WSA w Warszawie orzekł, że nieodpłatne świadczenie funkcji inwestora zastępczego przez miasto nie wpisuje się w jego działalność gospodarczą. Tym samym, spełniona została przesłanka dla wyłączenia z opodatkowania VAT[1].

 Jedna z jednostek organizacyjnych miasta w ramach powierzonych jej zadań, zajmuje się obsługą kluczowych procesów inwestycyjnych. Przeważnie dotyczą one budowy lub modernizacji centrów kultury, w tym teatrów, muzeów i obiektów zabytkowych, placówek oświatowych, ośrodków pomocy społecznej i ochrony zdrowia. Rola jednostki – co do zasady – sprowadza się do pełnienia funkcji inwestora zastępczego w imieniu i na rzecz miasta. W związku z realizacją zadania inwestycyjnego, jedna z instytucji kultury zwróciła się z prośbą o nieodpłatny nadzór inwestorski nad jej przebiegiem. Takie właśnie świadczenie wzbudziło wątpliwości po stronie miasta, które wystąpiło o jego wyjaśnienie przez organ podatkowy. We wniosku o wydanie interpretacji, JST zapytała, czy będzie ono objęte przepisami ustawy o VAT.

Organ podatkowy przyjął, iż nieodpłatne pełnienie funkcji inwestora zastępczego przez miasto za pośrednictwem jego jednostki organizacyjnej podlega opodatkowaniu VAT. Uzasadniając podkreślił, że w opisanej sytuacji, JST nie działa jako organ władzy publicznej, a wykonując tego rodzaju świadczenie na rzecz instytucji kultury – jest odrębnym podatnikiem – niewątpliwie działa jako podatnik VAT. Dalej, analizując możliwości wyłączenia z opodatkowania VAT nieodpłatnych czynności, zauważył, że realizacja funkcji inwestora zastępczego nie wpisuje się w zakres zadań należących do właściwości miasta. Tym samym, jako nieodpłatne świadczenia związane z działalnością inną niż gospodarcza, podlega opodatkowaniu VAT. Rację organowi przyznał WSA w Warszawie, który oddalił skargę jednostki. Podobnie jak DKIS, sąd nie dopatrzył się jakiegokolwiek interesu w działaniu miasta. Jak podkreślił, JST realizuje w ramach swoich kompetencji cele naukowe czy oświatowe, ale w tym przypadku związek z nieodpłatnie świadczoną przez miasto usługą z taką działalnością jest luźny. Zwrócił uwagę, że fakt częściowego finansowania przez jednostkę danej inwestycji, również nie wpłynie na zmianę charakteru świadczenia.

Przedstawiony spór porusza dość problematyczną kwestię związaną z zakresem działalności gospodarczej samorządów. Jak zwrócił uwagę WSA, samo wskazanie, że jednostka organizacyjna wykonuje zadania z zakresu ustawy o samorządzie gminnym, nie jest wystarczające dla stwierdzenia, że mamy do czynienia z działalnością gospodarczą. Istotny jest bowiem ścisły związek danego świadczenia z interesem JST. Brak takiej zależności w przypadku nieodpłatnego działania wpływa na jego opodatkowanie, które przekłada się także na kwestię odliczenia VAT i kalkulację proporcji sprzedaży.

[1]Wyrok WSA w Warszawie z dnia 2 października 2019 r., sygn. III SA/Wa 128/19.