Rodzaje baz patentowych

Bazy patentowe stanowią cenne źródło informacji zarządczej w działalności każdej firmy. Z uwagi na dostępność do treści w nich zawartych, bazy patentowe można podzielić na trzy podstawowe rodzaje:

  1. bazy krajowych urzędów patentowych pozwalające na wyszukiwanie informacji dotyczących praw ochronnych nadanych przez organ właściwy do spraw własności intelektualnej w danym kraju – na przykład baza Urzędu Patentowego RP (UPRP) umożliwia wyszukiwanie danych na temat praw ochronnych przyznanych przez UPRP takich jak wynalazki, wzory użytkowe, znaki towarowe, wzory przemysłowe, wzory zdobnicze, oznaczenia geograficzne i topografie układów scalonych;
  2. bazy organizacji międzynarodowych zajmujących się ochroną własności intelektualnej – na przykład baza PatentScope prowadzona przez World Intellectual Property Organization (WIPO) oraz baza Espacenet prowadzona przez European Patent Office (EPO) zapewniające dostęp do międzynarodowych dokumentów patentowych;
  3. bazy komercyjne takie jak TotalPatent czy Patbase, które co do zasady zapewniają dostęp do wszystkich dokumentów z zakresu ochrony własności intelektualnej znajdujących się w krajowych i międzynarodowych bazach patentowych.

Bazy patentowe jako źródło wiedzy

Biorąc pod uwagę informacje zgromadzone w bazach patentowych, zapewniają one dostęp do wiedzy w następujących obszarach:

  • naukowo-technicznym – informacje zamieszczone w bazach patentowych prezentują w precyzyjny i przejrzysty sposób przedmiot wynalazku oraz pozwalają określić poziom wynalazczości i oryginalność zawartych w nim rozwiązań technologicznych i konstrukcyjnych. Według EPO w dokumentach patentowych znajduje się ok. 80% wiedzy technicznej o nowych rozwiązaniach;
  • prawnym – bazy patentowe zawierają szereg przydatnych informacji o charakterze prawnym takich jak dane właściciela, status i terytorium ochrony oraz okres obowiązywania ochrony. Wykorzystanie informacji o charakterze prawnym pozwala na minimalizowanie ryzyk związanych z naruszeniem praw ochronnych osób trzecich;
  • biznesowym – analiza danych patentowych pozwala określić bieżące trendy i kierunki rozwoju branży, zweryfikować i ocenić opracowane już rozwiązania, określić poziom zaawansowania technologicznego i aktywność patentową bezpośrednich konkurentów. Zdobyta w ten sposób wiedza pozwala na realną konkurencję rynkową i uzasadnione ekonomicznie planowanie własnej działalności, a także uniknięcie błędu firm, które nie dokonują badania czystości patentowej swoich rozwiązań przed rozpoczęciem prac nad nimi. Corocznie bowiem firmy ponoszą znaczne nakłady związane z rozpoczęciem prac nad już znanymi i opatentowanymi rozwiązaniami. Wykorzystanie informacji zawartych w bazach patentowych pozwala zaplanować własne działania tak, aby uniknąć tego rodzaju sytuacji i nie naruszyć praw innych podmiotów.

Rosnące znaczenie praw własności intelektualnej w działalności biznesowej sprawia, że poza wykorzystywaniem wiedzy pochodzącej z tradycyjnych baz patentowych coraz większą popularnością cieszą się specjalistyczne narzędzia IT umożliwiające wykonanie rozszerzonych analiz informacji zgromadzonych w bazach patentowych np. trendów patentowych, rozwoju konkretnego obszaru technologicznego czy relacji i zależności pomiędzy patentami (tzw. landscaping). Za pośrednictwem tego rodzaju narzędzi możliwe jest także zidentyfikowanie patentów o najwyższej wartości, obszarów technologicznych, w których nowe rozwiązania są wysoko cenione czy patentów już wygasłych, które mogą być wykorzystywane bez ograniczeń przez konkurencję. Pozwala to na pozyskanie unikalnych informacji o nadchodzących zmianach technologicznych i działaniach podejmowanych przez konkurencję, co wspomaga podejmowanie własnych decyzji. Zapewnia również dodatkowe możliwości w postaci określenia nisz technologicznych, szacowania wartości patentów czy identyfikacji patentów, dla których uzasadnionym ekonomicznie rozwiązaniem będzie licencjonowanie lub sprzedaż. Dlatego też coraz więcej firm decyduje się na korzystanie z tego typu narzędzi.