Odkąd pojawiły się zapowiedzi wprowadzenia do polskiego systemu VAT mechanizmu split payment (początkowo w wariancie fakultatywnym), podnoszono kwestię możliwości dokonywania w ramach tego mechanizmu zbiorczych przelewów, obejmujących kilka faktur od danego kontrahenta.

Powodem takich dyskusji jest wprowadzona do funkcjonującego obecnie fakultatywnego mechanizmu zasada zgodnie z którą każda faktura opłacana w split payment musi zostać opłacona oddzielnym przelewem. Rodzi to po stronie podatników trudności m.in. w związku z koniecznością dostosowania do takiego wymogu systemów księgowych, zwiększa poziom obowiązków administracyjnych po stronie pracowników, a także podnosi poziom kosztów obsługi bankowej.

Projektując przepisy o obowiązkowym split payment dla wybranych kategorii towarów i usług, który miałby wejść w życie już od września br., Ministerstwo Finansów odpowiedziało na potrzeby przedsiębiorców w tym zakresie i postanowiło wprowadzić możliwość dokonania jednym komunikatem przelewu zapłaty za więcej niż jedną fakturę. Wydaje się jednak, że jest to rozwiązanie dalekie od oczekiwań prezentowanych przez biznes. Dlaczego?

Otóż zbiorczy komunikat przelewu miałby:

  • obejmować wszystkie faktury otrzymane przez podatnika od jednego dostawcy lub usługodawcy w okresie nie krótszym niż jeden dzień i nie dłuższym niż jeden miesiąc,
  • zawierać kwotę odpowiadającą sumie kwot podatku wykazanych na tych fakturach.

W przypadku zbiorczego komunikatu przelewu w miejsce informacji o numerze faktury podatnicy mieliby wpisywać okres, za który dokonywana jest płatność.

Jaki okres przyjąć?

Projektowane przepisy wskazują, że zbiorcze płatności będą musiały dotyczyć wszystkich faktur otrzymanych od danego podatnika za okres minimum jednego dnia i maksimum miesiąca.

Biorąc pod uwagę, że VAT jest podatkiem rozliczanym co do zasady w okresach miesięcznych, również płatności z tytułu otrzymanych faktur dokonywane są przez podatników najczęściej okresowo. W świetle proponowanego kształtu przepisów, takie okresowe dokonywanie płatności (np. miesięcznie) mogłoby się wiązać z objęciem obowiązkiem split payment nie tylko transakcji, których dotyczą projektowane przepisy, ale również takich, co do których split payment pozostanie rozwiązaniem fakultatywnym.

Jeśli bowiem podatnik chciałby dokonać zbiorczej płatności na rzecz kontrahenta za pełen miesiąc, w ramach którego otrzymał faktury, spośród których jedynie część dotyczy transakcji objętych obowiązkowym split payment, obowiązany byłby do zastosowania tego mechanizmu do wszystkich faktur otrzymanych za ten okres.

Chcąc uniknąć takiej sytuacji, podatnik mógłby zastosować zbiorczy komunikat do faktur z okresu krótszego niż jeden miesiąc (a jednocześnie nie krótszego niż jeden dzień), czyli przykładowo do okresu trzech dni, w których otrzymał w większości faktury z adnotacją „mechanizm podzielonej płatności”. Jednak takie rozwiązanie niewątpliwie może stanowić jeszcze większe wyzwanie administracyjne i zrodzić konieczność każdorazowego weryfikowania/określania optymalnego okresu do objęcia zbiorczym przelewem. W efekcie może się okazać, że nowe regulacje nie stanowią dla podatników specjalnego ułatwienia administracyjnego.

Liczy się data otrzymania faktury?

Projektowane przepisy w zakresie zbiorczych płatności w split payment referują do faktur otrzymanych za dany okres. Czytając więc te przepisy dosłownie, należałoby uznać, że podatnicy dokonując zbiorczych płatności za określony okres, powinni uwzględnić wszystkie faktury od danego kontrahenta biorąc pod uwagę datę ich otrzymania.

Takie ukształtowanie przepisów może zaś spowodować dodatkowe trudności lub wręcz uniemożliwić skorzystanie z opcji zbiorczego regulowania faktur w ramach mechanizmu podzielonej płatności. W dużych organizacjach wpływ dokumentów podatkowych do odpowiednich wydziałów/departamentów może być procesem wieloetapowym, trwającym dłuższy czas, dokonywanym cyklicznie lub za pośrednictwem shared service zlokalizowanego w innym kraju. Jednocześnie konieczność każdorazowej weryfikacji w dniu dokonywania płatności, czy opłacane faktury stanowią wszystkie, które wpłynęły do spółki w danym okresie, może dodatkowo zniechęcać do stosowania tego rozwiązania.

Co z fakturami, na których tylko część pozycji podlega split payment?

Nie tylko zbiorcze płatności w split payment mogą powodować nadmierne rozszerzenie tego mechanizmu na transakcje, w stosunku do których pozostaje on fakultatywny. Wątpliwości może budzić również kwestia opłacenia faktury, na której tylko niektóre z pozycji objęte są split payment.

Zgodnie z aktualnym brzmieniem przepisów w zakresie fakultatywnego split payment, podatnicy mogą zastosować ten mechanizm do opłacenia całości lub części kwoty netto i VAT. Patrząc zaś na brzmienie projektowanych regulacji w zakresie obligatoryjnego split payment oraz uzasadnienie do projektu, mogą powstać wątpliwości, czy otrzymana faktura z adnotacją “mechanizm podzielonej płatności” nie powinna zostać uregulowana w całości z wykorzystaniem split payment, mimo iż tylko część z pozycji tej faktury objętych będzie takim obowiązkiem.

Dodatkowo, wątpliwości może budzić kwestia, czy na limit 15.000 zł decydujący o zastosowaniu split payment powinno się patrzeć jedynie w odniesieniu do towarów i usług wymienionych w projektowanym załączniku nr 15, czy też dla powstania obowiązku zastosowania split payment wystarczy, że na fakturze znajdzie się tylko jeden towar z tego załącznika (o wartości przykładowo 5.000 zł) a dodatkowo łączna wartość takiej faktury przekroczy 15.000 zł. Z perspektywy realizacji celów ustawodawcy, uzasadnionym wydaje się logika „per pozycja” (stosujemy split payment tylko wtedy, jeśli suma wartości pozycji potencjalnie objętych tym mechanizmem na fakturze przekracza 15 000 PLN). Takie rozwiązanie wydaje się jednak być trudniejsze do wdrożenia w praktyce – przedsiębiorcom „narażonym” na stosowanie split payment niewątpliwie łatwiej byłoby monitorować konieczność jego stosowania badając wartość faktury, niż analizując sumy poszczególnych pozycji taką fakturą udokumentowanych. Tak czy owak, brzmienie projektu oraz uzasadnienia nie rozwiewa tych wątpliwości, a biorąc pod uwagę wysokie sankcje za nieumieszczenie odpowiedniej adnotacji na fakturze, rozstrzygnięcie tego problemu jest istotną kwestią również dla sprzedawców.

Powyższe wskazuje, że mimo chęci uproszczenia, nowe przepisy mogą w niektórym zakresie zrodzić jeszcze więcej obowiązków i trudności. Jednocześnie zaadresowane powyżej wątpliwości po raz kolejny dowodzą, że termin 1 września na wejście w życie przepisów jest terminem zdecydowanie zbyt bliskim, aby podatnicy mogli się rzetelnie przygotować do nowych regulacji.

Przypominamy, że do szóstego czerwca trwają konsultacje społeczne w zakresie planowanych zmian dotyczących split payment. Będziemy brać w nich aktywny udział, zatem jeżeli widzicie Państwo tematy, które z Państwa perspektywy wymagałyby poddania pod rozwagę pracownikom Ministerstwa Finansów, prosimy o sygnał.

Dodatkowo, zachęcamy do śledzenia bloga w najbliższych dniach – będziemy tu codziennie publikować nasze spostrzeżenia dotyczące różnych aspektów nowych regulacji dotyczących mechanizmu podzielonej płatności. Przypomnijmy, że do tej pory pisaliśmy już o:

Zobacz także: