Z dniem 1 stycznia 2016 r. weszły w życie przepisy wprowadzające wprost w ustawie zasadę rozstrzygania wątpliwości co do treści przepisów prawa podatkowego na korzyść podatnika (tzw. zasada in dubio pro tributario). Tuż przed końcem roku, Minister Finansów wydał interpretację ogólną, wyjaśniającą, jak prawidłowo stosować ww. regułę.

Zgodnie z nowo wprowadzonym do Ordynacji podatkowej art. 2a „niedające się usunąć wątpliwości co do treści przepisów prawa podatkowego rozstrzyga się na korzyść podatnika.”

W opublikowanej 29 grudnia 2015 r. interpretacji ogólnej MF wyjaśnia podstawowe reguły stosowania zasady in dubio pro tributario. W szczególności MF wskazał, że:

  • reguła powinna mieć zastosowanie nie tylko do podatników, lecz również płatników, inkasentów, następców prawnych podatnika lub osób trzecich odpowiedzialnych za cudze zobowiązania podatkowe;
  • opisywana zasada dotyczy wyłącznie wątpliwości w zakresie interpretacji przepisów prawa i nie obejmuje wątpliwości dotyczących sfery faktów czy dowodów zgromadzonych w sprawie przez organy podatkowe. Stan fatyczny powinien być należycie i wnikliwie ustalony, bazując na przepisach Ordynacji podatkowej dotyczących postępowania dowodowego;
  • zasada rozstrzygania wątpliwości na korzyść podatnika będzie miała zastosowanie nie tylko do postępowania podatkowego, ale też innych postępowań, w których stosuje się Ordynację podatkową (przykładowo do postępowania kontrolnego lub dotyczącego wydawania interpretacji podatkowych);
  • przyjęta przez podatnika interpretacja danego przepisu może być podważona przez organy podatkowe, gdy wykażą one, że (1) treść przepisu nie budzi wątpliwości w danej sprawie albo (2) ewentualne wątpliwości można usunąć, a dokonana przez organy podatkowe prawidłowa wykładnia prowadzi do innych rezultatów;
  • jeśli organ uzna, że w sprawie istnieją niedające się usunąć wątpliwości co do znaczenia danego przepisu, powinien on przyjąć wykładnię korzystną dla podatnika. Jeśli zaistnieją co najmniej dwie równorzędne korzystne dla podatnika wykładnie danego przepisu, a organ nie będzie mógł w konkretnym stanie faktycznym zadecydować, która z nich jest dla podatnika lepsza, powinien uzyskać stanowisko samego podatnika.

Równocześnie, MF podkreślił, że ostatecznie zasadność zastosowania klauzuli w danej sprawie będzie mógł skontrolować sąd administracyjny. Przede wszystkim zasadność niezastosowania klauzuli in dubio pro tributario powinna wynikać z uzasadnienia przedstawionego przez organy podatkowe w rozstrzygnięciu. Zgodnie z zasadą przekonywania organ powinien wykazać, że argumentacja podatnika jest niezasadna (przykładowo z powodu nieadekwatnych przepisów lub błędnych założeń interpretacyjnych) i w sprawie nie zaistniały niedające się usunąć wątpliwości. W interpretacji MF podkreślił też, że dokonując wykładni przepisów organy podatkowe powinny uwzględniać orzecznictwo TSUE, a przy podatkach zharmonizowanych kierować się wykładnią prounijną.

Wprowadzenie zasady rozstrzygania wątpliwości na korzyść podatnika wprost do ustawy zasługuje na aprobatę. Przede wszystkim pozytywnie należy ocenić fakt, że w przypadku zastosowania reguły in dubio pro tributario do sytuacji podatnika, będzie on mógł sam zadecydować, które z rozwiązań jest dla niego najbardziej korzystne. Warto podkreślić też, że klauzula – wobec braku przepisów przejściowych – ma zastosowanie również do postępowań wszczętych i toczących się przed wejściem w życie ww. przepisu.

Niemniej, można się spodziewać, że organy podatkowe będą przyjmować, że w sprawie nie istnieją niedające się usunąć wątpliwości, przez co opisywana zasada nie będzie miała zastosowania. Konsekwentnie, ciężar sporu w tym zakresie przesunie się na etap postępowania sądowego.

Źródło: Interpretacja ogólna Ministra Finansów z dnia 29 grudnia 2015 r., sygn. PK4.8022.44.2015

Interesuje Cię ten temat? Skontaktuj się z autorem artykułu.