W ostatnim czasie Naczelny Sąd Administracyjny wydał korzystny dla podatników wyrok[1], w którym uznał, że odsetki od pożyczki zaciągniętej na zakup udziałów mogą zostać rozliczone jako koszt pośredni zarówno w tzw. koszyku kapitałowym, jak i w koszyku dotyczącym przychodów z innych źródeł (operacyjnym), przy zastosowaniu przychodowego klucza alokacji.

Będąca producentem i dystrybutorem alkoholi spółka wskazała, że realizując swoją strategię biznesową kupiła udziały w kilku spółkach zagranicznych. Celem nabycia była przede wszystkim dywersyfikacja portfolio posiadanych marek oraz wzmocnienie pozycji sprzedażowej na rynku polskim i zagranicznym, co z kolei przełożyło się na zwiększenie przychodów operacyjnych spółki w kolejnych latach.

Nabycie udziałów zostało sfinansowane ze środków pochodzących z pożyczek udzielonych przez podmiot powiązany. W związku z tym spółka zadała we wniosku o interpretację podatkową pytanie, czy odsetki od pożyczek mogą zostać przypisane do obu źródeł przychodu przewidzianych w ustawie o CIT (tj. w koszyku kapitałowym oraz w koszyku dotyczącym przychodów z innych źródeł), poprzez zastosowanie klucza alokacji przewidzianego w art. 15 ust. 2b ustawy o CIT.

Spółka argumentowała, że nabycie zostało dokonane w celu przejęcia kontroli nad spółkami produkcyjno-dystrybucyjnymi, a zatem było ściśle związane z jej działalnością operacyjną i wpłynęło na zwiększenie przychodów ze sprzedaży. Jednocześnie jednak, spółka może w wyniku nabycia generować przychody podlegające rozliczeniu w ramach koszyka kapitałowego, takie jak dywidendy czy przychody ze zbycia udziałów. W związku z tym, że nabycie udziałów wpływa na zwiększenie zarówno przychodów operacyjnych, jak i kapitałowych, nie jest możliwe bezpośrednie przypisanie kosztów odsetkowych do konkretnego źródła.

Stanowisko spółki zostało zakwestionowane zarówno przez organ, jak i przez Wojewódzki Sąd Administracyjny, które zgodnie stwierdziły, że fakt, że odsetki dotyczą pożyczek zaciągniętych na nabycie udziałów automatycznie przekłada się na obowiązek ich rozliczenia w koszyku kapitałowym, niezależnie od motywów stojących za nabyciem udziałów.

Rozpatrując przedmiotową sprawę NSA doszedł jednak do odmiennego wniosku, stwierdzając w ustnym uzasadnieniu wyroku, że – o ile związek kosztów z danym źródłem nie jest bezpośredni – nie powinno się sztucznie przypisywać wydatków do konkretnego źródła. Sposób postępowania w takim przypadku został bowiem wytyczony w art. 15 ust. 2b ustawy o CIT, a zatem koszty te ustala się w takim stosunku, w jakim pozostają osiągnięte w roku podatkowym przychody z danego koszyka w ogólnej kwocie przychodów. Sąd podkreślił ponadto, że przepis ten ma stanowić ułatwienie zarówno dla podatników, jak i organów podatkowych.

Opisywany wyrok NSA stanowi odejście od praktyki organów podatkowych i WSA, zgodnie z którą odsetki związane z nabyciem udziałów powinny w całości stanowić koszty kapitałowe (gdzie jednocześnie często podatnicy osiągają (prawie) wyłącznie przychody operacyjne). Opisywany wyrok wpisuje się w realia gospodarcze, gdzie decyzja o nabycia udziałów spółki nierzadko związana jest z realizowaną strategią rozwoju działalności grupy niż tylko z otrzymywaniem dywidendy od tej spółki, czy jej ewentualnym zbyciem w przyszłości, co jest raczej pochodną strategii rozwojowej.

Warto przy okazji zauważyć, że po kilku dniach od ogłoszenia opisywanego rozstrzygnięcia został także wydany inny wyrok NSA[2] w podobnej sprawie, w którym również uchylono niekorzystny dla podatników wyrok wojewódzkiego sądu administracyjnego (należy tu jeszcze poczekać na uzasadnienie pisemne wyroku w celu poznania motywów i argumentacji Sądu).

[1] Sygn. akt II FSK 2627/20

[2] Sygn. akt II FSK 37/19

Najbliższe wydarzenia: