Taką interpretację przedstawił NSA w wyroku z 16 lipca 2019 r. (sygn. I FSK 587/17), potwierdzając przy tym kształtującą się linię orzeczniczą, zgodnie z którą spółka, która wykonuje wyłącznie zadania własne organu władzy publicznej nie jest podatnikiem VAT.

W złożonym wniosku o interpretację indywidualną spółka prawa handlowego – która powstała z inicjatywy samorządu województwa i której jedynym udziałowcem jest województwo – wskazała, iż zamierza zawrzeć z tą jednostką samorządu terytorialnego umowę, na mocy której będzie realizować zadania własne województwa służące zaspokajaniu potrzeb społecznych. Do zadań spółki będzie należało zarządzanie środkami finansowymi w obszarze wsparcia mikro, małych i średnich przedsiębiorstw oraz w obszarze rozwoju terenów miejskich. Działalność spółki będzie przy tym ograniczona jedynie do powierzonych czynności i spółka nie będzie wykonywała jakichkolwiek przedsięwzięć o charakterze komercyjnym. W związku z brakiem możliwości generowania przychodów, będzie natomiast otrzymywała od województwa rekompensatę za wykonywanie powierzonych działań. W przypadku ewentualnego wygenerowania przychodu (np. z tytułu odsetek), będzie on pomniejszał rekompensatę.

W wydanej interpretacji indywidualnej organ podatkowy uznał, że przedstawiona działalność nosi znamiona świadczenia usług podlegającego opodatkowaniu VAT. Zdaniem Dyrektora KIS, pomiędzy spółką a województwem zachodzić będzie bowiem wymiana świadczeń, a opisane czynności stanowić będą odpłatne świadczenie usług. Tym samym, rekompensata otrzymywana przez spółkę będzie w istocie wynagrodzeniem z tytułu świadczenia tych usług. Ponadto, jak stwierdził organ, spółka będzie wykonywać powierzone czynności jako odrębny od województwa podmiot, a więc nie można uznać jej za podmiot administracji samorządowej.

Sprawa trafiła do WSA w Gdańsku, który zgodził się ze stanowiskiem organu i oddalił skargę spółki. W uzasadnieniu sąd uznał za prawidłowe stanowisko Dyrektora KIS, zgodnie z którym przewidziana w umowie rekompensata stanowi określone wynagrodzenie za świadczoną usługę i stanowić będzie podstawę opodatkowania. W ocenie sądu dojdzie bowiem do wymiany świadczeń, które mają charakter ekwiwalentny. Sąd potwierdził także, że spółka wykonując czynności powierzone przez województwo prowadzi działalność gospodarczą w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy o VAT i tym samym działa jako podatnik VAT. Ponadto WSA odrzucił tezę, że rekompensata może być uznana za odszkodowanie.

Spółka nie zgadzając się z tym rozstrzygnięciem wniosła na powyższy wyrok skargę kasacyjną do NSA, który po rozpoznaniu sprawy uznał, że skargę należało uwzględnić, a w konsekwencji uchylił zarówno zaskarżony sądu wyrok I instancji, jak i interpretację indywidualną.

W uzasadnieniu NSA zauważył, że kluczową kwestią jest ocena czy w przedmiotowej sprawie mamy do czynienia z podatnikiem VAT. W związku z tym, NSA przywołał tezy wynikające z wyroku TSUE z dnia 29 października 2015 r. w sprawie C-174/14, w którym Trybunał opowiedział się za możliwością wyłączenia spod opodatkowania nie tylko organów władzy publicznej w ścisłym znaczeniu, lecz także innych podmiotów posiadających prerogatywy władztwa publicznego. Zgodnie z uzasadnieniem tego wyroku, aby wyłączyć dany podmiot z opodatkowania muszą być spełnione łącznie dwa warunki:

  • działalność tego podmiotu musi być wykonywana w charakterze władzy publicznej,
  • wykonywana działalność nie może spowodować znaczących zakłóceń konkurencji.

W rezultacie – dokonując subsumcji – NSA stwierdził, iż skoro spółka będzie wykonywała wyłącznie zdania własne województwa, to nie ulega wątpliwości, że działalność ta będzie prowadzona w charakterze władzy publicznej. Jednocześnie w przedmiotowej sprawie nie dojdzie do zakłóceń konkurencji, ponieważ mamy tutaj do czynienia obszarem działalności, który nie jest konkurencyjny z uwagi na to, że w zakresie zadań własnych poza województwem (i ewentualnie podmiotem, który zostaje powołany przez województwo do realizacji zadań w tym zakresie) żaden inny podmiot działalności prowadzić nie może.

Powyższy wyrok stanowi kontynuację kształtującej się linii orzeczniczej, zgodnie z którą wyłączenie z VAT organów władzy publicznej może obejmować także spółki komunalne. Określenie prawa do wyłączenia z VAT spółki prawa handlowego wymaga jednak każdorazowej analizy obejmującej w szczególności refleksję nad charakterem wykonywanej działalności oraz jej wpływie na konkurencję.