Zawarcie porozumienia z najemcą, które skutkuje rozwiązaniem umowy najmu oraz na podstawie którego, najemca zobowiązuje się do zapłaty kwot określonych w porozumieniu należy traktować jak usługę wyrażenia zgody na wcześniejsze rozwiązanie umowy najmu, która podlega opodatkowaniu VAT. Takie wnioski płyną z wyroku NSA z dnia 7 marca 2018 r. (sygn. I FSK 794/16).

W rozpatrywanej sprawie wynajmujący zgodnie z zapisami umowy najmu miał możliwość w określonych przypadkach rozwiązania umowy przed terminem i uzyskania kar umownych. Natomiast najemca miał możliwość wypowiedzenia umowy przed terminem jedynie w przypadku zmiany stanu prawnego. Wynajmujący nie skorzystał z procedury zawartej w umowie najmu, natomiast zgodził się na rozwiązanie umowy za zgodnym porozumieniem stron, a najemca zobowiązał się do zapłaty kwot określonych w porozumieniu.

Zachowanie najemcy zgodne z porozumieniem nie powoduje dla wynajmującego szkody czy uszczerbku, z którym wiązałaby się konieczność wypłaty odszkodowania / kary umownej. Skoro wynajmujący godzi się na wcześniejsze rozwiązanie umowy, nie można twierdzić że otrzymana kwota od najemcy jest odszkodowaniem (niepodlegającym opodatkowaniu VAT) za utratę korzyści z czynszu.

NSA podtrzymał wcześniejsze stanowisko WSA i organów podatkowych uznając, że nazwanie karą umowną w porozumieniu kwoty otrzymanej od najemcy nie może decydować o konsekwencjach podatkowych tego zdarzenia.

Decydujący jest tutaj rzeczywisty charakter świadczenia, dlatego też, kwota otrzymana na podstawie porozumienia pomimo nazwania jej karą umowną, jest zapłatą za zgodę kontrahenta na prawo do wcześniejszego rozwiązania umowy i objęta jest opodatkowaniem VAT na podstawie art. 8 ustawy o VAT.

Powyższy wyrok wpisuje się w kształtującą się obecnie linię orzeczniczą.