Jutro wchodzą w życie przepisy modyfikujące reguły solidarnej odpowiedzialności inwestora w procesie budowlanym.

Sygnalizowane przez nas uprzednio zmiany w zakresie solidarnej odpowiedzialności inwestora i generalnego wykonawcy za zapłatę wynagrodzenia należnego podwykonawcom wchodzą jutro w życie.

Do najistotniejszych zmian zaliczyć należy uszczegółowienie i uproszczenie procedury zgłaszania inwestorowi podwykonawców realizujących prace budowlane. Dotychczas obowiązująca regulacja budziła liczne kontrowersje w praktyce, z uwagi na brak przejrzystych zasad zgłaszania podwykonawców i ich akceptacji.

Wprowadzone zmiany uzależnią powstanie odpowiedzialności solidarnej inwestora za zapłatę wynagrodzenia należnego podwykonawcom od zgłoszenia mu konkretnego podwykonawcy, ograniczając jednocześnie zgłoszenie do przedstawienia inwestorowi szczegółowego przedmiotu robót budowlanych, które zostaną powierzone podwykonawcy. Zrezygnowano tym samym z wymogu udostępnienia inwestorowi umowy z podwykonawcą, o ile ze zgłoszenia wynikać będzie konkretny zakres robót podwykonawcy. Dla swej skuteczności zgłoszenie to powinno zostać dokonane w formie pisemnej pod rygorem nieważności i doręczone inwestorowi przed rozpoczęciem robót przez podwykonawcę. Zgłoszenie takie nie będzie jednak wymagane, jeżeli inwestor i wykonawca określą w umowie, zawartej w formie pisemnej pod rygorem nieważności, szczegółowy zakres robót budowlanych wykonywanych za pomocą oznaczonego podwykonawcy. W takim przypadku solidarna odpowiedzialność inwestora za wynagrodzenie takiego podwykonawcy powstanie już z chwilą zawarcia umowy głównej.

Zmiany przewidują jednocześnie, że odpowiedzialność inwestora za zapłatę podwykonawcy wynagrodzenia ograniczać powinna się do wysokości wynagrodzenia należnego wykonawcy za dane roboty, określone czy to umową z wykonawcą czy też zgłoszeniem skierowanym wobec inwestora. Określenie tych robót powinno nastąpić w sposób na tyle szczegółowy, by możliwe było oszacowanie wysokości wynagrodzenia należnego wykonawcy za te roboty. Wynagrodzenie to, stanowić będzie bowiem limit odpowiedzialności inwestora.

Znowelizowane przepisy wyłączyły ponadto możliwość zgłoszenia przez inwestora zastrzeżeń względem danego podwykonawcy pozostawiając mu jedynie możliwość zgłoszenia sprzeciwu.  Brak sprzeciwu w ustawowym terminie będzie oznaczał przyjęcie na siebie przez inwestora odpowiedzialności solidarnej wraz z wykonawcą względem podwykonawcy. Zgodnie z obecną regulacją solidarną odpowiedzialność inwestora wyłączy tylko sprzeciw mający formę pisemną pod rygorem nieważności, zgłoszony zarówno wykonawcy jak i podwykonawcy w ciągu trzydziestu dni od zgłoszenia podwykonawcy. Rozwiązanie to pozwoli na uniknięcie sytuacji, w której podwykonawca pozostaje nieświadomy sprzeciwu zgłoszonego przez inwestora.

Powyższe regulacje znajdą zastosowanie także w odniesieniu do relacji inwestora, wykonawcy i podwykonawcy z dalszymi podwykonawcami.

Zaproponowane rozwiązania precyzujące reguły współpracy pomiędzy uczestnikami procesu budowlanego i powstania solidarnej odpowiedzialności inwestora powinny przynieść korzyść wszystkim uczestnikom procesu budowlanego.  Może się jednak okazać, że pomimo przyjętego kierunku nowelizacji sądy pozostaną wierne dotychczasowemu liberalnemu podejściu i wypracowanej na gruncie orzecznictwa instytucji zgody dorozumianej.