Według raportu NIK* – co trzecia kontrola organów skarbowych kończy się wszczęciem postępowania karnego skarbowego. W zależności od sprawy, mogą pojawić się zarzuty polegające na:

  • prowadzeniu nierzetelnych bądź wadliwych ksiąg,
  • wystawieniu nierzetelnych bądź wadliwych faktur lub rachunków.

Z naszego raportu „Członkowie zarządu na celowniku organów skarbowych” (który ukaże się w najbliższych dniach) wynika, że najpopularniejszymi zarzutami z w/w grupy jest prowadzenie nierzetelnych ksiąg i wystawienie nierzetelnych faktur/rachunków. Zarzut wadliwości ma marginalne znaczenie dla organów skarbowych. Jaki jest tego powód?

Księga wadliwa nie zawsze nierzetelna

Rzetelne faktury i księgi to te, które potwierdzają rzeczywiste zdarzenia gospodarcze. Ważne jest też, czy w oparciu o te dokumenty można ustalić prawidłową podstawę opodatkowania. Czym innym natomiast jest wadliwość, która sprowadza się jedynie do naruszenia przepisów o sposobie prowadzenia ksiąg, czy wystawiania faktur.

W praktyce organy bardzo pochopnie stawiają zarzuty nierzetelności, tam gdzie księgi lub faktury były rzetelne, ale wadliwe.

W przypadku zarzutu nierzetelności ksiąg, co do zasady mamy do czynienia z przestępstwem skarbowym. Wadliwość ksiąg to jedynie wykroczenie skarbowe. Nierzetelne i wadliwe faktury to również przestępstwo skarbowe (w przypadku mniejszej wagi – wykroczenie skarbowe), z tym zastrzeżeniem, że przy nierzetelnych fakturach grzywna jest wyższa. Powyższe tłumaczy, dlaczego organy skarbowe wolą zarzucać nierzetelność, niż wadliwość. Jednak są jeszcze inne powody.

Księga nierzetelna – zielone światło do szacowania

Otóż, zgodnie z Ordynacją podatkową, księgi prowadzone rzetelnie i w sposób niewadliwy stanowią dowód tego, co wynika z zawartych w nich zapisów. Organ nie uznaje za dowód ksiąg, które są prowadzone nierzetelnie lub w sposób wadliwy, chyba że wady nie mają istotnego znaczenia dla sprawy (takie księgi nadal mogą być dowodem). Natomiast, jeśli organy wykażą, że księgi są nierzetelne – mogą skorzystać z instytucji szacowania podstawy opodatkowania.

To wszystko sprawia, że organy „wolą” nierzetelność od wadliwości zarówno jako zarzut w postępowaniu karnym skarbowym, jak i w protokołach kontroli.

Źródło: Informacja o wynikach kontroli NIK, Nadzór organów podatkowych i organów kontroli skarbowej nad prawidłowością rozliczeń z budżetem państwa podmiotów z udziałem kapitału zagranicznego, 17.04.2015 r.

Interesuje Cię ten temat? Skontaktuj się z autorem artykułu.