WSA w Łodzi orzekł[1], że udostępnienie przez miasto rowerów publicznych, również w sytuacji gdy pierwsze 20 minut jest bezpłatne, należy traktować z perspektywy podatku od towarów i usług jako usługę najmu, która jest objęta podstawową stawką opodatkowania.

Miasto realizowało projekt polegający na stworzeniu sieci wypożyczalni rowerów publicznych na terenie własnym oraz innych miast i gmin, które przystąpiły do inwestycji. W ramach programu budowa wypożyczalni miała odbywać się w podziale na trzy etapy:

  • Etap I – dostawa i montaż parkingów rowerowych;
  • Etap II – dostawa stacji rowerowych wraz z rowerami oraz uruchomienie systemu wypożyczalni;
  • Etap III – zarządzanie i eksploatacja systemu.

Zgodnie z regulaminem korzystania z wypożyczalni klient musi najpierw utworzyć konto, przy którego założeniu pobierana jest opłata inicjalna w wysokości 20 zł brutto. Następnie z konta potrącane są opłaty zgodnie z cennikiem. Wynagrodzenie jest ustalane w zależności od czasu trwania usługi, przy czym za pierwsze 20 minut wypożyczenia roweru opłata nie jest pobierana.

W związku zaistniałym stanem faktycznym miasto złożyło wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej, w celu uzyskania odpowiedzi na pytania:

  • Czy udostępnienie rowerów publicznych należy potraktować dla celów VAT jako usługę wynajmu opodatkowaną podstawową stawką podatku?
  • Kiedy powstaje po stronie miasta, obowiązek podatkowy w zakresie VAT z tytułu wykonania ww. usług na rzecz korzystających?
  • Czy miasto ma prawo do odliczenia pełnych kwot VAT z faktur wystawianych przez wykonawcę za realizację etapu II i III?

W przedstawionym wniosku o wydanie interpretacji miasto stanęło na stanowisku, że:

  • świadczenia na rzecz korzystających należy traktować jako usługę wynajmu opodatkowaną podstawową stawką podatku;
  • obowiązek podatkowy z tytułu wypożyczenia rowerów powstaje z momentem przekroczenia bezpłatnego limitu i naliczenia opłaty;
  • miasto ma prawo do pełnego odliczenia VAT naliczonego z faktur otrzymanych od wykonawcy za realizację etapu II oraz etapu III inwestycji.

Organ interpretacyjny uznał, że stanowisko miasta w zakresie pytania 1 i 3 jest nieprawidłowe, natomiast zgodził się ze stanowiskiem w zakresie pytania 2.

W ocenie organu podatkowego użyczenie roweru na czas poniżej 20 minut tj. bez pobierania opłaty nie podlega opodatkowaniu VAT, ponieważ stanowi realizację świadczeń nieodpłatnie w ramach władztwa publicznego na cele niezwiązane z działalnością gospodarczą.

Natomiast odnosząc się do drugiego pytania, organ uznał, ze obowiązek podatkowy powstaje z chwilą potrącenia z konta klienta odpowiedniej kwoty za wykorzystanie roweru powyżej 20 minut. Z kolei w sytuacji kiedy rower zostaje udostępniony na okres poniżej 20 min – tj. bezpłatnie, obowiązek podatkowy nie powstanie wcale.

W zakresie pytania trzeciego, organ podatkowy stwierdził, że wydatki na inwestycje ponoszone przez miasto w ramach etapu II i III mają związek zarówno z działalnością opodatkowaną (wypożyczenie rowerów powyżej 20 minut) oraz działalnością nieopodatkowaną (wypożyczenie roweru do 20 minut). Stąd też miasto nie będąc w stanie bezpośrednio przypisać ww. wydatków wyłącznie i w całości do działalności gospodarczej, celem odliczenia podatku ma/będzie miało obowiązek stosowania proporcji, zgodnie z art. 86 ust 2a ustawy o podatku od towarów i usług (tzw. prewspółczynnika)[2].

Spór trafił do WSA w Łodzi, w którym sąd rozstrzygnął na korzyść gminy uchylając zaskarżoną interpretację. Skład orzekający w ustnym uzasadnieniu wyroku stwierdził, że czynność użyczenia roweru ma charakter działalności jednorodnej. Zatem nie można argumentować – jak to uczynił organ podatkowy – że jedna część służy działalności opodatkowanej, a druga część działalności niepodlegającej opodatkowaniu. W ocenie sądu wypożyczenie roweru dokonywane jest w ramach jednej umowy cywilnoprawnej, dlatego też całość usługi jest świadczona w ramach działalności gospodarczej. Za nieuprawniony należy uznać pogląd, w myśl którego inaczej należy traktować użyczenie roweru poniżej limitu 20 min. (tj. bez pobierania opłaty) oraz korzystanie z wypożyczalni powyżej 20 minut (za pobraniem opłaty).

Wskazane orzeczenie WSA może okazać się korzystne do samorządów, które realizują podobne inwestycje na swoim terytorium i są zainteresowane odliczeniem w pełnej wysokości podatku naliczonego wynikającego z faktur kosztowych wystawionych przez wykonawców inwestycji.

[1] Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi z dnia 10 stycznia 2020 r., sygn. I SA/Łd 482/19

[2] Ustawa z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t.j. DZ. U. z 2020 r. poz. 106)