Prace w zakresie cen transferowych w Ministerstwie Finansów nie zwalniają tempa. Po ostatnio opublikowanych wyjaśnieniach dotyczących wydłużenia terminów w zakresie cen transferowych, 3 kwietnia 2018 r. MF opublikowało interesujące wyjaśnienia w sprawie sporządzania, przeglądu i aktualizacji dokumentacji podatkowej, w szczególności w odniesieniu do transakcji finansowych (np. pożyczek, kredytów, obligacji, czy też gwarancji lub poręczeń)[1]. Jest to odpowiedź na pojawiające się interpretacje indywidualne, zgodnie z którymi należy dokumentować pożyczki tylko w momencie zawarcia umowy pożyczki.

Poniżej prezentujemy treść interpretacji wraz z najważniejszymi wnioskami.

  1. Czego powinna dotyczyć aktualizacja dokumentacji?

„[…] transakcje finansowe (np. pożyczki, kredyty, emisja obligacji, gwarancje, poręczenia) – co do zasady – są transakcjami kontynuowanymi w kolejnych latach podatkowych, a zatem nie ulega wątpliwości, że w takim przypadku dokumentacja podatkowa sporządzona dla takich transakcji w roku podatkowym ich rozpoczęcia, powinna podlegać okresowemu przeglądowi i aktualizacji, nie rzadziej niż raz na rok podatkowy. Zatem w przypadku gdy w trakcie realizacji transakcji dojdzie np. do przedłużenia terminu spłaty kapitału lub odsetek, lub udzielenia kolejnej transzy pożyczki lub kredytu, lub zmiany wysokości oprocentowania, lub zmiany jakichkolwiek innych istotnych parametrów transakcji lub informacji wymienionych w art. 25a ust. 2b-2d updof lub art. 9a ust. 2b-d updop, podatnik jest obowiązany do uwzględnienia informacji o tych zmianach w zaktualizowanej dokumentacji podatkowej.”

Powyższe zapisy wskazują, iż w przypadku podatników, których obejmie obowiązek sporządzenia dokumentacji w momencie zrealizowania transakcji np. otrzymania pożyczki, powinni oni taką dokumentację okresowo (nie rzadziej niż raz na rok) przeglądać i aktualizować. Oznacza to, że w przypadku transakcji finansowych, które często trwają dłużej niż jeden rok, zaistnienie w latach kolejnych istotnych zmian w umowie, wymaga aktualizacji dokumentacji podatnika w celu wskazania wszystkich istotnych zmian. Ministerstwo w dalszej części wyjaśnia również, iż konieczność aktualizacji dotyczy również uwzględnienia aktualnych danych finansowych.

„Celem […] jest to, aby dokumentacja podatkowa odzwierciedlała rzeczywisty przebieg transakcji lub innych zdarzeń wraz ze wszystkimi istotnymi zmianami, które miały miejsce w trakcie ich realizacji. Zatem aktualizowana co najmniej raz na rok podatkowy dokumentacja podatkowa powinna zawierać aktualne informacje […] wraz ze wszystkimi zaistniałymi istotnymi zmianami od momentu jej sporządzenia po raz pierwszy lub od momentu jej ostatniej aktualizacji jeśli taka miała miejsce, do momentu najnowszej aktualizacji.”

  1. Dokumentowanie całego okresu trwania pożyczki

„Powyższe (Rozporządzenie MF z dnia 12 września 2017 r. w sprawie informacji zawartych w dokumentacji podatkowej – dop. autora) z w wymiarze systemowym potwierdza […] konieczność aktualizacji dokumentacji podatkowej dotyczącej umów realizowanych w kolejnych latach podatkowych (np. o zwrócone lub otrzymane w roku podatkowym transze pożyczki). Innymi słowy obowiązek aktualizacji dokumentacji podatkowej wynikający z art. 25a ust. 2g updof oraz art. 9a ust. 2g updop dotyczy całego okresu realizacji np. umowy pożyczki, umowy kredytu, umowy poręczenia lub innej umowy.

W praktyce oznacza to, że w momencie zawarcia (dokonania) danej transakcji i powstania obowiązku jej udokumentowania zgodnie z progami wartościowymi, podatnik będzie miał obowiązek sporządzenia (lub też jak określa to Ministerstwo – „aktualizacji”) dokumentacji podatkowej przez cały okres trwania tej transakcji.

  1. Nowe warunki – stara transakcja

„Podkreślenia wymaga także to, że zmiana istotnych parametrów transakcji w trakcie jej realizacji nie oznacza dokonania nowej transakcji, a zatem podatnik nie jest obowiązany do sporządzenia od podstaw nowej dokumentacji podatkowej. Jest natomiast obowiązany w takim przypadku dokonać okresowej aktualizacji sporządzonej wcześniej dokumentacji podatkowej w tym zakresie.”

Z powyższego wynika, że dokonana przez podatników zmiana warunków transakcji i wynikająca z niej konieczność dokonania jedynie „aktualizacji” dotychczasowej dokumentacji, nie będzie powodować dodatkowych obciążeń administracyjnych po stronie podatnika.

Nadal szereg wątpliwości

Mimo opublikowanego wyjaśnienia przez Ministerstwo Finansów które daje kilka wskazówek dotyczących dokumentowania transakcji finansowych, można stwierdzić iż podatnicy z pewnością liczyli jeszcze na jasne stanowisko w kwestii sposobu, w jaki powinno się dokonywać obliczenia wartości progów dokumentacyjnych dla transakcji finansowych. W szczególności czy brać pod uwagę kwotę wynagrodzenia (odsetki, opłata gwarancyjna która wpływa na wysokość dochodu / straty podatnika) czy też uwzględniać kwotę kapitału / zabezpieczenia (a jeśli tak to czy kwotę pierwotną czy przepływ (zaciągnięcie nowej transzy czy jej spłatę) w danym roku).

Co więcej najnowsza interpretacja ogólną powoduje szerszą wątpliwość a mianowicie przejście pomiędzy przepisami starymi (obowiązującymi do 2016 roku) a nowymi (obowiązującymi od 2017 roku) w zakresie progów istotności. Dla przypomnienia co do zasady progi uległy podwyższeniu stąd pytanie co w przypadku pożyczek, które według starych zasad przekraczały próg, a według nowych zasad już tego progu nie przekraczają. Czy w takim razie obowiązkowi dokonania „aktualizacji” dokumentacji będą podlegać także transakcje, które w danym roku podatkowym już nie przekraczają progów dokumentacyjnych – np. z powodu częściowej spłaty pożyczki przez podatnika? Czy wyjaśnienia te możemy zatem jednoznacznie odnieść do innych wieloletnich umów zawieranych pomiędzy podmiotami powiązanymi, jako że umowy te zaliczają się do „wszelkich transakcji lub innych zdarzeń kontynuowanych w kolejnym lub kolejnych latach podatkowych” wskazywanych przez MF w niniejszej interpretacji ogólnej?

[1] Interpretacja ogólna Ministra Finansów z dnia 28 marca 2018 r. w sprawie aktualizacji dokumentacji podatkowej, nr DCT.8201.6.2018