Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gdańsku w wyroku z 18 lutego 2020 r., sygn. I SA/Gd 1391/19 wskazał, że w przypadku, gdy infrastruktura wodnokanalizacyjna służy działalności gospodarczej opodatkowanej VAT oraz wykorzystywana jest do celów innych niż działalność gospodarcza, tj. na potrzeby przeciwpożarowe niepodlegające VAT, wówczas celem odliczenia VAT zastosowanie powinien znaleźć prewspółczynnik, a w przypadku już zrealizowanego pełnego odliczenia VAT konieczne jest przeprowadzenie stosownej korekty na zasadach określonych w art. 91 ustawy o VAT.

Sprawa zawisła przed sądem wynikła z postępowania interpretacyjnego. W złożonym wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej Gmina (wnioskodawca) wskazała, że świadczy/będzie świadczyła usługi w zakresie dostarczania wody i odprowadzania ścieków komunalnych do/od mieszkańców, przedsiębiorców i instytucji z terenu Gminy, posiadających odrębną od Gminy osobowość prawną oraz własnych jednostek budżetowych. Do realizacji wskazanych zadań służy posiadana przez Gminę infrastruktura wodociągowa oraz kanalizacyjna, w związku z którą Gmina ponosi wydatki inwestycyjne (rozbudowy/modernizacje) oraz bieżące (utrzymanie). Gmina wskazała także, że omawiana infrastruktura wodociągowa może być potencjalnie wykorzystywana do poboru wody z hydrantów na sieciach wodociągowych do celów przeciwpożarowych, jednocześnie podkreślając, iż pobór taki jest uzależniony wyłącznie od losowej sytuacji i może w ogóle nie wystąpić w trakcie roku. W kontekście tak przedstawionego stanu faktycznego / zdarzenia przyszłego Gmina powzięła wątpliwość czy przysługuje jej pełne prawo do odliczenia VAT naliczonego od wydatków inwestycyjnych i bieżących ponoszonych na infrastrukturę wodnokanalizacyjną i jednocześnie przedstawiając swoje stanowisko przyjęła, że owszem prawo takie powinno jej przysługiwać.

Ze stanowiskiem Gminy nie zgodził się organ podatkowy. Dyrektor KIS uznał, że w każdym przypadku należy dokonać oceny czy intencją podatnika wykonującego określone czynności, z którymi łączą się skutki podatkowo-prawne było wykonywanie czynności opodatkowanych. Wskazał, że ewentualne wykorzystanie sieci wodociągowej na cele przeciwpożarowe nie może zostać uznane za nierozerwalnie związane z działalnością gospodarczą Gminy w zakresie omawianej infrastruktury. Tym samym Gmina – co do zasady – posiada prawo do odliczenia VAT naliczonego od wydatków związanych z przedmiotową infrastrukturą, niemniej jednak w przypadku faktycznego wykorzystania jej do celów przeciwpożarowych nastąpi zmiana jej przeznaczenia i w rezultacie konieczna będzie stosowna korekta odliczonego uprzednio VAT naliczonego.

Powyższe uzasadnienie Dyrektora KIS – po wniesieniu skargi przez Gminę – zaaprobował WSA w Gdańsku. Sąd powtórzył argumentację organu podatkowego i orzekł, że nie można zgodzić się z Gminą, że potencjalne wykorzystanie sieci wodociągowych na cele przeciwpożarowe jest nierozerwalnie związane z działalnością gospodarczą w zakresie tej infrastruktury i nie stanowi wykorzystywania przez podatnika majątku do celów innych niż działalność gospodarcza.

Należy przyznać, że omawiane orzeczenie jest istotnie niekorzystne dla jednostek samorządu terytorialnego. Konkluzje wyroku mogą mieć duże oddziaływanie na kwestie dotyczące zakresu odliczenia VAT od wydatków związanych z funkcjonowaniem sieci wodnokanalizacyjnych.

Być może przedmiotowy wyrok powinien stać się impulsem do przeprowadzenia przed jednostki samorządu terytorialnego weryfikacji, czy ułożone procesy rozliczania VAT jest w dalszym ciągu zgodne z obowiązującą praktyką organów podatkowych oraz sądów administracyjnych. Wydawane interpretacje podatkowe i orzeczenia, niejednokrotnie potrafiły bowiem wywołać prawdziwą rewolucję w sposobie kalkulacji zarówno podatku należnego, jak i naliczonego.