Ustawa z 2 marca 2012 r. o podatku od wydobycia niektórych kopalin nie narusza konstytucji – orzekł Trybunał Konstytucyjny. Przy okazji dał kilka cennych wskazówek, co wolno ustawodawcy przy wprowadzaniu zmian w podatkach.

Trybunał Konstytucyjny 18 listopada 2014 r. rozpoznał połączone wnioski dwóch grup posłów dotyczące podatku od wydobycia niektórych kopalin i zasady należytej legislacji.

Pierwsza grupa zaskarżyła ustawę z uwagi na zbyt krótkie vacatio legis. Ustawa zaczęła bowiem obowiązywać po 14 dniach od jej ogłoszenia w Dzienniku Ustaw. Według wnioskodawców uniemożliwiło to podatnikom właściwe przygotowanie się do zmian.

Druga grupa posłów też zakwestionowała krótki okres między publikacją ustawy a jej wejściem w życie i zwróciła uwagę na to, że ustawa wprowadzająca nowy podatek od wydobycia miedzi i srebra dotyczy w praktyce tylko jednego podatnika.Trybunał nie podzielił tych poglądów. Według sędziów tempo prac legislacyjnych nie doprowadziło do naruszenia standardów konstytucyjnych, gdyż nie przeszkodziło w konsultowaniu przepisów wprowadzanych kwestionowaną ustawą z szerokim kręgiem podmiotów. Krótkie vacatio legis nie jest optymalnym rozwiązaniem, ale zapowiedź wprowadzenia nowej daniny pojawiła się znacznie wcześniej.

Mimo, że zarówno ustawa, jak i orzeczenie dotyczą wprost tylko jednego podatnika, tezy podniesione w orzeczeniu mogą mieć szersze znaczenie. Dokładniejsza analiza będzie możliwa dopiero po opublikowaniu pisemnego uzasadnienia wyroku, ale już dziś warto zauważyć, ze Trybunał uznał m.in., że zgodne z konstytucją jest:

  • nałożenie podatku na jednego tylko podatnika w sytuacji, gdy został on wskazany generalnie poprzez odwołanie się do jego cech, a nie poprzez wskazanie nazwy.
  • wnoszenie poprawek do projektów ustaw, które mogą nawet całkowicie zmieniać kierunki rozwiązań przyjęte przez wnioskodawcę, pod warunkiem że mieszczą się w zakresie pierwotnego projektu.
  • wprowadzanie zmian w przepisach podatkowych w trakcie roku nie tylko w przypadku podatków rozliczanych w okresach miesięcznych, ale także gdy podatek jest rozliczany rocznie (w przypadku CIT i PIT zakaz wprowadzania zmian w trakcie roku dotyczy tylko przedmiotu, podmiotu, podstawy opodatkowania oraz stawek, a zatem wprowadzanie innych zmian w trakcie roku jest możliwe).

Do tematu z pewnością trzeba będzie wrócić po opublikowaniu pisemnego uzasadnienia wyroku. Wydaje się bowiem, że orzeczenie to może nieco uchylić drzwi fiskusowi do wprowadzania zmian w przepisach podatkowych w przyspieszonym tempie.

Źródło: Wyrok TK (sygn. akt K 23/12).