9 grudnia 2022 r. w sprawie, w której reprezentowaliśmy jednego z naszych Klientów Wojewódzki Sąd Administracyjny w Opolu wydał przełomowy, korzystny dla spółek holdingowych wyrok dotyczący podatku u źródła w (sygn. akt I SA/Op 311/22). Aktualnie można się już zapoznać z pisemnym uzasadnieniem tego wyroku [klik].

Przedmiotem sporu było rozstrzygnięcie, czy spółka działająca jako płatnik podatku u źródła powinna była pobrać podatek według stawki 19%, czy też wypłacając dywidendę na rzecz spółki będącej podmiotem holdingowym, była uprawniona do niepobrania podatku (skorzystania ze zwolnienia z art. 22 ust. 4 ustawy o CIT).

W wyroku Sąd wyraził szereg istotnych poglądów dotyczących m.in. charakteru zmian legislacyjnych w regulacjach dotyczących WHT, obowiązków płatnika podatku u źródła, wykładni art. 22c i art. 22 ust. 4 ustawy o CIT oraz szerzej – możliwości stosowania koncepcji rzeczywistego właściciela (z ang. beneficial owner) w przypadku dywidend. Niewątpliwie wzbogacą one stanowisko judykatury w temacie podatku u źródła.

Oprócz tego WSA w Opolu odniósł się jednak również wprost do zagadnienia wpływu specyfiki funkcjonowania podmiotu holdingowego na możliwość przyznania mu statusu właściciela rzeczywistego, co w naszej ocenie stanowi niezwykle istotną kwestię zasługującą na szerszy komentarz.

Organ podatkowy swoje konkluzje o braku możliwości skorzystania ze zwolnienia dywidendowego w dużej mierze opierał na tezie, że w tej sprawie odbiorca dywidendy nie może być uznany za jej rzeczywistego właściciela. Powyższe wywodził w szczególności z holdingowego charakteru tego podmiotu i m.in. faktu, że nie prowadził on typowej działalności operacyjnej.

WSA w Opolu uznał jednak, że sam fakt, iż odbiorcą płatności jest podmiot holdingowy w żaden sposób nie przesądza, że nie może on być jej rzeczywistym właścicielem. W przypadku takich podmiotów przy ocenie statusu właściciela rzeczywistego należy brać pod uwagę charakter ich działalności. Co za tym idzie, nie można uzależniać przyznania statusu właściciela rzeczywistego od faktu prowadzenia typowej działalności operacyjnej (a w konsekwencji od posiadania substratu majątkowo-osobowego właściwego dla takiej działalności). Spółki holdingowe bowiem ze swojej definicji takiej działalności nie prowadzą, co jednak nie znaczy, że w ogóle nie prowadzą rzeczywistej działalności gospodarczej.

Sąd wskazał w tym zakresie w szczególności, że:

  • „(…) Skarżąca słusznie zarzuca, iż organ pominął w swych rozważaniach, twierdzenia Spółki Skarżącej, odnoszące się do holdingowego charakteru spółki Z.”,
  • „ (…) zasadnie Skarżąca wskazywała na orzecznictwo TSUE, że okoliczność, że działalność gospodarcza spółki dominującej niebędącej rezydentem polega na zarządzaniu aktywami jej spółek zależnych, lub że dochody spółki dominującej pochodzą wyłącznie z owego zarządzania, nie może samo w sobie oznaczać istnienia czysto sztucznej struktury pozbawionej wszelkich realiów gospodarczych. (por. wyrok TSUE z 20 grudnia 2017 r., C- 504/16 i C-613/16)”,
  • „(…) okoliczność, że podmiot, na rzecz którego wypłacono dywidendę zgodnie z posiadanymi przez niego prawami udziałowymi, pozostaje spółką zależną w rozumieniu przepisów kodeksu spółek handlowych, nie powoduje automatycznie, że podmiot taki nie może zostać uznany za podmiot rzeczywiście uprawniony do dywidendy, o ile prowadzi on rzeczywistą i samodzielną działalność gospodarczą”,
  • „nie jest też sporne, że Spółka Z. nie prowadziła też typowej działalności operacyjnej, jednak organy podatkowe nie wypowiedziały się w kwestii ponoszonej przez Skarżącą, a dotyczącej holdingowego charakteru spółki Z. Okoliczności te są istotne, a sama Skarżąca wskazywała na zdarzenia gospodarcze, które w ocenie Skarżącej miały charakter rzeczywisty, były uzasadnione gospodarczo, a wynikały z holdingowego charakteru spółki Z.”.

Na marginesie warto wskazać, że w komentowanym wyroku WSA w Opolu potwierdził również funkcjonujące już w judykaturze stanowisko, zgodnie z którym posiadanie tytułu własności udziałów spółki wypłacającej dywidendę przez podatnika jest równoznaczne z posiadaniem tytułu prawnego do otrzymania dywidendy.

Wyrok ma b. duże znaczenie dla spółek holdingowych na gruncie WHT, a ponieważ to tego typu spółek dotyczą głównie spory w tym podatku, także ogólnie dla orzecznictwa WHT. Wyznacza on również pewne standardy w zakresie oceny spółek holdingowych w WHT, które powinny się upowszechnić w całym orzecznictwie, a także praktyce organów podatkowych. Warto w analogicznych sprawach powoływać się na poglądy zawarte w wyroku, aby tym samym również zwiększać jego oddziaływanie na kształtowanie się właściwej praktyki orzeczniczej.

***

Źródło: wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Opolu z 9 grudnia 2022 r., sygn. akt I SA/Op 311/22, uzasadnienie wyroku dostępne w bazie CBOSa [klik]