Ministerstwo Rozwoju i Technologii uruchomiło nabór zgłoszeń potencjalnych projektów w ramach tworzonej na poziomie europejskim inicjatywy IPCEI Health EU. Jest to kolejny obszar tematyczny obok  mikroelektroniki, technologii wodorowych, infrastruktury i usług  chmurowych następnej generacji oraz baterii, dla którego rozważane jest uruchomienie dedykowanego instrumentu wspierającego ważne projekty będące przedmiotem wspólnego europejskiego zainteresowania (IPCEI - Important Projects of Common European Interest).

Czym dokładnie jest IPCEI?

Mechanizm IPCEI nie jest powiązany z oddzielnym funduszem na poziomie UE. Jest to instrument, który umożliwia finansowanie projektów przez państwa członkowskie z ich budżetów, na dużo elastyczniejszych zasadach niż wsparcie innowacyjnych projektów w ramach schematów pomocy zgodnych z GBER.

Jakie projekty mogą być finansowane?

W ramach mechanizmu IPCEI mogą być finansowane 3 typy projektów, z czego przede wszystkim dwa pierwsze znajdują zastosowanie dla obszaru Health:

  1. Projekty w zakresie działalności badawczej, rozwojowej i innowacyjnej — muszą mieć wyraźnie innowacyjny charakter lub wnosić istotną wartość dodaną w tej dziedzinie w świetle najnowszych osiągnięć w danym sektorze,
  2. Projekty obejmujące pierwsze wykorzystanie przemysłowe, które powinny umożliwiać rozwijanie nowych produktów bądź usług o wysokiej zawartości badawczej i innowacyjnej lub wprowadzenie całkowicie innowacyjnych procesów produkcyjnych,
  3. Projekty dotyczące środowiska, energii lub transportu o dużym znaczeniu dla strategii Unii.

Dla każdego z ww. typów projekty złożone w ramach IPCEI powinny charakteryzować się:

  1. wysokim poziomem innowacyjności,
  2. dużą skalą, szerokim zakresem lub wiązać się z istotnym poziomem ryzyka technologicznego bądź finansowego,
  3. pozytywnym wpływem na środowisko, jednocześnie przyczyniając się do wzrostu konkurencyjności całego europejskiego przemysłu.

Przewidywana do zastosowania technologia powinna też wpisywać się w założenia nowej strategii przemysłowej Unii Europejskiej, a także w Europejski Zielony Ład oraz dawać podstawy do przemysłowego wdrożenia.

Projekty IPCEI mogą uzyskać pomoc w wysokości do 100% luki finansowej (funding gap) liczonej dla szerokiego zakresu kosztów kwalifikowanych – dzisiejsze reguły pomocy publicznej zakładają maksymalne poziomy wsparcia zależne od państwa / regionu.

Na jakim etapie jesteśmy?

Obecny etap ma służyć zbadaniu interesowania i zapotrzebowania na uruchomienie inicjatywy IPCEI wśród polskich podmiotów. Potencjalnie może ona wspierać  projekty w 4 głównych tematach:

  • modernizacja procesów produkcyjnych,
  • innowacyjne produkty w nowych obszarach terapeutycznych,
  • medycyna personalizowana i MedTech,
  • gotowość na kryzysy zdrowotne.

Jakie będą dalsze kroki?

Na podstawie zebranych do 14 stycznia 2022 r.  fiszek polskie instytucje podejmą decyzję czy jako kraj przystąpimy do inicjatywy IPCEI w obszarze zdrowia.  Następnym etapem będzie zgłaszanie pełnych koncepcji projektowych na poziomie krajowym, a dla zatwierdzonych z nich ubieganie się o notyfikację przez Komisję Europejską. Dla notyfikowanych projektów uruchamiane są następnie dedykowane konkursy na poziomie krajowym.

Analogiczne nabory na fiszki zostały już przeprowadzone w innych krajach Europejskich. Przykładowo ze Francji zakończył się on w maju 2021. Etap ten zakończyły też Irlandia, Węgry i Austria.

Reasumując, cała procedura, choć dość długotrwała i skomplikowana, daje możliwość potencjalnego sfinansowania projektów o dużej skali i strategicznym znaczeniu na korzystniejszych zasadach niż w przypadku środków dystrybuowanych wyłącznie na poziomie krajowym. Jest to niezwykle ważne w kontekście opóźniającego się harmonogramu uruchamiania KPO oraz wieloletnich ram finansowych 2021-2027.