Kształtująca się wokół cyfrowa rzeczywistość to szereg wyzwań i szans – w tym w dziedzinie opodatkowania. Wraz z rozwojem technologii cyfrowych oraz globalizacją cyfrowych usług problem staje się coraz bardziej znaczący – jak bowiem opodatkować biznes prowadzony całkowicie bądź głównie online, mając do dyspozycji narzędzia i zasady oparte o zasady fizycznej obecności?

Odpowiedzią na to pytanie mają być nowe, spójne reguły opodatkowania gospodarki cyfrowej obecnie opracowywane w ramach OECD/G20 Inclusive Framework. W samej OECD nie ma jednak pełnej zgody co do ostatecznego kształtu rozwiązań. Najwięcej obiekcji do projektu Pillar 1 zgłaszają do tej pory Stany Zjednoczone, będące siedzibą wielu światowych gigantów technologicznych, z kolei na poziomie europejskim powrócił temat wprowadzenia tymczasowego mechanizmu opodatkowania gospodarki cyfrowej, który miałby obowiązywać do chwili wypracowania i implementacji globalnego rozwiązania.

Dotychczasowy przebieg prac

Debaty na temat opodatkowania gospodarki cyfrowej trwają od kilku lat, a rozmowy toczą się niemal równolegle w ramach OECD – główny nurt, Unii Europejskiej (UE) oraz lokalnie.

Prace na poziomie unijnym

W grudniu 2017 roku Rada Europejska przyjęła konkluzje pt. „Reagowanie na wyzwania związane z opodatkowaniem zysków z gospodarki cyfrowej”.

W marcu 2018 roku Komisja Europejska przedstawiła dwa wnioski ustawodawcze:

  • Pierwszy proponował tymczasowe, krótkoterminowe rozwiązanie wprowadzające podatek od usług cyfrowych (digital service tax, DST),
  • Drugi z kolei wprowadzał długoterminowe rozwiązanie definiujące znaczącą obecność cyfrową (significant digital presence, SDP), jako element tworzący powiązanie na potrzeby opodatkowania przedsiębiorstw, które powinno zastąpić DST.

Dalsze prace w tym zakresie Rada Europejska uzależniła od postępu prac nad globalnym, konsensualnym rozwiązaniem na poziomie OECD. W marcu tego roku jednak Rada oświadczyła, że jeśli do połowy 2021 roku nie pojawi się rozwiązanie, podejmie dalsze kroki w sprawie opłaty cyfrowej, z myślą o wprowadzeniu jej najpóźniej do dnia 1 stycznia 2023 roku. Oświadczenie to dla nikogo nie było niespodzianką, gdyż na początku 2021 roku Komisja Europejska rozpoczęła procesy konsultacyjne dotyczące opodatkowania gospodarki cyfrowej.

Do 11 lutego 2021 roku zbierano opinie, dotyczące wstępnych informacji od zainteresowanych stron, na temat planowanej inicjatywy oraz oczekiwanego wpływu na gospodarkę, społeczeństwo i środowisko. W zaprezentowanym dokumencie Komisji Europejskiej („Inception Impact Assessment”) poddanym konsultacjom nie przedstawiono co prawda szczegółów dotyczących rozważanej polityki opodatkowania gospodarki cyfrowej, niemniej wynika z niego, że planowane rozwiązanie ma uwzględniać wszelkie porozumienia osiągnięte przez OECD i określać dodatkowe środki, takie jak:

  • Dopłata do podatku dochodowego od osób prawnych (corporate income tax top-up), która miałaby zastosowanie do wszystkich przedsiębiorstw prowadzących niektóre rodzaje działalności cyfrowej w UE,
  • Podatek od przychodów uzyskanych z niektórych rodzajów działalności cyfrowej prowadzonej w UE,
  • Podatek od transakcji cyfrowych między przedsiębiorstwami, przeprowadzanych w UE.

Z kolei 12 kwietnia 2021 roku skończyły się konsultacje publiczne Komisji Europejskiej w sprawie unijnego podatku cyfrowego. Na podstawie kwestionariusza były gromadzone opinie na temat głównych problemów związanych z opodatkowaniem gospodarki cyfrowej oraz propozycji rozwiązań w zakresie jej opodatkowania.

Prace na poziomie globalnym

Pierwsze prace dotyczące problematyki gospodarki cyfrowej na poziomie OECD były zwieńczone opracowanym przez OECD planem przeciwdziałania BEPS z października 2015 r., określonym w szczególności w Działaniu nr 1 (BEPS Action 1). W marcu 2018 roku ukazał się dokument „Tax Challenges Arising from Digitalisation – Interim Report 2018”, przedstawiający uzgodniony kierunek prac w zakresie cyfryzacji i międzynarodowych przepisów podatkowych do 2020 roku. 9 października 2019 r. Sekretariat OECD opublikował dokument dotyczący założeń tzw. Jednolitego Podejścia („Unified Approach”) w ramach Pillar 1 – o czym pisaliśmy na naszym blogu, z kolei 8 listopada 2019 r. – dokument dotyczący Pillar 2.

Pillar 1 dotyczy nowego, bardziej sprawiedliwego podziału praw do opodatkowania dzięki nowym zasadom przypisywania zysku i nowym zasadom obecności podatkowej (z ang. nexus – powiązanie podatkowe). Głównym założeniem Pillar 1 jest bowiem realokacja zysku z kraju macierzystego przedsiębiorstwa wielonarodowego (multinational enterprise, MNE), do krajów/rynków, w których MNE sprzedaje swoje towary/usługi za pośrednictwem biznesów prowadzonych cyfrowo. System obejmuje przy tym nie tylko zautomatyzowane usługi cyfrowe (automated digital services, ADS), ale także przedsiębiorstwa ukierunkowane na konsumentów (consumer-facing business, CFB).

Z kolei Pillar 2 wprowadza środki gwarantujące minimalny poziom opodatkowania.

Po znaczącym przyspieszeniu prac i opublikowaniu założeń programowych przez OECD w latach 2018-2019, w roku 2020 pandemia spowodowała pewne spowolnienie działań na arenie międzynarodowej. Pomimo obiektywnych trudności, w październiku 2020 r. OECD opublikowała projekty wspomnianych dokumentów. W grudniu 2020 roku odbyły się konsultacje publiczne nad ich treścią. Zakończenie prac nad projektem planowane jest na październik 2021 roku (kolejne przesunięcie terminu), chociaż mając na uwadze wielość wciąż niedoprecyzowanych elementów systemu oraz liczbę zgłoszonych uwag wydaje się, że jest to termin trudny do utrzymania.

***

W oczekiwaniu na rozwój wydarzeń zapraszamy Państwa na kolejne wpisy z tej serii, w których zaprezentujemy podstawowe założenia dokumentu Pillar 1 dotyczące nowych zasad przypisywania zysku i obecności podatkowej oraz przybliżymy, jak o planowanych przepisach wypowiadają się najbardziej zainteresowane strony.

Najbliższe wydarzenia:

Webinar: Raportowanie cen transferowych w kolejnej odsłonie - nowy formularz TPR i wyzwania w prezentacji danych | 18 maja
Szkolenie: Strefowo kompleksowo, czyli wszystko o działalności na terenie SSE i PSI | 18 maja
Szkolenie: Ceny transferowe – rozjaśniamy mroki regulacji dotyczących TP | 19 maja
Szkolenie: Zmiany związane ze Slim VAT - faktury korygujące | 27 maja
Szkolenie: Home office, telepraca i inne dopuszczalne formy wykonywania pracy poza biurem | 27 maja
Szkolenie: Slim VAT - zmiany inne niż dotyczące faktur. Zmiany w JPK_VAT. Slim VAT 2 | 31 maja

WARTO DOCZYTAĆ: