Zgodnie z zapowiedziami, rząd zajął się zmianą ustawy o przeciwdziałaniu nadmiernym opóźnieniom w transakcjach handlowych (ustawa o zatorach płatniczych). Głównym celem zmian było uproszczenie zasad przygotowywania i składania sprawozdań o stosowanych terminach zapłaty, a także poprawienia efektywności postępowań dotyczących nadmiernego opóźniania się ze spełnianiem świadczeń pieniężnych. Zmiany do ustawy weszły w życie 8 grudnia 2022 r.

Zmiany w zasadach raportowania – uproszczenia m.in. dla grup kapitałowych

Nowelizacja w tym zakresie upraszcza sposób, w jaki powinny być sporządzane sprawozdania o stosowanych terminach zapłaty poprzez m.in.:

  • wyłączenie z ujmowania w sprawozdaniach świadczeń z niektórych transakcji handlowych (np. dotyczących działalności ubezpieczeniowej i reasekuracyjnej, świadczeń przeterminowanych czy świadczeń pomiędzy spółkami w ramach jednej grupy kapitałowej);
  • zwolnienie z obowiązku sprawozdawczego spółek wchodzących w skład podatkowych grup kapitałowych;
  • wydłużenie terminu na złożenie sprawozdania: z 31 stycznia na 30 kwietnia;
  • ujednolicenie sposobu liczenia terminów na potrzeby sporządzania sprawozdań;
  • możliwość i zasady składania korekty sprawozdania oraz dookreślenie z jaką dokładnością należy wskazywać wartość świadczeń;
  • wskazanie kursu walutowego, po którym należy dokonywać przeliczeń wartości świadczeń pieniężnych wyrażonych w obcej walucie.
  • wprowadzenie bezskuteczności zastrzeżenia umownego wyłączającego albo ograniczającego prawo wierzyciela do przelewu wierzytelności, jeżeli zapłata nie nastąpiła w terminie określonym w umowie albo w przypadku nieokreślenia tego terminu od dnia wymagalności świadczenia pieniężnego (tylko dla transakcji handlowych, w których dłużnikiem jest duży przedsiębiorca, a wierzycielem przedsiębiorca MMŚP).

Postępowanie w sprawie nadmiernego opóźniania ze spełnianiem świadczeń pieniężnych

Postępowania te są prowadzone przez Prezesa UOKiK, a wprowadzone zmiany mają na celu przede wszystkim poprawę efektywności takich postępowań. Wprowadzono m.in.

  • nowy model wyliczenia maksymalnej kary pieniężnej, która grozi za opóźnienia w płatnościach;
  • możliwość obniżenia nałożonej kary o 20% w razie uiszczenia przez stronę w terminie 14 dni całości kary oraz złożenia oświadczenia o zrzeknięciu się prawa do złożenia wniosku o ponowne rozpoznanie sprawy;
  • możliwość wystąpienia przez Prezesa UOKiK (bez wszczynania formalnego postępowania) do przedsiębiorcy z prośbą o udzielenie wyjaśnień w sprawach dotyczących nadmiernego opóźnienia ze spełnianiem świadczeń pieniężnych ( miękkie wezwania).
  • UOKiK wyłączenie opóźnień w transakcjach w ramach tych samych grup kapitałowych z zakresu postępowań prowadzonych przez Prezesa UOKiK.

A co ze spółkami nieruchomościowymi?

Ustawodawca nie zdecydował się na ponowne nałożenie na spółki nieruchomościowe (w rozumieniu art. 27b ust. 3 pkt 3 ustawy o CIT) obowiązku składania sprawozdań o terminach zapłaty w transakcjach handlowych. Oznacza to, że spółki nieruchomościowe nie wrócą (przynajmniej na razie) do grona podmiotów obowiązanych do raportowania o zatorach (nie dotyczy to oczywiście takich spółek, które ze względu na spełnienie innych kryteriów podlegają raportowaniu).