Analiza rynkowości (porównawcza / benchmarkingowa) rozliczeń z tytułu finansowania wewnątrzgrupowego jest zagadnieniem, które zyskuje coraz większą rangę zarówno wśród podatników, jak i wśród kontrolujących. W poniższym wpisie staramy się przybliżyć Państwu najważniejsze etapy przeprowadzenia analizy w przypadku tego rodzaju rozliczeń, a także nasze praktyczne podejście do tego zagadnienia.

Na naszym blogu wiele razy wspominaliśmy o istotności zagadnienia, jakim jest przygotowanie analizy porównawczej potwierdzającej rynkowy charakter warunków transakcji przeprowadzanych pomiędzy podmiotami powiązanymi – przykładowo tutaj. Kwestia ta jest o tyle ważna, iż dla wielu spółek przeprowadzenie takiej analizy w kontekście otrzymywanych / udzielanych pożyczek wewnątrzgrupowych stało się koniecznością wraz z wprowadzeniem nowych obowiązków dokumentacyjnych od 1 stycznia 2017 roku.

Organy Skarbowe wykazują zwiększone zainteresowanie tematyką cen transferowych, w tym sygnalizują duże zainteresowanie rozliczeniami związanymi z pożyczkami, wskazując w pierwszej linii jako czynniki ryzyka w kontrolach:

  • koszty z tytułu odsetek znacznie odbiegających od stawek rynkowych, oraz
  • nadmierne zadłużenie w stosunku do rodzaju prowadzonej działalności.

Tym samym, w przypadku przeprowadzanej u podatnika kontroli (która jest obecnie bardziej prawdopodobna) można spodziewać się weryfikacji rozliczeń finansowych.

Warty podkreślenia jest fakt, iż przeprowadzenie analiz tego typu rozliczeń wymaga odpowiedniej wiedzy oraz doświadczenia w zakresie rynków finansowych, a także posiadania odpowiednich narzędzi i bazy danych. O problemach wynikających z braku zrozumienia istoty transakcji pożyczkowych pisaliśmy niejednokrotnie (tutaj i tutaj). Organy kontrolne jednak nieustannie podnoszą swój poziom wiedzy oraz doświadczenie w tym zakresie. Tym samym, aby analizy dotyczące transakcji finansowych realnie ograniczały ryzyko podczas kontroli, muszą zostać przygotowane w sposób skrupulatny wykorzystując najlepsze możliwe dane. Poniżej prezentujemy najistotniejsze zagadnienia związane z przeprowadzaniem analiz rynkowości pożyczek.

Istnienie porównań wewnętrznych

Zgodnie z rekomendacją Wytycznych OECD [1] (ust. 3.4) po przeprowadzeniu wstępnej analizy porównywalności – zapoznanie się z całokształtem otoczenia podatnika, czy też zrozumienie badanych transakcji w oparciu o analizę funkcjonalną - dobrą praktyką jest zbadanie wewnętrznych transakcji porównywalnych. W tym przypadku, warto jest zastanowić się czy podatnik nie otrzymuje pożyczek od innych podmiotów (zarówno niepowiązanych jak i powiązanych), a także czy przypadkiem sam nie udziela tego rodzaju finansowania. Bazując na wyrokach sądów oraz naszym doświadczeniu wiemy, iż organy często dokonują porównania wewnętrznego pożyczek korporacyjnych do kredytów bankowych – zarówno porównując oprocentowanie pożyczek do oprocentowania kredytów bankowych udzielonych analizowanemu podatnikowi. Porównania tego rodzaju nie powinny być przeprowadzone ze względu na nieporównywalność takich transakcji – istotne różnice w poziomie ryzyka i aktywów angażowanych w tych transakcjach.

Brak porównywalnych transakcji

Podstawowym problemem na jaki może natrafić podatnik próbując ustalić rynkowy poziom wynagrodzenia w pożyczkach wewnątrzgrupowych jest brak możliwości znalezienia rynkowych danych dot. transakcji pomiędzy podmiotami niepowiązanymi (podmiotami, które nie są bankami). Taki stan rzeczy nie dziwi, jako że transakcje tego rodzaju objęte są najczęściej tajemnicą handlową i firmy niechętnie dzielą takimi informacjami.

Wytyczne OECD (ust. 3.38) wskazują, że w przypadku trudności w znalezieniu potencjalnych danych porównawczych rozwiązaniem może być rozszerzenie kryteriów analizy (rozwiązanie pragmatyczne). W świetle powyższego dopuszczalne jest poszerzenie badania o wykorzystanie informacji dotyczących innego rodzaju instrumentów dłużnych.

Wykorzystywanie baz danych

W celu wyszukania potencjalnych danych porównawczych możliwe do wykorzystania są specjalistyczne bazy danych finansowych agregujące informacje zarówno z Polski, jak i z Europy, czy reszty świata. Możliwości wykorzystania komercyjnych baz danych jest również potwierdzana w ostatnio opisywanym projekcie MFW, OECD, ONZ oraz Banku Światowego – Platform for Collaboration on Tax.

Ważnym jest, iż zgodnie z koncepcją przedstawiona w ust. 3.33 Wytycznych OECD należy pamiętać o tym, aby jakość prezentowanych danych była ważniejsza od ilości tych danych. Również dla celów uwiarygodnienia danych zawartych w bazach, proponowane jest ich udoskonalanie przy wykorzystaniu innych dostępnych informacji publicznych.

Podczas wykorzystywania baz danych należy zwrócić szczególną uwagę na wybór kryteriów selekcji, które mają istotny wpływ na wynik analizy i powinny odzwierciedlać cechy ekonomiczne badanej transakcji (ust. 3.46 Wytyczne OECD). W celu zachowania należytej przejrzystości procedury selekcji należy ujawnić zakres zastosowanych kryteriów wraz z wyjaśnieniem powodów ich zastosowania, a tym samym wykluczenia niektórych danych porównawczych.

Istotne kryteria, które należy wziąć pod uwagę podczas przeprowadzania analizy i ich stosowanie zostaną opisane w kolejnej części wpisu.

[1] Transfer Pricing Guidelines for Multinational Enterprises and Tax Administrations, OECD, 18 August 2010

Interesuje Cię ten temat? Skontaktuj się z autorem artykułu.