Organy podatkowe mogą odmówić podatnikowi prawa do odliczenia VAT w przypadku, gdy skorzystanie z tego prawa wiązałoby się z przestępstwem lub nadużyciem VAT. To na fiskusie ciąży jednak obowiązek udowodnienia istnienia nadużycia, ustalenia jego charakteru i wskazania, w jaki sposób doszło do uszczuplenia budżetu państwa. Tak wynika z ustnego uzasadnienia wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z 18 grudnia 2017 r. sygn. akt I FSK 352/16.

Sprawa, którą rozpatrywał NSA dotyczyła jednego z największych dystrybutorów elektroniki w Polsce. Organy podatkowe twierdziły, że udokumentowany przez spółkę fakturami VAT zakup i sprzedaż licencji na programy do nauki języków obcych nie miał miejsca. W związku z tym, odmówił prawa do odliczenia podatku naliczonego z faktury zakupowej, zaś w przypadku faktur sprzedażowych określił Spółce zobowiązanie podatkowe na podstawie art. 108 ustawy o VAT. WSA w Warszawie zaakceptował powyższe ustalenia, wobec czego sprawa trafiła do NSA.

Naczelny Sąd Administracyjny uchylił wskazane orzeczenie. Stwierdził, że organy podatkowe nie zbadały, czy dokonanie wskazanych transakcji miało uzasadnienie ekonomiczne. Zdaniem NSA, zawarcie kolejnych umów licencyjnych było rozsądne pod kątem biznesowym, wobec czego faktury dokumentowały rzeczywiste transakcje.

NSA w uzasadnieniu ustnym odniósł się również do kwestii uznania przez organy podatkowe, że w sprawie doszło do nadużycia prawa. Sąd zwrócił uwagę, że organy podatkowe nie ustaliły jednak, o jakie nadużycie prawa chodziło (czy chodzi o oszustwo w zakresie VAT, czy też inne przestępstwo związane przykładowo ze zmową przetargową). NSA zaznaczył, że w przypadku, gdyby organy stwierdziły, że w sprawie doszło do nadużycia w zakresie VAT, powinny ustalić, jaki charakter miało to nadużycie i w jaki sposób doszło do uszczuplenia budżetu państwa.

Wskazany wyrok może mieć duże znaczenie dla wszystkich przedsiębiorców, wobec których prowadzone są postępowania dotyczące VAT. Jak wynika bowiem z tego orzeczenia, samo podejrzenie udziału w abstrakcyjnym nadużyciu podatkowym nie jest wystarczającą przesłanką do odmowy prawa do odliczenia VAT.

Interesuje Cię ten temat? Skontaktuj się z autorem artykułu.