Sposób prawidłowego opodatkowania zysków ze spółek prawa luksemburskiego, mających formę Société en Commandite Spéciale (SCSp) – co w dosłownym tłumaczeniu oznacza „spółka komandytowa specjalna” – budzi wątpliwości podatników od dłuższego czasu. Wątpliwości te dotyczą już tak podstawowej kwestii, jaką jest moment rozpoznania przychodu. Problem jest o tyle istotny, że wiele międzynarodowych grup kapitałowych operujących również w Polsce wciąż ma lub miało w strukturach tego typu podmioty, a sporne kwoty podatku mogą sięgać wielu milionów PLN. 

W ocenie organów podatkowych SCSp w swojej formie najbardziej odpowiada polskiej spółce komandytowej i w całości poprzez analogię do niej należy rozpatrywać skutki podatkowe dla wspólników. W efekcie przychody i koszty generowane przez SCSp – jako spółki transparentnej podatkowo – powinny być alokowane do wspólników i to oni są zobowiązani do opodatkowania jej dochodów niezależnie od tego czy faktycznie wypłacono im jakiekolwiek kwoty i niezależnie od charakteru udziału w tej spółce (pasywnego czy aktywnego).

Z tym podejściem często nie zgadzają się podatnicy, którzy znajdują oparcie w wyrokach wojewódzkich sądów administracyjnych. Między innymi w wyrokach z 11 października 2017 r. oraz 17 listopada 2017 r. WSA w Warszawie wskazał, że to, kiedy wspólnik nabywa roszczenie o wypłatę zysku w SCSp jest istotne dla momentu podatkowego. Zdaniem WSA w przypadku polskiej spółki kapitałowej – wspólnika „pasywnego” (tj. pozbawionego prawa prowadzenia spraw spółki, odpowiedzialnego tylko do wysokości swojego wkładu oraz uprawnionego do zysku tylko w razie podjęcia stosownej uchwały) przychód z tytułu posiadanego udziału stanowi przychód z działalności gospodarczej wspólnika (zgodnie z art. 5 ust. 3 ustawy o CIT). Tym samym taki wspólnik dopiero z dniem faktycznego otrzymania dywidendy czy inaczej nazwanego zysku powinien zidentyfikować po swojej stronie ten przychód oraz – po dodaniu go do innych dochodów – wpłacić stosowną zaliczkę za miesiąc, w którym otrzymał dywidendę. Swoje stanowisko WSA poparł treścią uchwały NSA.

Na gruncie wskazanych sporów w ostatnich dniach zostały wydane dwa kolejne wyroki – tym razem przez NSA. Jednak wydaje się, że ich ustne uzasadnienia (brak dotąd uzasadnień pisemnych) przedstawiają niestety dwa sprzeczne ze sobą stanowiska.

W wyroku z dnia 19 sierpnia 2020 r. NSA wydaje się w pełni podzielać stanowisko WSA. W ocenie sądu nie jest istotne w jakich aspektach SCSp jest lub nie jest podobne do polskiej spółki komandytowej. Istota polega na ocenie, jak w świetle polskiego prawa podatkowego potraktować fakt, że polski podatnik będzie wspólnikiem spółki nieposiadającej osobowości prawnej (SCSp), zaś przychód z tej spółki, zakwalifikowany jako przychód z działalności gospodarczej, będzie tylko ewentualny, tzn. pojawić się może tylko w razie podjęcia stosownej uchwały. Przede wszystkim okoliczność, że spółka nie będzie miała prawa do żądania wypłaty zysku, jeśli nie zostanie podjęta stosowna uchwała zdaniem NSA przesądza, że zysk ten powinien być rozpoznany w momencie otrzymania dywidendy.

Z kolei w dniu 25 sierpnia 2020 r. NSA uchylił inny wyrok WSA o analogicznej treści. WSA bowiem miał nie uwzględnić charakteru zmian ustawowych, które miały miejsce w 2014 r., a także wyciągnąć błędne wnioski z uzasadnienia wspomnianej uchwały NSA. W konsekwencji, NSA w tym wyroku zgodził się z tym, co wskazywały organy podatkowe – przychody i koszty powinny być od razu alokowane do wspólnika w momencie ich uzyskiwania, niezależnie od tego, jak wspólnicy ukształtowali model związany z ustalaniem zysku rocznego i jego faktyczną wypłatą na rzecz wspólników.

Jak widać, spór nawet na poziomie wyroków NSA wydaje się być ciągle żywy. Trzeba też zauważyć, że spore zamieszanie i tak skomplikowanej sytuacji wprowadzają częste zmiany przepisów. Oba wyroki NSA koncentrują się na art. 5 ust. 3 ustawy o CIT, który obowiązywał wyłącznie w latach 2014 – 2017. Podatnicy, którzy posiadają SCSp w swoich strukturach powinni bacznie przyglądać się interpretacjom i wyrokom w tym zakresie, bowiem rozpoznanie przychodów z SCSp z odpowiednią datą może mieć istotny wpływ na ich pozycję podatkową.