DKIS wypowiedział się w zakresie opodatkowania VAT czynności udzielenia przez gminę upoważnienia dla podmiotu gospodarczego do pozyskania i zbycia białych certyfikatów[1].

Przebieg sprawy

W celu poprawy efektywności energetycznej gmina przeprowadziła audyt energetyczny w należących do niej budynkach użyteczności publicznej oraz zamontowała instalacje fotowoltaiczne. Następnie zawarła umowę upoważniającą podmiot gospodarczy do pozyskania, a następnie sprzedaży świadectw efektywności energetycznej (tzw. białych certyfikatów). W ramach umowy gmina udzieliła upoważnienia do złożenia wniosku do Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki o wydanie świadectwa efektywności energetycznej, natomiast kontrahent zobowiązał się do wykonania wszystkich czynności związanych z pozyskaniem i sprzedażą świadectw efektywności energetycznej. Upoważnienie to zostało udzielone przez gminę w trybie art. 20 ust 3 pkt 2 ustawy z dnia 20 maja 2016 r o efektywności energetycznej[2]. Jednocześnie, zgodnie z treścią umowy, podmiot gospodarczy dokonywał sprzedaży białych certyfikatów w swoim imieniu i na własny rachunek – tzn. obie strony umowy uważały, że zbywa te certyfikaty jako własne. Wynagrodzenie podmiotu gospodarczego z tytułu sprzedaży białych certyfikatów wynosiło 30% uzyskanej ceny sprzedaży certyfikatów.

W ocenie gminy, z chwilą zawarcia umowy i udzielenia pełnomocnictwa podmiotowi gospodarczemu dokonała ona zbycia praw majątkowych, jakimi są białe certyfikaty, co stanowiło odpłatne świadczenie usługi w rozumieniu art. 8 ust. 1 ustawy o VAT. W konsekwencji gmina uznała, że rozważaną transakcję powinna udokumentować fakturą z VAT i zastosować podstawową, 23% stawkę VAT.

Stanowisko organu interpretacyjnego

Ze stanowiskiem tym nie zgodził DKIS, który wskazał, że upoważnienie podmiotu gospodarczego do pozyskania i zbycia białych certyfikatów, za którą to czynność podmiot ten otrzyma wynagrodzenie, nie stanowi świadczenia przez gminę usług, a tym samym nie podlega opodatkowaniu podatkiem VAT. Co ważne, organ wskazał, że to upoważniony przez gminę podmiot gospodarczy świadczy usługę na jej rzecz.

Komentarz Crido

Podstawowym celem wprowadzenia systemu tzw. białych certyfikatów jest wspieranie inwestycji poprawiających efektywność energetyczną, przyjaznych dla środowiska. Z drugiej strony, podmioty realizujące inwestycje, uprawnione do uzyskania białych certyfikatów, mają możliwość następczego ich odsprzedania, w celu uzyskania określonych korzyści finansowych. Zgodnie z przepisem art. 20 ust. 3 ustawy z dnia 20 maja 2016 r. o efektywności energetycznej, świadectwo efektywności energetycznej wydaje Prezes URE na wniosek podmiotu:

  1. planującego rozpoczęcie prac zmierzających do realizacji przedsięwzięcia służącego poprawie efektywności energetycznej albo,
  2. upoważnionego przez podmiot, o którym mowa w pkt 1.

Z orzecznictwa sądów administracyjnych i ugruntowanej linii interpretacyjnej organów podatkowych wynika, że na gruncie ustawy o VAT obrót świadectwami efektywności energetycznej stanowi usługę (por. np. interpretację indywidualną Dyrektora KIS z 28 lutego 2019 r., znak: 0112-KDIL1-1.4012.782.2018.3.RW). Jednakże, w opisywanym stanie faktycznym to nie wnioskodawca (gmina) dokonywała samodzielnego pozyskania i zbycia świadectw efektywności energetycznej, lecz upoważniła do tego inny, profesjonalny podmiot gospodarczy.

Na gruncie przepisów ustawy o VAT usługą będzie tylko takie świadczenie, w przypadku którego istnieje bezpośredni odbiorca świadczenia (jego konsument) odnoszący korzyść o charakterze majątkowym. Czynność podlega opodatkowaniu VAT jedynie wówczas, gdy wykonywana jest w ramach umowy zobowiązaniowej, a jedna ze stron transakcji może zostać uznana za bezpośredniego beneficjenta czynności dokonanej przez drugą stronę transakcji. Wskazania jednocześnie wymaga, że związek pomiędzy otrzymywaną płatnością a świadczeniem na rzecz dokonującego płatności musi mieć charakter bezpośredni i na tyle wyraźny, aby można było stwierdzić, że płatność następuje w zamian za to świadczenie. W konsekwencji, przez „odpłatne świadczenie usług”, opodatkowane VAT, należy rozumieć prawo podmiotu świadczącego usługę do żądania od nabywcy usługi zapłaty ceny lub ekwiwalentu. Zatem opodatkowaniu VAT będzie podlegało tylko takie świadczenie, w przypadku którego istnieje konsument, tj. odbiorca świadczenia odnoszący z niego choćby potencjalną korzyść.

W tym przypadku organ słusznie uznał, że gmina, będąca inwestorem uprawnionym do pozyskania i zbycia świadectw efektywności energetycznej, a która zaangażowała do tego podmiot trzeci, w tym zakresie nie świadczyła na rzecz tego podmiotu żadnej usługi opodatkowanej VAT. Wskazania bowiem wymaga, że na podstawie zapisów umownych między gminą a kontrahentem, temu drugiemu zostały udzielone upoważnienia do uzyskania białych certyfikatów a po stronie kontrahenta powstało zobowiązanie do ich zbycia oraz spieniężenia, a następnie do przekazania gminie części przychodu ze sprzedaży. Pozostała część przychodu stanowiła wynagrodzenie kontrahenta. Wydając interpretację organ wziął pod uwagę przede wszystkim okoliczność, że czynności w zakresie pozyskania i sprzedaży białych certyfikatów dokonywane były w imieniu i na rachunek upoważnionego przez gminę podmiotu, zatem to temu podmiotowi gospodarczemu przyznawane były świadectwa efektywności energetycznej. Wobec tego, gmina, udzielając upoważnienia, nie wyświadczyła na rzecz kontrahenta żadnej usługi opodatkowanej VAT (kontrahent zaś nie dokonał żadnej odpłatności za udzielone upoważnienie), za to kontrahent wyświadczył na rzecz Gminy usługę, polegającą na odpłatnym pozyskaniu i zbyciu świadectw efektywności energetycznej.

[1] interpretacji indywidualnej z 16 lipca 2021 r. sygn. 0111-KDIB3-1.4012.295.2021.2.IK

[2] Dz. U. z 2021 r., poz. 468