Dostawa z montażem to połączenie dwóch świadczeń polegające na dostawie towarów, na których wykonywana jest usługa montażu w miejscu ich przeznaczenia.

Czy w praktyce biznesowej łatwo określić, czy realizowana transakcja to właśnie „dostawa z montażem”, a może – dostawa towarów (po prostu) lub usługa budowlana / montażu / instalacji (w tym potencjalnie – związana z nieruchomością)? Wariantów jest wiele, a w szczególności z polskiej perspektywy, poprawna klasyfikacja transakcji może mieć wpływ na to, jak transakcję opodatkowywać VAT i fakturować. Odmienne rozumienie transakcji przez jej uczestników to jednocześnie pole do rozbieżności w rozliczeniu, które fiskus bez trudu dostrzega.

(Dalsza część artykułu pod materiałem wideo)

Zobacz film: Nieodpłatna dostawa towarów (próbki i prezenty małej wartości)

Ten film polecamy wszystkim, którzy zastanawiają się, jak potraktować nieodpłatne przekazanie towarów małej wartości z punktu widzenia VAT, w tym prezentów i próbek.

W dostawie z montażem wiodącym elementem jest dostawa towaru, w cenę którego wliczona jest wartość montażu. Jest to zatem świadczenie złożone, którego celem jest dostarczenie zmontowanego, w pełni funkcjonującego, gotowego do wykorzystania towaru. Przy czym w takiej sytuacji montaż nie polega na prostych czynnościach umożliwiających funkcjonowanie montowanego towaru zgodnie z jego przeznaczeniem. Zatem, aby mówić o dostawie towarów z montażem, czynności montażowe powinny być wykonywane przez osoby ze specjalistyczną wiedzą i umiejętnościami.

Ocena, czy dana transakcja klasyfikuje się jako świadczenie polegające na dostawie towarów z montażem czy jako inne świadczenie może okazać się trudna/niejednoznaczna. W takich przypadkach rekomendowane jest wystąpienie o tzw. Wiążącą Informację Stawkową (więcej o WIS w artykule).

Miejsce opodatkowania

Dyrektywa VAT, a za nią polska ustawa o VAT, wskazują że miejscem opodatkowania dostawy z montażem jest kraj, w którym odbywa się montaż dostarczonych towarów. Jest to zatem uregulowanie szczególne względem transgranicznej dostawy towarów, opodatkowanych w miejscu wysyłki towaru na zasadzie WDT-WNT.

Czy dostawca musi być polskim podatnikiem VAT?

Ustawa o VAT przewiduje wyłączenie z opodatkowania transgranicznego przemieszczenia własnych towarów w celu dokonania dostawy z montażem. Zatem jeżeli dostawy z montażem dokonuje podmiot zagraniczny, który przemieszcza jedynie własne towary z innego kraju UE do Polski, nie ma on obowiązku wykazywania nietransakcyjnych WDT i WNT.

Ponadto, jeśli sprzedaż dokonywana jest na rzecz przedsiębiorstwa z siedzibą w Polsce lub posiadającego stałe miejsce prowadzenia działalności w Polsce, dostawa towarów z montażem może potencjalnie zostać rozliczona z wykorzystaniem mechanizmu odwrotnego obciążenia – czyli bez konieczności rejestracji sprzedawcy do VAT w Polsce.

Zastrzegamy jednak, że decyzja o rozliczeniu dostawy w montażem w ramach odwrotnego obciążenia, bez rejestracji dostawcy na VAT w Polsce, powinna być poprzedzona wnikliwą analizą wszystkich elementów i uwarunkowań transakcji.

Moment rozliczenia i fakturowanie

W przypadku dostaw z montażem zazwyczaj wystawianych jest kilka faktur. Sposób rozliczenia poszczególnej faktury może stanowić problem zarówno dla sprzedawcy jak i dla nabywcy (omówione szerzej w kolejnym punkcie).

Ponieważ w dostawie z montażem wiodącym elementem jest dostawa towaru, sposób opodatkowania powinien odpowiadać towarowemu charakterowi świadczenia. Innymi słowy, jeśli celem transakcji jest dostawa prawidłowo zmontowanego i funkcjonującego towaru, do którego prawo do rozporządzania przechodzi ze sprzedawcy na nabywcę na moment zakończenia świadczenia, do transakcji dla celów VAT dochodzi z dniem wydania/ przekazania nabywcy zamontowanego, pełnowartościowego towaru.

W konsekwencji, faktury wystawione przed dniem dostawy należy traktować oraz rozliczać do VAT co najwyżej jako faktury zaliczkowe (wykazanie w okresie otrzymania/dokonania zapłaty będącej zaliczką), natomiast fakturę wystawioną po przekazaniu towaru należy traktować jako fakturę końcową, dla której datą dostawy, a tym samym datą obowiązku podatkowego, będzie dzień faktycznego przekazania towaru nabywcy.

Odpowiednio do tych zasad należy więc stosować przeliczanie kwot wyrażonych w walutach innych niż PLN (skupiając się na dacie zaliczki/dostawy, ewentualnie faktury, jeśli wystawiono ją przed momentem generującym obowiązek podatkowy).

Split payment?

Do dostaw z montażem – w przeciwieństwie do usług budowlanych – co do zasady nie stosuje się obligatoryjnego mechanizmu podzielonej płatności, ale nie jest to zupełnie wykluczone m.in. w związku z chęcią zachowania należytej staranności przez stronę transakcji (więcej o MPP tutaj).

Kontrowersje przy rozliczaniu dostaw z montażem

Opisany powyżej sposób rozliczania świadczenia polegającego na dostawie z montażem często budzi wątpliwości u obu stron transakcji i może generować rozbieżności w okresach raportowania faktur.

W naszej dotychczasowej praktyce – zarówno z perspektywy rozliczeń podmiotów zagranicznych jak i polskich spółek (wykonawców/odbiorców prac) okresowo pojawiają się poniższe niejasne do rozliczenia sytuacje, generujące zamieszanie zarówno w relacji z kontrahentem, jak i w rozliczeniu podatkowym:

  1. W przypadku faktur z polskim VAT obowiązek podatkowy w zakresie faktur wystawionych przed dokonaniem dostawy – faktur, które jak wcześniej wspomniano traktujemy jako faktury zaliczkowe – powstaje w dacie otrzymania/dokonania zapłaty. Zdarzało się jednak, że sprzedawca, zgodnie z naszymi wskazówkami, rozliczał sprzedaż kasowo, natomiast nabywca rozliczał nabycie na zasadach ogólnych – czyli w okresie otrzymania faktury (np. miesiąc przed płatnością). O rozbieżności dowiadywaliśmy się na podstawie wszczętych czynności sprawdzających.
  2. Spotkaliśmy się również z podejściem, że jedna ze stron transakcji od początku uważała, że faktury wystawione przed faktyczną dostawą towarów dokumentują częściową dostawę i powinny być rozliczane zgodnie z datą dokonania częściowej dostawy. Podejście to zostało ostatecznie zaakceptowane przez sprzedawcę, gdyż wcześniejsze wykazanie sprzedaży nie narażało go na ryzyko podatkowe, niemniej mogło pogorszyć jego płynność finansową ze względu na ustalone terminy płatności (VAT był płacony zanim sprzedawca otrzymał zapłatę).
  3. W przypadku faktur wystawianych w ramach mechanizmu odwrotnego obciążenia również łatwo o rozbieżności w ustaleniu momentu powstania obowiązku podatkowego. Może okazać się, że sprzedawca wykazał fakturę zaliczkową w dacie jej wystawienia, natomiast nabywca w dacie zapłaty lub wcale. Jeszcze więcej zamieszania powstanie, gdy okaże się, że faktura jednak powinna zawierać polski VAT (np. dostawca błędnie założył, że odbiorca jest podmiotem z siedzibą lub FE w Polsce) – wsteczna rejestracja do VAT i skorygowanie wcześniejszych rozliczeń jest procesem wykonalnym, ale wymagającym pochylenia się nad metodyką działań.

Biorąc pod uwagę powyższe doświadczenia, szczególnie w przypadku skomplikowanych projektów o wysokiej wartości, racjonalnym rozwiązaniem jest porozumienie się sprzedawcy zarówno z doradcami podatkowymi jak również z kontrahentem co do charakteru i sposobu rozliczenia transakcji dostawy z montażem jeszcze przed rozpoczęciem fakturowania. Wypracowanie optymalnego rozwiązania należy dokonać mając na uwadze brzmienie przepisów w kontekście konkretnie zawieranego kontraktu, potrzeby lub/oraz ograniczenia systemowe stron transakcji oraz potencjalne ryzyka podatkowe z tym związane.

Zapoznaj się z pełną ofertą: Doradztwo VAT