23 czerwca 2015 r. Naczelny Sąd Administracyjny postanowił skierować do poszerzonego składu NSA pytanie, czy dla ustalenia katalogu środków spożywczych objętych obniżoną stawką VAT konieczne jest każdorazowe badanie podobieństwa pomiędzy towarami opodatkowanymi stawką podstawową a towarami wskazanymi w załączniku nr 3 lub nr 10 ustawy o VAT.

Uchwała NSA będzie miała niebagatelne znaczenie dla wielu podmiotów działających w branży spożywczej – zarówno producentów jak i sprzedawców detalicznych. Wielu z nich stoi na stanowisku, że polski ustawodawca niesłusznie objął część artykułów spożywczych stawką podstawową VAT, gdyż są one podobne do tych artykułów spożywczych, dla których przewidziano stawkę obniżoną. W efekcie dochodzi do naruszenia wynikającej z prawa unijnego zasady neutralności podatkowej oraz zasady niezakłócania konkurencji. Takie stanowisko znajdowało oparcie w orzecznictwie Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej, który wielokrotnie wskazywał, że produkty podobne powinny korzystać z takich samych zasad opodatkowania.

Do tej pory sądy administracyjne prezentowały rozbieżną linię orzeczniczą w tym zakresie. Przykładowo, w wyroku WSA w Krakowie z 29 stycznia 2015 r., sygn. akt I SA/Kr 1820/14 sąd dokładnie przeanalizował skład i przeznaczenie kakao w proszku (objętego stawką podstawową VAT), porównując je z kawą zbożową (objętą stawką obniżoną). W efekcie, WSA uznał oba produkty za podobne, spełniające te same potrzeby przeciętnego konsumenta i jako takie – podlegające opodatkowaniu tą samą (obniżoną) stawką VAT.

Z drugiej strony sądy administracyjne niejednokrotnie marginalizowały znaczenie podobieństwa artykułów spożywczych, uznając, że jest ono nieistotne dla opodatkowania VAT. Tak uznał m.in. NSA w wyroku z 12 grudnia 2014 r., sygn. akt I FSK 1651/13.

Uchwała może wpłynąć na ujednolicenie stanowiska sądów administracyjnych, a także – w zależności od jej treści – może zachęcić przedsiębiorców do wystąpienia z wnioskami o stwierdzenie i zwrot nadpłaty w VAT. Żądanie nadpłaty może być w szczególności uzasadnione dla tych artykułów spożywczych, które już na pierwszy rzut oka charakteryzują się wysokim stopniem podobieństwa do artykułów spożywczych objętych stawką obniżoną (np. wyroby ciastkarskie o przedłużonej trwałości, które są podobne do świeżych ciastek).

Niezależnie od uchwały NSA, problem zróżnicowania stawek VAT przez polskiego ustawodawcę dla podobnych artykułów spożywczych bada również Komisja Europejska – ewentualne rozstrzygnięcie tej kwestii przez Komisję na korzyść polskich przedsiębiorców może stanowić dodatkowe wzmocnienie w walce z fiskusem o zwrot nadpłaty.

Interesuje Cię ten temat ? Skontaktuj się z autorem artykułu.