Nowe zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych, dodatkowe uprawnienia dla sądów administracyjnych - te i inne zmiany wynikające z nowelizacji Prawa o postępowaniu przed sądami administracyjnymi wejdą w życie jeszcze w tym roku.

Ma być prościej i szybciej

Obecnie, jeśli sąd administracyjny stwierdza podstawy do umorzenia postępowania, zwraca sprawę organom podatkowym celem jej umorzenia. Działanie takie prowadzi do nieuzasadnionego przedłużania postępowania. Zgodnie z uchwalonymi zmianami PPSA, sąd będzie mógł umorzyć postępowanie od razu w wyroku.

Dodatkowo, jeśli sąd uwzględni skargę w niektórych przypadkach będzie mógł uchylając decyzję lub postanowienie albo stwierdzając ich nieważność, także zobowiązać organ do wydania decyzji lub postanowienia w określonym przez siebie terminie wskazując sposób załatwienia sprawy lub jej rozstrzygnięcie.

Jeśli w tym terminie organ nie załatwi sprawy, strona będzie mogła wnieść skargę do sądu z żądaniem, by ten orzekł, że dane prawo istnieje lub na stronie nie ciąży dany obowiązek. Dodatkowo, stronie przysługiwać będzie rekompensata pieniężna w wysokości 1,000 – 10,000 zł, a opieszały organ będzie mógł być ukarany grzywną.

Podobne uprawnienia sądu przewidziano w postępowaniu ze skargi na bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania.

Sprawniej także przed NSA

Zgodnie z przepisami, skargę kasacyjną składa się za pośrednictwem WSA, który wydał skarżony wyrok. Następnie, skarga kasacyjna jest przekazywana przez WSA wraz z aktami sprawy do NSA. Zgodnie z uchwaloną nowelizacją, celem przyspieszenia postępowania WSA będzie mógł uwzględnić złożoną przez stronę skargę kasacyjną bez przekazywania jej do wyższej instancji. Doszłoby zatem do samokontroli WSA.

Przykładowo, rozwiązanie takie mogłoby być stosowane w przypadku, gdy po wydaniu przez sąd pierwszej instancji wyroku w tym samym przedmiocie ukaże się uchwała NSA rozstrzygająca odmiennie daną kwestię.

Po uwzględnieniu skargi kasacyjnej przez WSA i zmianie wyroku, stronom przysługiwać będzie skarga kasacyjna na nowe orzeczenie.

Jeśli sprawa ostatecznie trafi do NSA, ten będzie mógł ją rozstrzygnąć merytorycznie, niezależnie od ewentualnych naruszeń proceduralnych (pod warunkiem jednak, że sprawa będzie dostatecznie wyjaśniona).

Przyspieszeniu postępowania kasacyjnego ma służyć również możliwość zrzeczenia się przez skarżącego prawa do rozprawy przed NSA. W takim przypadku, o ile strona przeciwna nie zgłosi sprzeciwu, sprawa zostanie rozpatrzona bez udziału stron.

Należy jednak pamiętać, że rozprawa jest ostatnim momentem, by przekonać sędziów o zasadności swojego stanowiska – stąd trudno obecnie przewidzieć, czy faktycznie instytucja ta będzie na tyle chętnie wykorzystywana przez skarżących, by istotnie przyczynić się do usprawnienia działalności NSA.

Skargi na interpretacje indywidualne

Obecnie skargi na interpretacje w zasadzie nie różnią się od tych składanych na inne akty administracyjne. Sąd nie jest związany powołanymi w skardze zarzutami, wnioskami i podstawą prawną. Oznacza to, że może uchylić skarżoną interpretację lub decyzję także wtedy, gdy uzna, że doszło do naruszenia innych przepisów lub reguł prawa, niż wskazane przez przedsiębiorcę.

Po nowelizacji sąd będzie związany zarzutami i podstawą prawną wskazaną przez podatnika w skardze i rozstrzygnie sprawę opierając się wyłącznie na przepisach i zarzutach wskazanych w tej skardze.

W ramach kontroli formalnej skargi sąd również sprawdzi, czy załączono do niej dokument potwierdzający, że podatnik wezwał uprzednio organ podatkowy do usunięcia naruszenia prawa. Brak takiego załącznika będzie traktowany na równi z brakiem np. pełnomocnictwa (tj. sąd wezwie podatnika do uzupełnienia braku, a w przypadku niezłożenia właściwego dokumentu w wyznaczonym czasie – odrzuci skargę). Wskazana regulacja pozwoli sędziom szybko i sprawnie ocenić, czy doszło do wyczerpania wszystkich prawem przewidzianych form porozumienia z organem, zanim oddano spór pod rozwagę sądu.

Na jakim etapie są zmiany

Termin wejścia zmian w życie to trzy miesiące od dnia ogłoszenia ustawy nowelizującej. Ustawa została podpisana przez Prezydenta w dniu 28 kwietnia 2015 r., ale nie została jeszcze ogłoszona w Dzienniku Ustaw. Jeżeli ukaże się w maju, zacznie obowiązywać już w sierpniu tego roku.

Interesuje Cię ten temat ? Skontaktuj się z autorem artykułu.