Z końcem bieżącego roku wygasa tzw. tarcza inflacyjna, która od 1 lutego 2022 r. wprowadzała obniżoną stawkę VAT m.in. na towary spożywcze. Zmniejszona z 5% na 0% stawka podatku miała złagodzić skutki rosnącej inflacji i chronić portfele obywateli.

Braki w budżecie

Przedłużenie obowiązywania stawki 0% może być o tyle zaskakujące, że projekt budżetu na 2024 rok nie przewidywał takiej możliwości. Jak można było usłyszeć w mediach, przedłużenie obowiązywania dotychczasowych preferencji na kolejny rok spowodowałoby braki w budżecie szacowane na co najmniej 11 mld zł. W minioną sobotę, 9 grudnia 2023 r., Minister Finansów Andrzej Kosztowniak podjął jednak decyzję o przedłużeniu obowiązywania zerowej stawki VAT na żywność na okres pierwszego kwartału 2024 r., podpisując stosowne, które ogłoszono już w Dzienniku Ustaw[[1]]. Będzie ono obowiązywać od 1 stycznia do 31 marca 2024 r.

Produkty objęte 0% VAT

Rozporządzenie obejmuje ten sam katalog produktów, dla których stawkę VAT 0% stosowano na mocy dotychczasowych przepisów, tj. mieszczące się w pozycjach 1-18 załącznika nr 10 do ustawy o VAT. Pełną treść pozycji z tego załącznika przedstawia poniższa tabela:

Poz. CN lub PKWiU Nazwa towaru lub usługi (grupy towarów lub usług)
CN Towary spożywcze
1 02 Mięso i podroby jadalne
2 ex 03 Ryby i skorupiaki, mięczaki i pozostałe bezkręgowce wodne - z wyłączeniem homarów i ośmiornic oraz innych towarów objętych CN 0306 - CN 0308
3 04 Produkty mleczarskie; jaja ptasie; miód naturalny; jadalne produkty pochodzenia zwierzęcego, gdzie indziej niewymienione ani niewłączone
4 0504 00 00 Jelita, pęcherze i żołądki zwierząt (z wyjątkiem rybich), całe i w kawałkach, świeże, schłodzone, zamrożone, solone, w solance, suszone lub wędzone
5 07 Warzywa oraz niektóre korzenie i bulwy, jadalne
6 08 Owoce i orzechy jadalne; skórki owoców cytrusowych lub melonów
7 10 Zboża
8 11 Produkty przemysłu młynarskiego; słód; skrobie; inulina; gluten pszenny
9 ex 12 Nasiona i owoce oleiste; ziarna, nasiona i owoce różne; rośliny przemysłowe lub lecznicze; słoma i pasza - wyłącznie towary przeznaczone do spożycia przez ludzi
10 ex 15 Tłuszcze i oleje pochodzenia zwierzęcego, roślinnego lub mikrobiologicznego oraz produkty ich rozkładu; gotowe tłuszcze jadalne; woski pochodzenia zwierzęcego lub roślinnego - wyłącznie jadalne
11 ex 16 Przetwory z mięsa, ryb, skorupiaków, mięczaków lub pozostałych bezkręgowców wodnych, lub z owadów - z wyłączeniem:

1) kawioru oraz namiastek kawioru objętych CN 1604,

2) przetworów z homarów i ośmiornic oraz z innych towarów objętych CN 1603 00

i CN 1605
12 19 Przetwory ze zbóż, mąki, skrobi lub mleka; pieczywa cukiernicze
13 ex 20 Przetwory z warzyw, owoców, orzechów lub pozostałych części roślin - z wyłączeniem produktów o rzeczywistej masowej mocy alkoholu powyżej 1,2%
14 2104 Zupy i buliony i preparaty do nich; złożone przetwory spożywcze, homogenizowane
15 2105 00 Lody i pozostałe lody jadalne, nawet zawierające kakao
16 ex 2106 Tłuszcze złożone z produktów roślinnych lub zwierzęcych (miksy), wyroby seropodobne (analogi serów) oraz preparaty do początkowego żywienia niemowląt, w tym mleko początkowe, preparaty do dalszego żywienia niemowląt, w tym mleko następne, mleko i mleko modyfikowane dla dzieci, o których mowa w ustawie z dnia 25 sierpnia 2006 r. o bezpieczeństwie żywności i żywienia
17 ex 2202 Wody, włącznie z wodami mineralnymi i wodami gazowanymi, zawierające dodatek cukru lub innego środka słodzącego, lub wody aromatyzowane i pozostałe napoje bezalkoholowe, z wyłączeniem soków owocowych, z orzechów i warzywnych, objętych pozycją CN 2009 - wyłącznie produkty:

1) jogurty, maślanki, kefiry, mleko nieobjęte działem CN 04 - z wyłączeniem produktów zawierających kawę oraz jej ekstrakty, esencje lub koncentraty,

2) napoje bezalkoholowe, w których udział masowy soku owocowego, warzywnego lub owocowo-warzywnego wynosi nie mniej niż 20% składu surowcowego,

3) preparaty do początkowego żywienia niemowląt, w tym mleko początkowe, preparaty do dalszego żywienia niemowląt, w tym mleko następne, mleko i mleko modyfikowane dla dzieci, o których mowa w ustawie z dnia 25 sierpnia 2006 r. o bezpieczeństwie żywności i żywienia,

4) niezawierające produktów objętych pozycjami od CN 0401 do CN 0404 lub tłuszczu uzyskanego z produktów objętych pozycjami od CN 0401 do CN 0404:

a) napoje na bazie soi o zawartości białka 2,8% masy lub większej (CN 2202 99 11), b) napoje na bazie soi o zawartości białka mniejszej niż 2,8% masy; napoje na bazie orzechów objętych działem CN 08, zbóż objętych działem CN 10 lub nasion objętych działem CN 12 (CN 2202 99 15)
18 bez względu na CN Dietetyczne środki spożywcze specjalnego przeznaczenia medycznego, o których mowa w ustawie z dnia 25 sierpnia 2006 r. o bezpieczeństwie żywności i żywienia

 

Co dalej?

Rozporządzenie przedłuża obowiązywanie również innych przepisów, ale to stawka VAT 0% na żywność była od tygodni przedmiotem głośnych kontrowersji w debacie publicznej. Warto zauważyć, że okres jego obowiązywania to jedynie najbliższe 3 miesiące. Trudno na dziś wyrokować, czy nowy rząd zdecyduje się ją przedłużyć również na kolejne okresy. Zapewne kluczowe w tym zakresie będą odczyty wskaźników inflacyjnych i zakres planowanych nowelizacji budżetowych.

Oczywiście konsumenci z takiej zmiany powinni być zadowoleni, nie wdając się natomiast w szczegóły na temat tego, czy Skarb Państwa stać na takie rozwiązanie, warto zaapelować, aby z rozwiązaniem tej kwestii administracja nie czekała do ostatniej chwili. Dla przedsiębiorców najgorszy jest stan niepewności. Ewentualne dostosowanie kas fiskalnych, systemów finansowo-księgowych, kontraktów czy wreszcie plików produktowych w kontekście zmieniających się stawek, jest bowiem dla nich niemałym i czasochłonnym wyzwaniem.

[1] Rozporządzenie Ministra Finansów w sprawie obniżonych stawek podatku od towarów i usług: https://dziennikustaw.gov.pl/DU/2023/2670

Zobacz film: IE599 w eksporcie towarów

IE599 to rodzaj dokumentu, który odgrywa ważną rolę w udowadnianiu prawa podatnika do zastosowania preferencyjnej stawki 0% w eksporcie. Iwona Jakubiak ekspertka CRIDO w zakresie podatków pośrednich prezentuje w filmie szczegółowe informacje dotyczące komunikatu IE599.