22 października 2021 r. został opublikowany długo zapowiadany pakiet zmian ustawy o cudzoziemcach.

Projekt rządowy zawiera blisko 220 stron dokumentacji (projektu nowelizacji ustaw oraz uzasadnienia). Szczególną uwagę projektodawcy poświęcili tematom związanym z dostępem cudzoziemców do polskiego rynku pracy.

Przyjęte przepisy mają poprawić obowiązujące rozwiązania w szeroko rozumianych sprawach cudzoziemców. Pracodawców zatrudniających zagranicznych specjalistów czeka więc rewolucja.

Poniżej przedstawiamy zestawienie najważniejszych zmian:

  1. rezygnacja z konieczności przedstawienia dokumentów potwierdzających posiadanie miejsca zamieszkania w Polsce (m.in. umowy najmu, aktu notarialnego, potwierdzenia zameldowania);
  1. rezygnacja z wymogu przedstawienia źródła stabilnego i regularnego dochodu na rzecz wymogu otrzymywania przez cudzoziemca wynagrodzenia nie niższego niż minimalne wynagrodzenie za pracę, niezależnie od wymiaru czasu pracy i rodzaju stosunku prawnego, stanowiącego podstawę wykonywania pracy przez cudzoziemca;
  1. wprowadzenie podstawy prawnej umożliwiającej dokonywanie pouczeń cudzoziemców o ich prawach i obowiązkach oraz trybie postępowania w postaci elektronicznej m.in. poprzez przesyłanie pouczenia na adres mailowy wskazany we wniosku, bądź zamieszczenie informacji na stronie internetowej.

Aktualnie, pouczenie dla cudzoziemca o zasadach i trybie postępowania oraz o przysługujących mu prawach i ciążących na nim obowiązkach odbywa się w momencie złożenia wniosku bądź poprzez przekazanie materiałów w formie papierowej;

  1. wprowadzenie przepisów, zgodnie z którymi wymiana informacji pomiędzy wojewodą lub Szefem Urzędu do Spraw Cudzoziemców a właściwymi służbami i organami, może odbywać się za pomocą środków komunikacji elektronicznej.

Pozwoli to na usprawnienie procesu wymiany informacji. Aktualnie, wojewoda występuję pisemnie do odpowiednich służb. Jednocześnie, jeżeli organ nie przekaże informacji w 30-dniowym terminie (60-dniowym w szczególnie uzasadnionych przypadkach) uznaje się, że wymóg uzyskania informacji został spełniony;

  1. skrócenie terminu na wydanie wizy w celu odbycia studiów, prowadzenia badań naukowych, stażu, wolontariatu do 30 dni od złożenia wniosku oraz skrócenie terminu do 7 dniu na uzupełnienie brakujących dokumentów. Jest to termin krótszy niż dotychczasowy wynoszący 14 dni;
  1. skrócenie terminu wydania wizy krajowej z obecnych 60 dni do maksymalnie 30 dni. Aktualnie, termin wydania wizy krajowej wynosi 15 dni od złożenia wniosku. Natomiast w uzasadnionych przypadkach termin ten może być przedłużony do 60 dniu;
  1. wprowadzenie szybkiej ścieżki wizowej dla wybranych grup cudzoziemców (przy czym wybór tych grup następowałby w oparciu o zapotrzebowanie rynku pracy określane w rozporządzeniu ministra właściwego do spraw zagranicznych);
  1. wprowadzenie szczególnych 60-dniowych terminów załatwienia sprawy udzielenia zezwolenia na pobyt czasowy w I instancji oraz wprowadzenie 90-dniowych terminów na rozpatrzenie sprawy dla organu odwoławczego w sprawach udzielenia zezwolenia na pobyt czasowy;
  1. ze względu na przedłużenie ważności okresu wykonywania pracy na podstawie oświadczenia o powierzeniu następuje zmiana celu wydania wizy „05a” – gdy wiza jest wydawana w celu wykonywania pracy na podstawie wpisanego do ewidencji oświadczenia o powierzeniu wykonywania pracy cudzoziemcowi bez wskazania okresów powierzenia pracy;
  1. wprowadzenie priorytetowej ścieżki rozpatrzenia wniosków o wydanie zezwolenia na pobyt czasowy dla cudzoziemców zamierzających wykonywać prace w podmiotach strategicznych dla polskiej gospodarki. Minister właściwy do spraw gospodarki określi wykaz przedsiębiorstw prowadzących działalność o znaczeniu strategicznym;
  1. możliwość zmiany nazwy stanowiska, przy jednoczesnym zachowaniu zakresu obowiązków lub zwiększenia wymiaru czasu pracy przy proporcjonalnym zwiększeniu wynagrodzenia, nie wymaga zmiany lub wydania nowego zezwoleniu na pobyt czasowy i pracę;
  1. możliwość zmiany zezwolenia na pobyt czasowy, w przypadku zmiany podmiotu powierzającego wykonywanie pracy lub w warunkach zwolnienia z obowiązku posiadania zezwolenia na pracę.

Obecnie w przypadku zmiany pracodawcy wymagane jest uzyskanie nowego zezwolenia na pobyt czasowy. Jednocześnie, znowelizowany przepis umożliwi zmianę decyzji w przypadku, gdy w okresie jej ważności uzyskało się tytuł do wykonywania pracy bez zezwolenia (np. w sytuacji uzyskania dyplomu polskiej uczelni). Natomiast, zmianie nie będzie podlegać okres ważności zezwolenia na pobyt czasowy i pracę.

Opłata skarbowa za zmianę zezwolenia na pobyt czasowy i pracę wyniesie 220 zł, tj. połowę wysokości opłaty skarbowej przewidzianej za udzielenie zezwolenia na pobyt czasowy i pracę. Aktualnie za zmianę zezwolenia na pobyt czasowy i pracę nie była pobierana oplata skarbowa (w przypadku zmiany warunków pracy lub podjęcia pracy u innego pracodawcy);

  1. wprowadzenie formularza wniosku o zmianę zezwolenia na pobyt czasowy przez ministra właściwego do spraw wewnętrznych i pracy oraz wprowadzenie 60-dniowego terminu na wydanie zmienionej decyzji. Dodatkowo, złożenie wniosku o zmianę zezwolenia na pobyt czasowy będzie równoznaczne z obowiązkiem poinformowania o utracie pracy.

Dotychczas przepisy nie określały terminu na dokonanie zmiany treści decyzji pobytowych, jak również zmiany decyzji można było dokonać poprzez złożenie prośby;

  1. odniesienie wynagrodzenia jako wymogu udzielenia zezwolenia na pobyt czasowy, w celu wykonywania pracy w zawodzie wymagającym wysokich kwalifikacji, do przeciętnego wynagrodzenia w roku poprzedzającym złożenie wniosku o udzielenie tego zezwolenia, a nie w roku poprzedzającym zawarcie umowy dotyczącej wykonywania pracy;
  1. przedłużenie terminu na wydanie zezwolenia na pobyt stały do 6 miesięcy, dłuższego dwukrotnie od obecnego terminu.

Aktualnie ustawa o cudzoziemcach określa, iż postępowanie powinno zakończyć się nie później niż w ciągu 3 miesięcy od dnia jego wszczęcia. Co do zasady, zezwolenia na pobyt starały się oraz zezwolenia na pobyt rezydenta długoterminowego UE były wydawane w określonym ustawą 3-miesięcznym terminie.

Ustawodawca wprowadził również bardzo istotne zmiany w ustawie o promocji zatrudnienia m.in.:

  1. zmianę okresu wykonywania pracy na podstawie oświadczenia o powierzeniu pracy do 24 miesięcy z obecnych 6 miesięcy;
  1. możliwość zmiany nazwy stanowiska przy zachowaniu zakresu obowiązków lub zwiększenie wymiaru czasu pracy przy proporcjonalnym zwiększeniu wynagrodzenia bez konieczności uzyskania nowego zezwolenia na pracę;
  1. wprowadzenie rozwiązań pozwalających na wprowadzenie pierwszeństwa w rozpatrywaniu spraw o wydanie zezwolenia na pracę dla pracodawców mających strategiczne znaczenie dla polskiej gospodarki. Minister właściwy do spraw gospodarki, w drodze rozporządzenia określi listę przedsiębiorców, prowadzących działalność o działaniu strategicznym.

Ponadto projekt ustawy przewiduje szczególną regulację o charakterze czasowym, przewidującą uproszczony tryb udzielania zezwolenia na pobyt czasowy i pracę m.in. poprzez:

  1. wydanie zezwoleń na pobyt czasowy i pracę do postępowań wszczętych przed dniem 1 stycznia 2021 r., które w dniu wejścia w życie projektowanej ustawy nie zostały zakończone wydaniem decyzji. W tym przypadku zezwolenia na pobyt czasowy i pracę będą wydawane na okres 2 lat, licząc od dnia wydania decyzji.

Zezwolenia na pobyt czasowy i pracę wydane w trybie szczególnym, nie będą określać warunków wykonywania pracy oraz podmiotu powierzającego wykonywanie pracy. W związku z tym cudzoziemiec uzyska jednorazową swobodę, aby określić samodzielnie pracodawcę. W tym celu wymagane będzie przedstawienie oświadczenia podmiotu powierzającego wykonywanie pracy w 60-dniowym terminie, od dnia doręczenia decyzji;

  1. Wprowadzenie podstawy prawnej umożliwiającej przeprowadzenie kontroli sposobu korzystania przez cudzoziemców z zezwoleń na pobyt czasowy i pracę udzielonych w tym szczególnym trybie;
  1. Odstąpienie od obowiązku osobistego stawiennictwa w przypadku wniosków złożonych przed dniem ogłoszenia stanu zagrożenia epidemicznego (tj.14 marca 2020 r.). Przepis ten będzie obowiązywał w przypadku, gdy wojewoda nie wysłał wezwania do osobistego stawiennictwa do dnia wejścia w życie znowelizowanej ustawy. W przypadku wydania pierwszej karty pobytu odciski będą pobierane przy jej odbiorze.

Naszym zdaniem część zmian zasługuje na aprobatę, w szczególności możliwość zmiany zezwolenia na pobyt czasowy i pracę w przypadku zmiany pracodawcy, wydłużenia okresu wykonywania pracy na podstawie oświadczenia o powierzeniu wykonywania pracy do 24 miesięcy. Jednocześnie, musimy mieć nadzieję, że rozporządzenia wykonawcze zostaną wydane i pracodawcy będą mogli faktycznie skorzystać z proponowanych ułatwień.

Czytaj więcej:

>> Human Advisory Services