30 września 2020 r. Dyrektor Departamentu Kluczowych Podmiotów Ministerstwa Finansów – Artur Gostomski – poinformował Państwową Agencję Prasową, że Ministerstwo powróciło do pomysłu stworzenia Krajowego Wyspecjalizowanego Urzędu Skarbowego (dalej: KWUS).

Przypominamy, że głośno o temacie stworzenia KWUS było już w 2015 r., kiedy to Ministerstwo planowało reorganizację struktury administracji skarbowej i stworzenie „superurzędu” z dniem 1 stycznia 2016 r. Ostatecznie jednak pomysł ten nie został zrealizowany. Po 5 latach temat powrócił do agendy prac Ministerstwa Finansów (dalej: MF).

Kto trafi pod skrzydła KWUS?

Z informacji podanych przez przedstawicieli MF wynika, że KWUS ma obsługiwać ponad 2 800 podatników. KWUS będzie właściwy dla podmiotów, których przychody w roku podatkowym przekraczają 50 mln EUR. Dodatkowo byłby on właściwym urzędem skarbowym dla banków państwowych oraz banków prowadzonych w formie spółki akcyjnej, zakładów ubezpieczeń, podatkowych grup kapitałowych wraz ze spółkami wchodzącymi w skład takich grup oraz spółek, których akcje są notowane na giełdzie.

Patrząc na powyższy katalog można stwierdzić, że KWUS będzie organem właściwym dla instytucji zaufania publicznego oraz dużych podatników. Plany w zakresie utworzenia KWUS łączą się naszym zdaniem z projektowanymi przepisami nakładającym od 2021 r. obowiązek przygotowania oraz opublikowania sprawozdania z realizacji strategii podatkowej (więcej na temat tego planowego obowiązku można przeczytać w jednym z wpisów na naszym blogu). Tak się bowiem składa, że obowiązkiem opracowania oraz opublikowania sprawozdania z realizacji strategii podatkowej ma zostać objęta praktycznie ta sama grupa podatników, dla których właściwym urzędem skarbowym od 2021 r. ma się stać KWUS. Nie jest to zatem przypadek, a nałożenie obowiązku przygotowania i opublikowania sprawozdania z realizacji strategii podatkowej sprawi, że rozliczenia podatkowe będą bardziej transparentne dla urzędu skarbowego. Na ich podstawie oraz w oparciu o comiesięczne informacje uzyskiwane od podatników wiedza na temat działań tych podmiotów w ramach KWUS będzie dużo większa.

Plany utworzenia KWUS, należy ocenić pozytywnie. Najwięksi podatnicy zdecydowanie potrzebują do obsługi swoich rozliczeń podatkowych wyspecjalizowanej kadry urzędniczej. Dostrzegamy w praktyce, że często skala prowadzonej działalności i podejmowane przez takie podmioty działania spotykają się z nierozumieniem urzędników. Jest to spowodowanie brakiem wystarczającego doświadczenia, co z kolei przekłada się na brak właściwej oceny rozliczeń podatkowych związanych ze specyfiką prowadzonej przez takie podmioty działalności gospodarczej. Łatwiej będzie z tego punktu widzenia zgromadzić w ramach KWUS wyspecjalizowaną kadrę posiadającą doświadczenie branżowe ułatwiające dialog z podatnikami i jednolite podejście do zagadnień podatkowych występujących w ramach określonej branży.

W naszej opinii, podstawą dobrych relacji na linii podatnik-urzędnik skarbowy jest właśnie zrozumienie przez urzędników specyfiki biznesu prowadzonego przez podatnika i zachodzących u niego procesów, które podlegają rozliczeniom podatkowym.

Podkreślamy jednak, że na razie plan powrotu do pomysłu stworzenia KWUS został jedynie zapowiedziany w prasie i jest on wciąż poddawany wewnętrznym konsultacjom w Ministerstwie Finansów. Pełniejsza ocena tych rozwiązań będzie możliwa dopiero, gdy pojawi się projekt konkretnych regulacji, który z uwagi na jego znaczenie powinien zostać poddany konsultacjom społecznym.

Pierwszy Mazowiecki Urząd Skarbowy jako fundament KWUS

Ministerstwo zakłada, że KWUS zostanie zbudowany na bazie Pierwszego Mazowieckiego Urzędu Skarbowego (dalej: I MUS), co w naszej ocenie jest bardzo dobrym rozwiązaniem. I MUS jest wyspecjalizowanym urzędem skarbowym, dzięki czemu od lat jest on dedykowany do obsługi i kontroli rozliczeń wielu dużych podatników. To zaś przekłada się na to, że na co dzień dokonuje rozstrzygnięć w odniesieniu do skomplikowanych i wielomilionowych zagadnień podatkowych. Co więcej, nasze doświadczenie jako pełnomocników wielu podmiotów gospodarczych pozwala stwierdzić, że otwartość urzędników I MUS na poznanie specyfiki określonych, często bardzo skomplikowanych procesów gospodarczych, zasługuje na aprobatę.

Stworzenie KWUS zupełnie od podstaw, tj. w drodze rekrutacji oraz przeniesienia do niego urzędników zatrudnionych w innych urzędach skarbowych, z całą pewnością spowodowałoby, że cele jakie przyświecają utworzeniu KWUS byłby realizowane z opóźnieniem.

Dobre w teorii, ale czy możliwe do zrealizowania w praktyce?

Oczywiście stworzenie dobrze funkcjonującego „superurzędu” to bez wątpienia bardzo duże wyzwanie, które postawił przed sobą MF. Pomysł ten może bowiem rozbić się chociażby o problemy natury organizacyjno-finansowej. Nie da się stworzyć dobrze działającego urzędu i to jeszcze dedykowanego do obsługi największych podatników bez zapewnienia wystarczająco dużego zaplecza urzędników i dedykowaniu dla nich stosownych środków na rozwój. W obecnej sytuacji, tj. zapowiadanych redukcji etatów w administracji rządowej oraz zamrożenia płac w sferze budżetowej może być to jednak trudne zadanie.

W przypadku braku odpowiedniego zaadresowania tych kwestii od samego początku realizacja założeń stojących za utworzeniem KWUS może nie być możliwa.