Dyrektor KIS uznał, że gmina, która odstąpiła od dochodzenia należności czynszowych ze względu na epidemię COVID-19, jest zobowiązana do zapłaty VAT należnego[1].

Gmina wystąpiła z wnioskiem o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania w przypadku zrezygnowania z pobierania należności z tytułu najmu i dzierżawy oraz możliwości zastosowania ulgi na złe długi. We wniosku wskazano, że JST wybrane czynności wykonuje na podstawie zawieranych umów cywilnoprawnych i traktuje je jako prowadzenie działalności gospodarczej podlegające opodatkowaniu VAT. Zgodnie z przepisami tarczy antykryzysowej, na podstawie zarządzenia prezydenta miasta, jednostka będzie odstępować od dochodzenia należności na wniosek kontrahenta, którego sytuacja finansowa pogorszyła się wskutek COVID-19. Dodatkowo JST wskazała, że nie ulegnie zmianie wysokość ustalonego między stronami czynszu z tytułu najmu i dzierżawy. Czynsz będzie ustalony w takiej samej wysokości, jak przed okresem epidemii z tym wyjątkiem, że gmina nie będzie domagać się od najemców zapłaty umówionego czynszu. Oprócz czynszu będą pobierane inne opłaty np. podatek od nieruchomości, opłata za media, opłata za wywóz śmieci itp.

W zaprezentowanym stanowisku własnym gmina przyjęła, że ma prawo świadczyć usługi bezpłatnie i nie wystawiając w związku z tym faktur dla kontrahentów, których płynność finansowa uległa pogorszeniu z powodu pandemii. Jednostka uważa także, że może świadczyć usługi odpłatnie wystawiając faktury VAT dla podmiotów, których płynność finansowa uległa pogorszeniu i ma prawo również w takim wypadku zastosować art. 89a ust. 1 ustawy o VAT i skorygować podstawę opodatkowania oraz podatek należny w przypadku wierzytelności, których nieściągalność została uprawdopodobniona.

Ze stanowiskiem gminy nie zgodził się jednak fiskus. DKIS wskazał, że samo odstąpienie od dochodzenia należności, nie oznacza, że świadczenie staje się nieodpłatne. Odpłatność z tytułu najmu/dzierżawy nieruchomości w postaci czynszu nadal istnieje - umowa najmu/dzierżawy w tym zakresie nie ulega zmianie, a jednostka samorządu terytorialnego jedynie rezygnuje z dochodzenia płatności. Zatem nadal ma miejsce odpłatne świadczenie usług podlegające opodatkowaniu podatkiem VAT, które powinno być udokumentowane fakturą VAT. Odnosząc się do tzw. ulgi na złe długi organ wskazał, iż zgodnie z przepisami ustawy o VAT jednostka będzie miała możliwość skorygowania podstawy opodatkowania oraz podatku należnego w zakresie wskazanym we wniosku jedynie gdy dotyczyć będzie kontrahenta będącego czynnym zarejestrowanym podatnikiem podatku od towarów i usług. W sytuacji dotyczącej przedsiębiorcy niepodlegającego opodatkowaniu VAT gmina nie ma możliwości skorzystania z powyższej ulgi.

Powyższa interpretacja jest niewątpliwie warta do odnotowania przez samorządowców, szczególnie w czasie epidemii COVID-19. Wiele samorządów w tym okresie odstępuje od pobierania należności od swoich kontrahentów będących w trudnej sytuacji finansowej – a później sami są zobowiązani płacić z „własnej kieszeni” podatek należny. W innej sytuacji – gdy mają prawo do skorzystania z tzw. ulgi na złe długi, najpierw muszą i tak zapłacić VAT należny, a  dopiero po 90 dniach mogą go odzyskać. W naszej ocenie, najlepszym rozwiązaniem dla jednostek samorządu terytorialnego byłoby modyfikowanie podpisanych umów na czas epidemii i ustalenie w nich symbolicznych kwot, niż całkowite odstąpienie od ich pobierania.

[1] Interpretacja indywidualna DKIS z dnia 1 września 2020 r., sygn. 0111-KDIB3-1.4012.336.2020.4.MP