W ostatnich tygodniach w życie weszły przepisy dotyczące tzw. „nowych” Specjalnych Stref Ekonomicznych (decyzje o wsparciu). Jednocześnie, do końca 2026 r. funkcjonują zwolnienia podatkowe na podstawie wydawanych dotychczas zezwoleń strefowych. Zarówno w przypadku przedsiębiorców posiadających zezwolenia strefowe jak i posiadających decyzje o wsparciu („DoW”) w wielu przypadkach konieczne jest zastosowanie przepisów o cenach transferowych.

Kiedy stosujemy przepisy o cenach transferowych (TP)?

Transakcje pomiędzy podmiotami powiązanymi muszą być ustalone na zasadach ceny rynkowej (tj. na warunkach, które ustaliliby między sobą podmioty niepowiązane). To wiedzą wszyscy podatnicy. Sam fakt posiadania zezwolenia strefowego lub też decyzji o wsparciu także może wymagać zastosowania reguł TP – nawet jeśli transakcje z podmiotami powiązanymi nie mają miejsca. Dzieje się tak w sytuacji, gdy podatnik posiadający zezwolenie strefowe/ DoW prowadzi działalność fizycznie na terenie SSE/ na terenie działek określonych w DoW (dalej dla uproszczenia: „teren preferowany”) oraz poza tym obszarem. W przypadku ustawy o CIT, regułę taką wprowadza art. 17 ust. 6a w związku z ust. 6b, który stanowi, iż prowadzenie działalności poza terenem preferowanym wymaga wyodrębnienia ze struktury podatnika oddzielnej jednostki organizacyjnej i przypisaniu właściwych jej przychodów i kosztów (tym samym, dochodzi też do wyodrębnienia przychodów i kosztów drugiej z jednostek – prowadzącej działalność na terenie preferowanym). Jednocześnie, do „transakcji” pomiędzy obiema jednostkami stosuje się odpowiednio reguły dotyczące cen transferowych zawarte w art. 11 ustawy o CIT.

Skąd ta regulacja? Celem jest zapobieżenie „sztucznemu przypisaniu” zysku w ramach jednostki działającej w ramach podatnika na obszarze pozwalającym na korzystanie z preferencji podatkowych, przy jednoczesnym zaniżaniu wyniku na działalności poza tym obszarem (który już to wynik podlega ogólnym zasadom opodatkowania).

Warto pamiętać, że obecnie trwają pracę legislacyjne nad zmianą przepisów o cenach transferowych. Ustawodawca szykuje pewne uproszczenia, ale nie dla podmiotów działających w SSE / posiadających DoW. Takie bowiem podmioty będą musiały przygotowywać dokumentację cen transferowych wraz z analizami porównawczymi oraz raportować o uzyskanej dochodowości (w ramach TP-R). Można się spodziewać, że taka zmiana przyczyni się do zwiększenia kontroli organów podatkowych podmiotów działających w SSE / posiadających DoW.

Co ważne, omawiana reguła dotyczy sytuacji gdy działalności danego podatnika zlokalizowana jest fizycznie na terenie SSE/ terenie wskazanym w DoW i poza tym obszarem. Pamiętać należy równocześnie, że nie każda aktywność zlokalizowana na terenie SSE/ na terenie wskazanym w DoW „z automatu” podlega zwolnienie podatkowemu. Dla skorzystania ze zwolnienia pozostaje jeszcze drugi warunek – działalność musi być wskazana poprzez odpowiednie kody statystyczne w treści posiadanego zezwolenia strefowego/ DoW.

A kiedy nie?

Od wskazanej reguły ogólnej, organy podatkowe dopuszczają wyjątki. Tak więc możliwe są sytuacje, gdy przedsiębiorca co prawda prowadzi działalność zlokalizowaną fizycznie poza terenem preferowanym a jednocześnie nie jest wymagane wskazane wyodrębnienie organizacyjne (pod kątem podatkowym ma ty samym miejsce niejako fikcja, że cała działalność jest zlokalizowana na terenie preferowanym). Przypadkiem takim w ocenie organów jest tzw. działalność pomocnicza. Podstawowe cechy jakie musi mieć działalność, by uznać ją za posiadającą charakter pomocniczy to w szczególności:

  • musi ona służyć tylko jednostce, do której się odnosi (innymi słowy wytworzone towary lub usługi nie mogą być sprzedawane w obrocie);
  • porównywalna działalność na podobną skalę realizowana jest w podobnych jednostkach produkcyjnych;
  • wytwarza usługi lub wyjątkowo dobra nietrwałe, które nie wchodzą w skład produktu końcowego jednostki;
  • wpływa na koszty bieżące samej jednostki, tzn. nie powoduje tworzenia środków trwałych brutto.

Czym więc w praktyce może być działalność pomocnicza? Najczęstsze przykłady takiej działalności to w ocenie organów przykładowo biuro zarządu, dział reklamy lub też magazyn.

W kolejnym wpisie nakreślimy jak w praktyce wygląda obowiązek wydzielenia organizacyjnego oraz konieczność zastosowania przepisów o cenach transferowych do „wewnętrznych transakcji” w ramach podmiotu korzystającego z zezwolenia strefowego/ decyzji o wsparciu.