Nowa matryca stawek VAT a odwrotne obciążenie

Wbrew temu co mogłoby się wydawać na pierwszy rzut oka, nowa matryca stawek VAT nie dotyczy jedynie stawek, ale też innych tematów mających wpływ na opodatkowanie VAT. Chodzi tutaj zwłaszcza o mechanizm odwrotnego obciążenia stosowany zarówno przy towarach jak również usługach, w tym usługach budowlanych. W szczególności, projekt nowelizacji zakłada, że:

  • usługi budowlane objęte mechanizmem odwrotnego obciążenia identyfikowane będą poprzez PKWiU 2015.

Z pozoru zmiany w zakresie klasyfikowania usług budowlanych mogą wydawać się nieistotne. Można pomyśleć, że zastosowanie nowszej klasyfikacji (PKWiU 2015), która w niewielkim zakresie różni się od swojej poprzedniczki (PKWiU 2008), nie powinno rodzić większych konsekwencji. Nic bardziej mylnego. Wskazana zmiana może istotnie wpłynąć na procesy funkcjonujące w codziennej działalności podmiotów z branży budowlanej i deweloperskiej.

Trochę najnowszej historii …

Od 1 stycznia 2017 r. niektóre usługi budowlane, przy spełnieniu warunków wymienionych w ustawie o VAT, zostały objęte mechanizmem odwrotnego obciążenia. Usługi te zostały wymienione w załączniku nr 14 do ustawy o VAT oraz sklasyfikowane przy pomocy PKWiU 2008.

Nowe przepisy budziły wiele wątpliwości wśród podatników z branży budowlanej. Nie byli oni bowiem pewni w jakich sytuacjach powinni zastosować mechanizm odwrotnego obciążenia. Co prawda najwięcej wątpliwości dotyczyło rozumienia pojęcia „podwykonawcy”, do którego odwołuje się ustawa o VAT, niemniej jednak sporo wątpliwości nastręczały również inne zagadnienia, takie jak np. traktowanie kompleksowych usług budowlanych czy też klasyfikacja konkretnych czynności do zakresu objętego reżimem odwrotnego obciążenia.

W związku z powyższym, po wprowadzeniu wskazanych przepisów, szereg podmiotów wystąpił z wnioskami o wydanie interpretacji indywidualnych w celu potwierdzenia, czy świadczone lub nabywane przez nich usługi powinny być objęte mechanizmem odwrotnego obciążenia.

Często przed wystąpieniem z takim wnioskiem podatnicy występowali również o opinie statystyczne w celu potwierdzenia klasyfikacji PKWiU 2008 świadczonych usług. Organy podatkowe wymagały bowiem, aby w stanie faktycznym wniosku opisane zostały świadczone usługi oraz aby wskazana była ich klasyfikacja zgodnie z PKWiU 2008.

W związku z tym, niezależenie od tego czy wydana interpretacja podatkowa dotyczyła rozumienia pojęcia „podwykonawcy” czy też innych wątpliwości podatników, organ podatkowy, potwierdzając obowiązek stosowania mechanizmu odwrotnego obciążenia przy usługach budowlanych, najczęściej odwoływał się do załącznika nr 14 i wskazanej w nim klasyfikacji. Oznacza to, że większość interpretacji indywidualnych posiadanych przez branżę budowlaną w zakresie obowiązku stosowania mechanizmu odwrotnego obciążenia nawiązuje do PKWiU 2008.

Podobnie sytuacja wygląda w przypadku branży deweloperskiej, która również została dotknięta przepisami wprowadzonymi 1 stycznia 2017 r. Organy podatkowe zaczęły bowiem twierdzić, że prace aranżacyjne wykonywane w najmowanych pomieszczeniach w pewnych okolicznościach, powinny być objęte mechanizmem odwrotnego obciążenia. Sytuacja ta była zaskoczeniem dla deweloperów, którzy masowo zaczęli występować z wnioskami o interpretacje indywidualne. W związku z negatywnym podejściem organów do wskazanej kwestii, wiele tych postępowań jest obecnie na etapie sądowym – w kilku mamy już prawomocne wyroki, zaś w części postępowania wciąż trwają.

Co w praktyce zmienia nowa matryca stawek VAT w branży budowlanej i deweloperskiej ?

Z pozoru niewielka zmiana, polegająca na zastosowaniu nowszej klasyfikacji statystycznej, ma w praktyce bardzo istotny wpływ na podmioty działające w branżach.

W pierwszej kolejności należy wskazać, że interpretacje podatkowe dotyczące stosowania mechanizmu odwrotnego obciążenia nawiązujące do obecnie obowiązującej klasyfikacji (PKWiU 2008), z dniem 1 stycznia 2020 r. stracą swoją moc ochronną, zaś opinie statystyczne staną się irrelewantne dla celów VAT.

W praktyce oznacza to, że podatnicy z branży budowlanej i deweloperskiej powinni dokonać przeglądu posiadanych interpretacji pod kątem obowiązywania ich mocy ochronnej po 1 stycznia 2020 r. W przypadkach gdzie interpretacje utracą swoją moc ochronną, podatnicy powinni wystąpić z stosownymi wnioskami o WIS. Będzie to możliwe już od 1 kwietnia 2019 r.

Warto rozważyć wystąpienie z wnioskami dotyczącymi wszystkich świadczonych usług, które rodzą wątpliwości klasyfikacyjne tak, żeby od 1 stycznia 2020 r. jak największa część naszej działalności była chroniona.

Z kolei podmioty będące obecnie w sporze interpretacyjnym z organem podatkowym, powinny zweryfikować, na ile dalsze prowadzenie sporu jest dla nich uzasadnione. Może bowiem okazać się, że (w specyficznych przypadkach) będzie to nieopłacalne z uwagi na brak waloru ochronnego takiej interpretacji w kontekście przyszłej praktyki.

Nowa matryca a split payment

Niezależnie od stosowania klasyfikacji statystycznych do celów odwrotnego obciążenia, należy mieć na uwadze plany Ministerstwa Finansów dotyczące wprowadzenia w krótkim horyzoncie czasowym obligatoryjnego dla branży budowlanej mechanizmu podzielonej płatności. Zakres usług objęty takim mechanizmem najprawdopodobniej definiowany będzie podobnie jak tych objętych obecnie odwrotnym obciążeniem, co tylko wzmaga konieczność uzyskania pewności co do właściwej klasyfikacji prowadzonej działalności. Wydaje się bowiem, że potwierdzenia uzyskiwane w formie WIS mogą być jednymi z najważniejszych dokumentów, jakie będzie można wskazać kontrahentowi w przypadku sporu co do zasad opodatkowania danego świadczenia.

Jeżeli powyższy temat jest dla Państwa interesujący – prosimy o kontakt. W Crido funkcjonuje dedykowany zespół ds. stawek VAT prowadzący zaawansowane analizy nowej matrycy stawek VAT na potrzeby przygotowania podatników do jej wdrożenia oraz w celu opracowania uwag do obecnego projektu ustawy. Chętnie udzielimy Państwu niezbędnego wsparcia w powyższym zakresie.

Zapraszamy również do ściągnięcia darmowego raportu Crido podsumowującego obserwacje na ten temat – znajduje się on pod linkiem.

Dodatkowo, polecamy nasze opublikowane dotychczas komentarze, w których dzielimy się spostrzeżeniami nt. przygotowanej przez Ministerstwo Finansów matrycy: