Kryzys gospodarczy związany z epidemią COVID-19 uderzył w istotnym stopniu również w jednostki samorządu terytorialnego. Rozwiązania przyjęte w dotychczasowych wersjach Tarczy Antykryzysowej w znacznej mierze koncentrują się na pomocy przedsiębiorcom, jednak w gąszczu przepisów znajdują się także regulacje zmieniające funkcjonowanie samorządu terytorialnego oraz ustanawiające instrumenty pomocowe możliwe do zastosowania na poziomie gminy. Poniżej przedstawiamy najważniejsze z nich.

Zmiany w podatku od nieruchomości

  • Rada gminy może wprowadzić, za część roku 2020, zwolnienie z podatku od nieruchomości w stosunku do gruntów, budynków i budowli związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej. Kryterium wprowadzenie takiego zwolnienia jest objęcie nim przedsiębiorców, których płynność finansowa uległa pogorszeniu w związku z ponoszeniem negatywnych konsekwencji ekonomicznych z powodu COVID-19.
  • W przypadku niewprowadzenia powyższego zwolnienia, gmina może zdecydować się na przedłużenie terminów płatności rat podatku od nieruchomości płatnych w okresie kwiecień-czerwiec 2020 r., nie dłużej jednak niż do dnia 30 września 2020 r.

Oba rozwiązania mogą wprowadzone na podstawie uchwały rady gminy.

Umarzanie zobowiązań cywilnoprawnych

  • Rada gminy może podjąć uchwałę o odstąpieniu od dochodzenia należności o charakterze cywilnoprawnym. Podobnie jak w przypadku zwolnienia z PON, odstąpienie może być zastosowane tylko do podmiotów, których płynność finansowa uległa pogorszeniu w związku z panującą epidemią. Ustawa przewiduje, że tego typu odstąpienie będzie udzielane na wniosek zainteresowanych podmiotów.
  • Organ stanowiący jednostki może zdecydować się również na odroczenie pobór tego typu należności. Wówczas powinien on określić w uchwale zasady ich rozłożenia na raty bądź umarzania.

Przesunięcie terminu na dokonanie procedury absolutoryjnej

  • Opóźnieniu ulegnie procedura absolutoryjna. Tarcza antykryzysowa przewiduje bowiem, że Minister Finansów może wydać rozporządzenie określające inne terminy wypełniania obowiązków w zakresie ewidencji oraz sporządzenia, zatwierdzenia, udostępnienia i przekazania do właściwego rejestru, jednostki lub organu sprawozdań lub informacji, o których mowa w m.in. w ustawie o finansach publicznych.
  • Powyższa dyspozycja została już zrealizowana, zgodnie z § 4 pkt 2 rozporządzenia z dnia 31 marca 2020 r.[1] o 60 dni zostaną przesunięte obowiązki związane z procedurą absolutoryjną.
  • Przyjęte rozwiązania powodują także odłożenie w czasie rozpatrzenia raportu o stanie JST z uwagi na powiązanie tych czynności z sesjami absolutoryjnymi.

Złagodzenie limitów zadłużenia

  • Złagodzenie limitów zadłużenia poprzez wyłączenie wydatków związanych z walką z COVID-19.Oznacza to, że wydatki bieżące w 2020 r. będą mogły być wyższe od dochodów bieżących o wydatki poniesione w ramach walki z epidemią w części, w jakiej zostały sfinansowane ze środków własnych JST.
  • Zwiększenie możliwości zaciągania oraz spłaty zobowiązań przez samorządy. Przy ustaleniu na lata 2020-2025 relacji ograniczającej wysokość spłaty długu, wydatki bieżące budżetu JST będą podlegały pomniejszeniu o wydatki bieżące na obsługę długu.

Zamówienia niezbędne do walki z COVID-19 wyłączone z przepisów PZP

  • Możliwość udzielenia zamówień na usługi lub dostawy potrzebne do walki z COVID-19 z wyłączeniem przepisów Prawa zamówień publicznych, o ile zachodzi wysokie prawdopodobieństwo szybkiego i niekontrolowanego rozprzestrzeniania się choroby lub jeżeli wymaga tego ochrona zdrowia publicznego.
  • Tarcza Antykryzysowa nie zawiera jednak wskazań, jak należy badać czy zachodzi wysokie prawdopodobieństwo szybkiego i niekontrolowanego rozprzestrzeniania się choroby, ani jak ocenić czy zastosowania wyłączenia wymaga ochrona zdrowia publicznego. W związku z tym, decyzja o zastosowaniu niniejszego wyłączenia powinna być każdorazowo poprzedzona dokonaniem przez zamawiającego analizy konkretnego stanu faktycznego.

Stawka 0% VAT dla darowizn sprzętu komputerowego

  • Objęcie stawką VAT w wysokości 0% nieodpłatnych dostaw sprzętu komputerowego w postaci komputerów przenośnych (tj. laptopy i tablety), dokonywanych na rzecz:
    • placówek oświatowych;
    • organizacji humanitarnych, charytatywnych lub edukacyjnych oraz
    • operatora Ogólnopolskiej Sieci Edukacyjnej.
  • Obniżona stawka VAT będzie miała zastosowanie pod warunkiem zawarcia pisemnej umowy darowizny.

***

Aktualnie rząd pracuje nad kolejną odsłoną tarczy antykryzysowej, która w największym stopniu ma być adresowana do gmin oraz powiatów. Z doniesień medialnych wynika bowiem, że tym razem zmiany będą dotyczyć m.in. wsparcia budżetów samorządów.

[1] Dz.U. poz. 570.