Problematyka związana z opodatkowaniem kontenerów od wielu lat budziła wiele wątpliwości. Dość powiedzieć, że spór o opodatkowanie kontenerów telekomunikacyjnych zakończył się ostatecznie dopiero wyrokiem Trybunału Konstytucyjnego z dnia 13 grudnia 2017 r., sygn. akt SK 48/15. W wyroku tym Trybunał przesądził, że obiekty kontenerowe są w świetle przepisów Prawa budowlanego obiektami budowlanymi, a zatem – wykluczając możliwość ich kwalifikacji jako obiektów małej architektury – powinny zostać uznane albo za budynki, albo za budowle. Zaskoczeniem zatem może się wydawać, że orzecznictwo sądów administracyjnych w zupełnie odmienny sposób podchodzi do kwestii opodatkowania podatkiem od nieruchomości mobilnych obiektów kontenerowych.

Co mówi orzecznictwo sądów administracyjnych

Kontenery mobilne (które przykładowo mogą służyć jako zaplecze socjalno-magazynowe czy biurowe), niejako z definicji nie spełniają przesłanki trwałego związania z gruntem – stąd też, co do zasady, nie mogą zostać opodatkowane jako budynki. Pozostaje pytanie czy można je w takim razie uznać za budowle – jeżeli nie, oznaczać to będzie, że w ogóle nie podlegają one opodatkowaniu PON.

W orzecznictwie wskazuje się, że kontenery mobilne nie są wymienione wprost jako budowla w przepisach Prawa budowlanego, co wyklucza uznanie ich za przedmiot opodatkowania. Co więcej, NSA podkreśla, że mobilne obiekty kontenerowe nie mogą zostać uznane za budowle, ponieważ ich rzeczywiste cechy i funkcje nie są tożsame z istotnymi parametrami funkcjonalnymi i technicznymi budowli, wyszczególnionych w art. 3 pkt 3 Prawa budowlanego.

W stosunku do mobilnych obiektów kontenerowych, w orzecznictwie Naczelnego Sądu Administracyjnego wypracowano zatem jednolitą linię orzeczniczą, zgodnie z którą nie podlegają one opodatkowaniu PON[1].

Sprzeczność z wyrokiem TK?

W tym miejscu pojawia się jednak pewna wątpliwość, a mianowicie w jaki sposób odnieść tezy wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 13 grudnia 2017 r., sygn. akt SK 48/15 (dotyczącego kontenerów telekomunikacyjnych) do argumentacji NSA na temat kontenerów mobilnych. W świetle aktualnego orzecznictwa NSA, kontenery mobilne nie są bowiem opodatkowane podatkiem od nieruchomości, natomiast kontenery telekomunikacyjne, zaliczane do kategorii tymczasowych obiektów budowlanych (a więc również mobilnych), podlegają opodatkowaniu jako budowla lub budynek w zależności od ich cech technicznych.

Czy jednak oznacza to, że stanowisko NSA jest wadliwe? Wydaje się, że nie. Warto bowiem pamiętać, że aby dany obiekt mógł być budowlą, musi być obiektem budowlanym opisanym w art. 3 pkt 1 Prawa budowlanego. Co to oznacza? Między innym to, że obiekt musi być wzniesiony z użyciem wyrobów budowlanych. W przypadku kontenerów mobilnych nie sposób jednak uznać, że zostały one "wzniesione" (czyli "wybudowane” lub „zamontowane w miejscu przeznaczenia"). Już choćby z tej przyczyny obiekty kontenerowe nie spełniają warunku umożliwiającego zaliczenie ich do kategorii obiektów budowlanych – jako takie nie mogą być zatem nie tylko budynkiem, ale i budowlą.

Tym samym słuszne wydaje się stanowisko NSA, że kontenery mobilne nie powinny podlegać opodatkowaniu PON.

[1] Por. np. wyrok NSA z dnia 2 lutego 2022 r., sygn. III FSK 274/21 czy wyrok NSA z dnia 29 marca 2019 r., sygn. II FSK 3835/18.