuszczeniem go do pracy poprzez np. zmierzenie temperatury ciała oraz wprowadzenie dodatkowych zasad sanitarnych oraz bezpieczeństwa i higieny pracy. Projekt nadal nie reguluje kwestii wyjazdu w delegację czy podróż służbową. Nadal problematyczna pozostaje kwestia czy pracownik może odmówić podróży w rejon zagrożenia.

Dłuższy zasiłek opiekuńczy

W przypadku zamknięcia szkoły, żłobka albo przedszkola pracownik będzie mógł skorzystać z dodatkowego zasiłku opiekuńczego, który będzie wynosił 21 dni (a nie 14 dni jak dotychczas). Zasiłek nie wlicza się do 60 dni przysługujących na podstawie Ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa.

Senatorowie opozycji wnieśli dwie poprawki do projektu, pierwsza dotyczyła wydłużenia zasiłku opiekuńczego do czasu zamknięcia placówki edukacyjnej, a druga objęcia zasiłkiem również starszych dzieci – do ukończenia piętnastego roku życia.

Jak na razie dodatkowy zasiłek przysługuje tylko dzieciom do ósmego roku życia. Można domniemywać że na etapie dalszych prac legislacyjnych, posłowie nadal będą postulować o rozszerzenie zasiłku również na starsze dzieci, a także zwiększenie jego wysokości do 100 % (obecnie wynosi 80%).

Czasowe zawieszenie zakładu pracy a wypłaty dla pracowników

Proponowane zmiany wskazują, że w sytuacji, gdy zostanie zawieszone funkcjonowanie zakładu pracy to Skarb Państwa pokryje koszty wynagrodzenia pracowników – w wysokości 50 %. Drugą połowę wynagrodzenia pokryje pracodawca. W przypadku poddania pracownika obowiązkowej hospitalizacji bądź kwarantannie wypłata wynagrodzeń następowałaby z Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych.

W przypadku wydawania poleceń przedsiębiorcom (zgodnie z  obowiązującą ustawą może zrobić to wojewoda na wniosek prezesa Rady Ministrów) koszty wykonywania takich decyzji (na przykład planistyczne czy wykonawcze), będą w całości pokrywane przez Skarb Państwa. Przedsiębiorstwa otrzymają także rekompensatę za szkody poniesione w związku z decyzjami władz publicznych, np. w zakresie kwarantanny dużej liczby pracowników.

Projekt przewiduje, że pracodawca sam może zwrócić się do okręgowego inspektora pracy z wnioskiem o wydanie decyzji o czasowym zawieszeniu działalności zakładu pracy w przypadku, gdy liczba pracowników skierowanych do wykonywania pracy zdalnej wyniesie ponad 20 % całej załogi. Ponadto w sytuacji gdy specyfika zakładu pracy nie pozwala na funkcjonowanie przedsiębiorstwa, pracodawca również może wystąpić z takim wnioskiem.

Decyzja o czasowym zawieszeniu działalności zakładu pracy będzie wydawana na okres nie dłuższy niż 3 miesiące. W przypadku wystąpienia okoliczności uzasadniających dalsze zawieszenie działalności zakładu pracy (np. rozwój pandemii) po upływie terminu, określonego w decyzji, pracodawca będzie mógł ponownie wystąpić z takim wnioskiem.

Pożyczki dla najbardziej pokrzywdzonych pandemią przedsiębiorców

Projekt nowelizacji zawiera też regulacje dotyczące uruchomienia pożyczek dla przedsiębiorstw zatrudniających do 50 pracowników z branży wystawienniczej, eventowej, organizatorów targów i innych które – w związku z epidemią - na skutek wycofania zleceń musiałyby zrezygnować z ich realizacji i w związku z tym tracą płynność. Pożyczki te będą rozliczane i umarzane w 75 % pod warunkiem ich prawidłowego wykorzystania. To jest taki sam wskaźnik, jaki zastosowano w przypadku ustawy o likwidacji skutków powodzi, co wcześniej miało miejsce.

Wniosek o udzielenie pożyczki będzie można złożyć w terminie 6 miesięcy od dnia wystąpienia szkody. Wnioski będą rozpoznawane w kolejności wpływu. Przedsiębiorca będzie obowiązany do wykorzystania i przedstawienia rozliczenia otrzymanej pożyczki przed upływem 6 miesięcy od dnia zawarcia umowy pożyczki. W uzasadnionych przypadkach okres ten zostanie przedłużony przez fundusz pożyczkowy o kolejne 3 miesiące.

Branża budowlana i transport w obliczu kryzysu

Projekt ustawy przewiduje możliwość zawieszenia przepisów prawa budowlanego w obliczu zagrożenia koronawirusa, a ponadto pozwala na przebudowę, remont oraz dostosowanie budynków w celu przeciwdziałania COVID-19. W przypadku dostosowania budynku w celu przeciwdziałania COVID -19 (na przykład przekształcenie hotelu w miejsce kwarantanny dla dużej liczby osób) właścicielowi nieruchomości będzie przysługiwało odszkodowanie od Skarbu Państwa.

W przypadku gdy nasz lot lub podróż koleją nie dojdą do skutku, zarządzający lotniskiem, zarządzający dworcem kolejowym, przewoźnik lotniczy, kolejowy, drogowy lub operator pocztowy, nie poniosą odpowiedzialności za szkodę wyrządzoną w związku z działaniami władz publicznych mającymi na celu przeciwdziałanie COVID-19.

Aby pomóc Państwu bezpiecznie, jak na istniejące okoliczności, prowadzić biznes, uruchomiliśmy w CRIDO infolinię, dedykowaną aktualnym wyzwaniom prawnym i podatkowym, będących następstwem epidemii koronawirusa.

Jesteśmy dla Państwa dyspozycji (nawet w godzinach wieczornych) w następujących obszarach doradztwa:

Zachęcamy również przedsiębiorców do przesyłania pytań związanych z tą niestandardową i trudną dla wszystkich sytuacją na adres coronavirus_info@crido.pl. W odpowiedzi na Państwa pytania dotyczące prawnych i podatkowych aspektów prowadzenia biznesu, nasi eksperci niezwłocznie się z Państwem skontaktują.