Podatek ryczałtowy od dochodów spółek (tzw. estoński CIT) został wprowadzony do polskiej ustawy o CIT od dnia 1 stycznia 2021 r. i był inspirowany modelem rozliczania podatku od osób prawnych w Estonii. Stanowi on dobrowolny i alternatywy reżim opodatkowania podatkiem dochodowym od osób prawnych, w ramach którego wyłącza się bieżące opodatkowanie zysków spółek, aż do momentu ich wypłaty. Oznacza to, że podatnik nie płaci podatku CIT, jeżeli wypracowane zyski zostają w firmie i są reinwestowane lub przeznaczone na podwyższenie kapitałów własnych. Podatnicy, którzy wybiorą opodatkowanie estońskim CIT nie mają obowiązku odprowadzania bieżących zaliczek na podatek dochodowy od osób prawnych oraz prowadzenia osobnej rachunkowości na potrzeby podatkowe. Wszelkie rozliczenia i dokumentacja transakcji dokonywane są w oparciu o przepisy ustawy o rachunkowości. Ryczałt od dochodów spółek płacony jest dopiero w momencie wypłaty zysku. Opodatkowaniem estońskim CIT mogą podlegać spółki z.o.o., spółki akcyjne, proste spółki akcyjne, spółki komandytowe oraz komandytowo-akcyjne, których udziałowcami, akcjonariuszami lub wspólnikami są wyłącznie osoby fizyczne. Spółka nie może posiadać udziałów (akcji) w kapitale innej spółki, tytułów uczestnictwa w funduszu inwestycyjnym lub w instytucji wspólnego inwestowania, ogółu praw i obowiązków w spółce niebędącej osobą prawną. Ponadto warunkami skorzystania z Estońskiego CIT jest osiąganie mniej niż 50% przychodów ze źródeł pasywnych takich jak m.in. wierzytelności, odsetki, opłaty z tytułu udzielonych poręczeń i gwarancji oraz zatrudnianie co najmniej 3 osób w przeliczeniu na pełne etaty.

Czy „Estończycy” muszą przygotowywać dokumentację TP?

Wprowadzenie estońskiego CIT jako alternatywnego modelu rozliczeń podatku dochodowego od osób prawnych, wyłączającego w pewnym zakresie zasady ogólne CIT, spowodowało powstanie wśród podatników wątpliwości czy przy wyborze tej formy opodatkowania wciąż podlegają oni przepisom o cenach transferowych. W interpretacji indywidualnej z dnia 1 lipca 2022 r. o sygn. 0111-KDIB2-1.4010.99.2022. 1.PB Dyrektor KIS wskazał, iż w przepisach ustawy CIT nie istnieją żadne przesłanki wskazujące na wyłączenie obowiązków w zakresie cen transferowych dla podatników, którzy wybrali opodatkowanie estońskim CIT. Zatem jeżeli podatnik dokonał wyboru takiej formy opodatkowania, to nadal jest obowiązany do stosowania tych przepisów. Taka opinia organów została następnie potwierdzona przez Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu w wyroku z dnia 11 stycznia 2023 r. o sygn. I SA/Po 697/22, w którym Sąd wskazał, iż przepisy o estońskim CIT wykazują się wprawdzie pewną odrębnością, natomiast nie można na tej podstawie wnioskować, że ich stosowanie wyłącza zasady ogólne dotyczące sporządzania dokumentacji cen transferowych.

Zysk bilansowy - co z krajowym zwolnieniem?

Zgodnie z art. 11n ustawy o CIT obowiązek sporządzania dokumentacji cen transferowych nie ma zastosowania do transakcji kontrolowanych zawieranych wyłącznie przez podmioty powiązane mające miejsce zamieszkania, siedzibę lub zarząd na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej w roku podatkowym, w którym każdy z tych podmiotów powiązanych spełnia łącznie następujące warunki:

  • nie korzysta ze zwolnienia podmiotowego, o którym mowa w art. 6,
  • nie korzysta ze zwolnienia przedmiotowego w związku działalnością w SSE lub na podstawie decyzji o wsparciu, o których mowa w art. 17 ust. 1 pkt 34 i 34a,
  • nie poniósł straty podatkowej.

Tymczasem jedną z implikacji wyboru opodatkowania ryczałtem od dochodów spółek jest wyłączenie obowiązku prowadzenia ksiąg podatkowych oraz określania wyniku finansowego (gdyż podstawę do określenia zryczałtowanego podatku stanowi wartość zysku netto spółki ustalonego na podstawie przepisów ustawy o rachunkowości oraz wypłaconego na rzecz udziałowców, akcjonariuszy lub wspólników).

W tym miejscu rodzi się pytanie czy podatnicy, którzy wybrali estoński CIT mogą korzystać z tzw. zwolnienia krajowego?

Biorąc pod uwagę cel art. 11n należy domniemywać, że mamy do czynienia jedynie z pewną luką prawną i podatnicy estońskiego CIT niewykazujący straty bilansowej co do zasady powinni móc skorzystać z tego zwolnienia. Istnieje jednak ryzyko uznania przez organy skarbowe, iż literalne brzmienie przepisów nie wskazuje na taką możliwość, a tym samym podatnicy ryczałtu od dochodów spółek mogą być zobowiązani do sporządzenia dokumentacji cen transferowych nawet w przypadku spełnienia pozostałych przesłanek do zwolnienia. Biorąc pod uwagę wzrost popularności estońskiego CIT w najbliższym czasie należy oczekiwać pojawienia się interpretacji indywidualnych w tym zakresie.

Podsumowanie

Estoński CIT chyba już na dobre zagościł w polskim systemie podatkowym. Złagodzenie warunków umożliwiających skorzystanie z tej formy opodatkowania, które weszło w życie wraz z przepisami tzw. polskiego ładu od 1 stycznia 2022 r. przyczyniło się do znacznego wzrostu zainteresowania tym modelem opodatkowania. Tak jak każde nowe przepisy również i te prowadzą do powstania wątpliwości prawnych. W tym konkretnym przypadku dotyczą one między innymi stosowania przed podatników estońskiego CIT przepisów z zakresu cen transferowych. Wydaje się jednak, że biorąc pod uwagę popularność tego rozwiązania wątpliwości te powinny zostać w najbliższym czasie rozstrzygnięte przez organy skarbowe w interpretacjach indywidualnych a następnie przez orzecznictwo sądów administracyjnych.