Konstytucja Biznesu wprowadza pakiet pięciu ustaw (tzw. „pakiet Morawieckiego”) mających na celu zreformowanie i uproszczenie przepisów dotyczących prowadzenia działalności gospodarczej w Polsce. Najistotniejszą ustawą jest Prawo przedsiębiorców, regulujące najważniejsze zasady dotyczące prowadzenia działalności gospodarczej. Zastąpi ona dotychczasową ustawę o swobodzie działalności gospodarczej.

Nowe zasady na linii przedsiębiorca – urzędnik

Nowe przepisy przewidują szereg regulacji dotyczących relacji przedsiębiorca – urzędnik (urząd). W ustawie wprost wskazano zasadę domniemania uczciwości przedsiębiorcy oraz zasadę, że co nie jest prawem zabronione, jest dozwolone. Ta druga zasada po raz kolejny została wyrażona w akcie prawnym regulującym zasady prowadzenia działalności gospodarczej w Polsce – poprzednio wprost stanowiła o tym ustawa z dnia 23 grudnia 1988r. o działalności gospodarczej (tzw. „ustawa Wilczka”).

Nowe przepisy mają w założeniu wyznaczyć nowy standard pracy urzędników. Urzędnicy mają bowiem w możliwie szerokim zakresie działać na korzyść przedsiębiorców. Niejasne przepisy powinny być zatem rozstrzygane na korzyść przedsiębiorców a urzędy będą związane zasadą proporcjonalności, która ma na celu zapobieganie nakładaniu na przedsiębiorców nieuzasadnionych obciążeń.

Powołany zostanie również Rzecznik Małych i Średnich Przedsiębiorców, który będzie mógł interweniować w sprawie łamania prawa przedsiębiorców.

Rejestracja nie zawsze konieczna

Nowością jest również wprowadzenie tzw. działalności nierejestrowej, która będzie dotyczyć drobnej działalności zarobkowej osób fizycznych. Nie będzie ona uznawana za działalność gospodarczą oraz rejestrowana w CEIDG, jeśli przychody z takiej działalności w żadnym miesiącu nie przekroczą 50% kwoty minimalnego wynagrodzenia obowiązującego w danym roku w Polsce.

Ulga na start

Pakiet Morawieckiego wprowadza nową ulgę dla osób zamierzających założyć własny biznes. Osoby rozpoczynające prowadzenie działalności gospodarczej będą mogły bowiem skorzystać z ulgi na start – przez pierwsze 6 miesięcy od rejestracji działalności będą one zwolnione z płacenia składek ZUS. Przez kolejne 2 lata będzie im natomiast przysługiwać prawo do tzw. mały ZUSu.

Warto jednak zauważyć, że ulga na start niesie dla nowych przedsiębiorców również pewne niebezpieczeństwo. W okresie trwania ulgi przedsiębiorca nie będzie bowiem zgłoszony do ubezpieczenia społecznego, co w praktyce oznacza m.in., że nie będzie mógł pójść na zwolnienie lekarskie.

REGON ma zniknąć

Po wejściu w życie Konstytucji Biznesu podstawowym identyfikatorem osób prowadzących działalność gospodarczą stanie się numer NIP. Nowe przepisy zakładają stopniowe odchodzenie od numeru REGON, nadawanego przez Główny Urząd Statystyczny.

Zawieszenie działalności na nowych zasadach

Zmianie ulegną również przepisy dotyczące zawieszenia prowadzenia działalności gospodarczej. Mikro i mali przedsiębiorcy będą mieli możliwość zawieszenia działalności gospodarczej na czas nieokreślony, nawet w przypadku zatrudnienia pracowników przebywających na urlopie macierzyńskim lub wychowawczym.

Odrębna ustawa dla przedsiębiorców zagranicznych

Dotychczas niespójne regulacje dotyczące zasad udziału przedsiębiorców zagranicznych i innych osób zagranicznych w obrocie gospodarczym w Polsce zostaną zastąpione jedną ustawą. Szczególnie warto zwrócić uwagę na doprecyzowanie zasad likwidacji oddziałów przedsiębiorców zagranicznych. Dotychczas były one niejasne i niektóre sądy rejestrowe odmawiały wykreślenia z KRS oddziałów przedsiębiorców zagranicznych z państw członkowskich UE, co do których nie przeprowadzono postępowania likwidacyjnego zgodnie z przepisami o likwidacji spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, a rozwiązano oddział w trybie uproszczonym (na podstawie samej uchwały przedsiębiorcy zagranicznego). Taka praktyka była niezgodna z unijną zasadą swobody przedsiębiorczości i w nowej ustawie wyraźnie wskazano, że do likwidacji oddziałów przedsiębiorców zagranicznych z państw członkowskich UE nie stosuje się przepisów o likwidacji spółki z ograniczoną odpowiedzialnością.

Przepisy ustaw składających się na pakiet Morawieckiego wejdą w życie30 kwietnia 2018 r.