Projektem z 23 grudnia o zmianie ustawy Ordynacja podatkowa oraz ustawy – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi Minister Finansów postanowił hucznie wejść w nowy rok 2016 i zgodnie z obietnicami przedstawił brzmienie klauzuli obejścia prawa.

Co zatem nowego czeka na nas - jak można spodziewać się po tempie procedowania ostatnich zmian legislacyjnych - niebawem?

Nowelizacja przewiduje wprowadzenie obszernego Działu IIIA Ordynacji podatkowej o przeciwdziałaniu unikania opodatkowania, którego Rozdział 1 to właśnie klauzula przeciwko unikaniu opodatkowania.

Zgodnie z brzmieniem klauzuli czynność dokonana przede wszystkim w celu osiągnięcia korzyści podatkowej, sprzecznej w danych okolicznościach z przedmiotem i celem ustawy podatkowej, nie skutkuje osiągnięciem korzyści podatkowej, jeśli sposób działania był sztuczny (unikanie opodatkowania).

Projektowane przepisy próbują doprecyzować pojawiające się w klauzuli pojęcia nieostre i tak:

  • Czym jest osiągnięcie „korzyści podatkowej”?

Zgodnie z nowelizacją jest to zarówno niepowstanie zobowiązania, jak i odroczenie opodatkowania, powstanie nadpłaty lub prawa do zwrotu podatku lub podwyższenie tych kwot.

  • Kiedy „sposób działania jest sztuczny”?

Zgodnie z nowelizacją, sposób działania będzie sztuczny, jeśli na podstawie istniejących okoliczności należałoby przyjąć, że nie zostałby zastosowany przez podmiot działający rozsądnie i kierujące się zgodnymi z prawem celami innymi niż osiągnięcie korzyści podatkowej sprzecznej z przedmiotem i celem ustawy.

Jednocześnie nowelizacja wymienia, co należy wziąć pod uwagę przy ocenie, czy sposób działania był sztuczny (jak np. uzasadnienie dzielenia operacji, angażowanie podmiotów pośredniczących itp.)

Jakie będą skutki uznania czynności za sztuczną i prowadzącą do uzyskania korzyści podatkowej?

Skutki podatkowe czynności oceniane będą tak, jak gdyby dokonano „czynności odpowiedniej”, dla której nowelizacja przewiduje specyficzną definicję legalną. Jeżeli jednak „osiągnięcie korzyści podatkowej było jedynym celem dokonania czynności” tj. gdy pozostałe cele czynności wskazane przez podatnika należy uznać za mało ważne, to wówczas skutki podatkowe określa się tak, jakby czynności nigdy nie dokonano.

Kiedy stosowanie klauzuli jest wyłączone?

  • Jeśli korzyść/suma korzyści podatkowych osiągniętych z tytułu czynności/zespołu czynności nie przekracza w okresie rozliczeniowym 100 000 PLN.
  • Jeżeli podatnik uzyska opinię zabezpieczającą dotycząca czynności lub jego wniosek o wydanie takiej opinii nie został załatwiony w przewidzianym terminie.
  • Do podatku od towarów i usług i nieopodatkowych należności podatkowych (zgodnie jednak z ostatnim brzmieniem nowelizacji osobna definicja "nadużycia" ma zostać wprowadzona do ustawy o VAT).

Co jeszcze nowego w Nowelizacji?

Wprowadzenie postępowania podatkowego w przypadku unikania opodatkowania -  Postępowanie podatkowe w przypadku unikania opodatkowania wszczynane i prowadzone ma być przez Ministra Finansów. Zarówno on jak i podatnik może wystąpić do nowej instytucji - Rady do Spraw Unikania Opodatkowania celem wydania opinii w sprawie będącej przedmiotem kontroli.

Powołanie Rady do Spraw Unikania Opodatkowania – powoływana przez Ministra Finansów na cztery lata. Jej celem jest opiniowanie zasadności zastosowania klauzuli obejścia prawa.

Opinie zabezpieczające – wydawane przez Ministra Finansów w zakresie czynności planowanej, rozpoczętej lub dokonanej albo zespołu czynności. Wniosek powinien zawierać m.in. wyczerpujący opis czynności i związków występujących pomiędzy podmiotami biorącymi w niej udział a także wskazanie  celów, ekonomicznego uzasadnienia czynności i skutków podatkowych z nich wynikających. Termin na wydanie opinii to 6 miesięcy. Opłata za opinię wynosić będzie 20 000 PLN.

Interpretacje indywidualne – nie będą wydawane w zakresie tych elementów stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego, które stanowią unikanie opodatkowania.

Kierunek zmian przedstawionych w nowelizacji był już od dawna zapowiadany (i co więcej, w zasadzie znany), więc nie jest może wielkim zaskoczeniem, niemniej już sama obszerność niniejszego wpisu daje pewien punkt odniesienia, ile czasu zajmie rozpakowanie noworocznego prezentu od Ministra.

Zgodnie z najnowszym brzmieniem nowelizacji ustawa ma wejść w życie w ciągu 14 dni od jej ogłoszenia.

Interesuje Cię ten temat? Skontaktuj się z autorem artykułu.