1 października 2018 r. weszła w życie Ustawa z dnia 20 lipca 2018 r. „Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce”. Akt ten, nazywany też Konstytucją dla Nauki, nie tylko wprowadza szereg fundamentalnych zmian w systemie szkolnictwa wyższego, ale także wpływa na znacznie bliższe przedsiębiorcom regulacje w obszarze podatków.

Z punktu widzenia firm korzystających lub planujących skorzystać z podatkowych instrumentów wsparcia takich jak Ulga na działalność B+R czy Innovation Box, szczególnie istotna jest zmiana w definicjach badań naukowych i prac rozwojowych (porównanie definicji znajduje się w tabeli poniżej).

Modyfikacje, na które warto zwrócić uwagę to:

  • usunięcie badań stosowanych z zakresu badań naukowych;
  • zastąpienie badań przemysłowych badaniami aplikacyjnymi, które obejmują prace mające na celu zdobycie nowej wiedzy oraz umiejętności, nastawione na opracowywanie nowych produktów, procesów lub usług lub wprowadzanie do nich znaczących ulepszeń;
  • uproszczenie definicji prac rozwojowych oraz doprecyzowanie, że prace rozwojowe dotyczą także narzędzi informatycznych lub oprogramowania.

Wprowadzone zmiany są ważne dla przedsiębiorstw działających w branży IT, które dzięki zmienionej definicji prac rozwojowych, będą mogły łatwiej zidentyfikować prace B+R.

W przypadku Ulgi na działalność B+R, Konstytucja dla Nauki wpływa też na zmianę katalogu kosztów kwalifikowanych. Jak to możliwe? Jednym z kosztów stanowiący podstawę do dodatkowego odpisu od podstawy opodatkowania było i jest nabycie ekspertyzy, opinii, usług doradczych i usług równorzędnych oraz wyników badań od jednostek naukowych. Jednocześnie od 1 października 2018 r. za sprawą nowego prawa o szkolnictwie wyższym i nauce, zmienił się katalog podmiotów, od których przedsiębiorca może nabywać ww. usługi / wyniki badań i obecnie prezentuje się następująco:

  • uczelnie;
  • federacje podmiotów systemu szkolnictwa wyższego i nauki;
  • instytuty naukowe PAN;
  • instytuty badawcze;
  • międzynarodowe instytuty naukowe utworzone na podstawie odrębnych ustaw działające na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej;
  • Polska Akademia Umiejętności;
  • inne podmioty prowadzące głównie działalność naukową w sposób samodzielny i ciągły.

Tym samym, zmiany wprowadzone przez Ustawę z dnia 20 lipca 2018 r. „Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce”, chociaż nie wprost, wpływają na sytuację przedsiębiorstw, które korzystają z udogodnień dla innowatorów.

Poprzednie definicje:

Badania podstawowe - oryginalne prace badawcze, eksperymentalne lub teoretyczne podejmowane przede wszystkim w celu zdobywania nowej wiedzy o podstawach zjawisk i obserwowalnych faktów bez nastawienia na bezpośrednie zastosowanie komercyjne.

Badania stosowane - prace badawcze podejmowane w celu zdobycia nowej wiedzy, zorientowane przede wszystkim na zastosowanie w praktyce.

Badania przemysłowe - badania mające na celu zdobycie nowej wiedzy oraz umiejętności w celu opracowywania nowych produktów, procesów i usług lub wprowadzania znaczących ulepszeń do istniejących produktów, procesów i usług; badania te uwzględniają tworzenie elementów składowych systemów złożonych, budowę prototypów w środowisku laboratoryjnym lub w środowisku symulującym istniejące systemy, szczególnie do oceny przydatności danych rodzajów technologii, a także budowę niezbędnych w tych badaniach linii pilotażowych, w tym do uzyskania dowodów przypadku technologii generycznych.

Prace rozwojowe - oznacza to nabywanie, łączenie, kształtowanie i wykorzystywanie dostępnej aktualnie wiedzy i umiejętności z dziedziny nauki, technologii i działalności gospodarczej oraz innej wiedzy i umiejętności do planowania produkcji oraz tworzenia i projektowania nowych, zmienionych lub ulepszonych produktów, procesów i usług, z wyłączeniem prac obejmujących rutynowe i okresowe zmiany wprowadzane do produktów, linii produkcyjnych, procesów wytwórczych, istniejących usług oraz innych operacji w toku, nawet jeżeli takie zmiany mają charakter ulepszeń, w szczególności:a) opracowywanie prototypów i projektów pilotażowych oraz demonstracje, testowanie i walidację nowych lub ulepszonych produktów, procesów lub usług w otoczeniu stanowiącym model warunków rzeczywistego funkcjonowania, których głównym celem jest dalsze udoskonalenie techniczne produktów, procesów lub usług, których ostateczny kształt nie został określony,b) opracowywanie prototypów i projektów pilotażowych, które można wykorzystać do celów komercyjnych, w przypadku gdy prototyp lub projekt pilotażowy stanowi produkt końcowy gotowy do wykorzystania komercyjnego, a jego produkcja wyłącznie do celów demonstracyjnych i walidacyjnych jest zbyt kosztowna.

Aktualne definicje:

Badania podstawowe rozumiane jako prace empiryczne lub teoretyczne mające przede wszystkim na celu zdobywanie nowej wiedzy o podstawach zjawisk i obserwowalnych faktów bez nastawienia na bezpośrednie zastosowanie komercyjne

Badania aplikacyjne rozumiane jako prace mające na celu zdobycie nowej wiedzy oraz umiejętności, nastawione na opracowywanie nowych produktów, procesów lub usług lub wprowadzanie do nich znaczących ulepszeń.

Prace rozwojowe są działalnością obejmującą nabywanie, łączenie, kształtowanie i wykorzystywanie dostępnej aktualnie wiedzy i umiejętności, w tym w zakresie narzędzi informatycznych lub oprogramowania, do planowania produkcji oraz projektowania i tworzenia zmienionych, ulepszonych lub nowych produktów, procesów lub usług, z wyłączeniem działalności obejmującej rutynowe i okresowe zmiany wprowadzane do nich, nawet jeżeli takie zmiany mają charakter ulepszeń.